به گزارش رسانه خبری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، چهارمین برنامه چهل سال با رسانه‌ها، عصر سه‌شنبه بیستم آذر با حضور علیرضا بختیاری مدیرمسئول روزنامه دنیای اقتصاد، مهدی صادقی رییس دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع)، ساسان شاه‌ویسی رییس مؤسسه اندیشه و تدبیر انقلاب اسلامی و با اجرای فرید محمدی در فرهنگسرای رسانه و شبکه‌های اجتماعی برگزار شد.
مهدی صادقی رییس دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع) در پاسخ به اینکه آیا رسانه پیشران اقتصاد است، گفت: طبیعی است که رسانه باید بتواند نقش بارز خود را در عرصه‌های مختلف ایفا کند و در گذشته این اتفاق رخ داده است. زمانی که صحبت از رسانه پیش می‌آید، باید بدانیم که مخاطبان چه کسانی هستند.
وی اضافه کرد: رسانه دارای دو گروه از مخاطبان است. دسته اول مخاطبانی که در حیطه اقتصادی باری بر دوش دارند و به عنوان تولیدکننده مسئول‌اند و دارای فعالیت‌هایی هستند. دسته دوم به آن گروه از مخاطبان گفته می‌شود که در عین تولیدکننده بودن، مصرف‌کننده نیز هستند. مردم از جمله مخاطبان مهم یک رسانه به شمار می‌روند اما علاوه بر مردم، مخاطب دیگری به نام نهاد دولتی، حاکمیت، سیاست‌گذار و تصمیم‌گیرنده هم وجود دارد. شاید آنها هم از جنس مردم باشند اما نقش آنها متفاوت از مردم است.
صادقی بیان کرد: رسانه‌ای می‌تواند راهش را ادامه دهد که در شرایطی باشد تا به واسطه آن نظام اقتصادی روی پای خود بایستد. البته رسانه برای ادامه حیاتش دچار برخی نارسایی‌هایی است و اقتصاد باید از رسانه مراقبت کند تا به خوبی از عهده نقشش بر بیاید. رسانه تنها نمی‌تواند نقش القایی را در حوزه اقتصاد داشته باشد بلکه در کنار این ویژگی باید جریان اقناعی را هم پیش روی خود ایجاد کند. رسانه خوب، رسانه‌ای است که برای ایجاد جریان اقناعی، از امکانات و راهبردهای لازم هم بهره‌مند باشد. یکی از ویژگی‌هایی که بازار باید دنبال کند، موضوع شفافیت است. اگر این شفافیت وجود داشته باشد، تولیدکننده و مصرف‌کننده به نقطه مثبت خواهند رسید. در واقع رسانه باید مخاطب را این‌گونه اقناع کند که اگر کالای ایرانی و محصول ایرانی نقص‌هایی دارد اما با مصرفمان می‌توانیم به رشد و بالندگی اقتصاد کشور کمک کنیم، قطعا مصرف‌کنندگانمان به این سمت خواهند رفت.
رییس دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع) اضافه کرد: فضای مجازی در بسیاری از کارکردهای اقتصادی می‌تواند تاثیرگذار باشد چرا که اگر قرار است مطلبی را در رسانه مکتوب منتشر کنیم، محدودیت کاغذ سبب می‌شود نتوانیم این امر را محقق کنیم. در حالی که فضای مجازی این امکان را به ما می‌دهد که نشر گسترده‌ای برای مطالب داشته باشیم. ما در فضای مجازی امکان بالندگی بیشتری داریم و آینده هم با رنگ و بو و غلظت فضای مجازی برای تحقق اهدافمان راحت‌تر خواهد بود. تاثیری که رسانه‌های مجازی می‌توانند روی کارکرد اقتصادی بگذارند، قابل توجه است.
وی در پایان گفت: امروز اثبات شده است که عملکرد اقتصادی تنها متاثر از عوامل و مؤلفه‌های اقتصادی نیست بلکه مولفه‌های فرهنگی در کنار مولفه‌های اقتصادی، آن را به سمت جریان مطلوب هدایت می‌کند.
در ادامه علیرضا بختیاری، مدیرمسئول روزنامه دنیای اقتصاد، با اشاره به تاثیر رسانه در پیشرفت اقتصادی گفت: در هر نقطه‌ای که نقش دولت در آن کمرنگ شده باشد، نقش مطبوعات پر رنگ بوده است. نزدیک به هشتاد درصد اقتصادمان به صورت مستقیم و غیرمستقیم در اختیار دولت و حاکیمت بود و اگر رسانه را به عنوان صنعت تعریف کنیم، این صنعت زیر مجموعه حاکمیت معنا می‌دهد.
وی در پاسخ به این پرسش که چرا رسانه‌ای در تراز بین‌المللی نداریم، گفت: نوع اقتصاد حاکم بر کشور سبب شده است تا چنین رسانه‌ای را نداشته باشیم. پس از انقلاب، رسانه دارای فراز و فرودهایی است و در بخش‌هایی کمرنگ و در بخش‌هایی پررنگ بوده و حتی گاهی نقشش را به خوبی ایفا کرده و گاهی هم تسخیر شده است. امروزه رسانه‌ها می‌توانند سبب تغییر رفتارهای مختلف شوند به این معنا که برای مخاطب ایجاد نیاز کنند.
بختیاری اضافه کرد: اثرگذاری رسانه‌ها بر تغییر رفتار مخاطب انکارناپذیر است اما پس از انقلاب نتوانستیم برای رسانه‌ها مرجعیتی درست کنیم. اگر امروز اقتصاد کشور رتبه ۱۸ را دارد، آیا رسانه‌ها هم در چنین وضعیتی هستند؟ یکی از دلایلی که صنعت رسانه نتوانست هم‌تراز با صنعت اقتصاد کشور رشد کند، نبود زیرساخت‌های لازم است. بنابراین باید نگاه دولت به صنعت رسانه تغییر کند و در صورت تغییر می‌توانیم شاهد تحقق نتایج مثبت باشیم. نگاه ما به پدیده رسانه، اجتماعی، امنیتی و سیاسی بوده است. درحالی که اگر برای بقای هر موجودی نگاه اقتصادی نداشته باشیم، امکان ادامه بقا نخواهد بود.
مدیرمسئول روزنامه دنیای اقتصاد اضافه کرد: مجموعه سیاست‌گذار کشور نسبت به موضوع فرهنگ و رسانه نگاه اقتصادی ندارند و نگاه آنها صرفا فرهنگی بوده و این بار بر دوش دولت گذاشته شده است. اگر نوع نگاه به رسانه تغییر کند، قطعا می‌تواند تأثیر بسزایی در توسعه اقتصاد و تغییر رفتارهای مخاطب داشته باشد. امروز اگر مقایسه‌ای در صنعت خودرو میان دو کشور ایران و کره جنوبی داشته باشیم، متوجه می‌شویم که کره جنوبی با وجود آنکه همزمان با ما وارد این صنعت شده است، بسیار عملکرد پیشرفته‌ای دارد تا جایی که به صادرات خودرو به اروپا و آمریکا می‌پردازد درحالی که ما هنوز در این موضوع نتوانسته‌ایم مصرف‌کننده خود را به استفاده از خودروی ملی راضی کنیم.
وی افزود: امروز رسانه‌ها نتوانسته‌اند نقش خود را به خوبی ایفا کنند. اگر رسانه‌ها در بحث شفافیت عملکرد خوبی داشتند و مخاطب را به درستی اقناع می‌کردند، وضع امروز ما بهتر بود. بیش از سی سال از جنگ گذشته است و ما فضاهای مناسبی برای پیشرفت داشتیم اما متأسفانه تلاش‌هایمان کم بود. رسانه‌ها آنقدر تأثیرگذار هستند که می‌توانند بر رفتار مصرف‌کننده تأثیر بگذارند و دولت هم می‌تواند از قدرت تأثیر رسانه برای پیشرفت اقتصاد کشور استفاده کند. رسانه و شبکه‌های اجتماعی به معنی عام کلمه می‌توانند در رفتارهای مخاطب تأثیرگذار باشند و دولت با سیاست‌گذاری دقیق می‌تواند از این ظرفیت در جهت منافع ملی و توسعه اقتصادی کشور بهره‌مند شود.
در ادامه ساسان شاه‌ویسی رییس مؤسسه اندیشه و تدبیر انقلاب اسلامی با اشاره به تأثیر رسانه بر ابعاد اقتصادی گفت: رسانه نهادی است که باید بتواند ذهن مخاطب اقتصادی را مدیریت کند و برای تحقق این امر نیازمند تامین امکانات و زیرساخت‌های لازم هستیم. همچنین باید جایگاه تخصصی را برای رسانه قائل شویم. برای مثال تهیه‌کننده سیاسی نمی‌تواند تهیه‌کننده یک برنامه اقتصادی باشد. یکی از دلایلی که بخش انرژی و آب از عدم کارآیی مصرف رنج می‌برد، به رسانه‌ها مربوط می‌شود که رسانه‌ها باید در این زمینه جریان‌های القایی خود را برای بهینه‌سازی مصرف‌کننده به گونه‌ای اعمال کنند تا مصرف‌کننده استفاده بهینه از آب و انرژی داشته باشد.
وی افزود: معتقدم اگر چهل سال آینده دوباره گرد هم جمع شویم و تاثیر رسانه را بر اقتصاد بررسی کنیم، قطعا متوجه می‌شویم که رسانه و ارتباطات به دلیل ظرفیت‌هایی که دارند، بر اقتصاد تأثیرگذار بوده‌اند. بهینه‌سازی مصرف و تغییر رفتار تنها به عوامل اقتصادی مربوط نیست بلکه سایر مؤلفه‌ها همچون فرهنگ می‌تواند تحت عنوان مؤلفه‌های غیراقتصادی مورد توجه قرار گیرد.
شاه‌ویسی بیان کرد: ما در فرموله‌کردن تأثیر رسانه و فرهنگ در رفتارهای اقتصادی باید دقت بیشتری داشته باشیم و مسیرهای دقیق‌تری را طراحی کنیم تا در نهایت بتوانیم به تحلیل‌های لازم دست یابیم. امروز جایگاه رسانه نقش سلسله اعصاب اقتصاد را ایفا می‌کند. اگر نقش رسانه را این‌چنین ببینیم، در این چهل سال گذشته در حد بضاعت توانسته است کارآیی لازم را داشته باشد. اگر امروز کره جنوبی در قیاس با کشور ما در صنعت خودرو پیشرفت داشته است، آنها همچون ما ۴۰ سال تحریم نبوده‌اند و حتی هشت سال جنگ تحمیلی نداشته‌اند. امروز رسانه می‌تواند نقش قطب‌نما برای تولیدکنندگان، مصرف‌کنندگان و افراد جویای علم و دانش باشد.
شاه‌ویسی در پایان بیان کرد: ما موظفیم در حوزه، دانشگاه و حتی تریبون نماز جمعه از قابلیت‌های رسانه بهره‌مند شویم.
