نیمه تیرماه هم زمان با روز قلم، بنیاد خودنویس در تهران و ایران اعلام موجودیت کرد. به همین مناسبت با مهدی قائمی، رئیس هیئت مدیره بنیاد خودنویس گفتگویی انجام شده است که میخوانید:
ضرورت شکلگیری بنیاد خودنویس چیست؟
بنیاد خودنویس یک ارگان غیرتجاری است که برای ترویج فرهنگ استفاده از خودنویس در نگارشهای روزمره شکل گرفته است. برندهای عضو این بنیاد ، با اینکه در بازار با هم رقیب هستند و از همه نظر با هم رقابت میکنند، ولی با هدف مشترک ترویج فرهنگ نگارش با خودنویس، بنیاد را تاسیس کردند. برندهای عضو بنیاد احساس کردند که ایجاد یک نماد رسمی برای گردهمایی علاقمندان به خودنویس و کلکسیونرهای خودنویس، جهت تبادل نظر و نمایش محصولات و کلکسیونهای خود، ضرورت دارد. در اصل این دو هدف در هم ادغام شد و ایجاد چنین بنیادی را ضروری کرد.
بنیاد خودنویس چه برنامههایی خواهد داشت؟
سال گذشته بنیاد خودنویس در حال شکلگیری بود و نمایشگاهی با نام "گذر قلم" در موسسه صبا فرهنگستان هنر را برگزار کرد. ما در این نمایشگاه با همکاری و همیاری ماهنامه نگاه نو، دو مسابقه داستان کوتاه و ترجمههای کوتاه برگزار کردیم و به شش برنده، جوائز و لوح تقدیر تقدیم کردیم. تشویق جوانان به نویسندگی، بخصوص نویسندگی با خودنویس، یکی دیگر از اهداف این بنیاد هست.
آیا عدم تمایل به استفاده از خونویس و قلم، یک پدیده ایرانی است یا جهانی؟
استفاده از واژه "عدم تمایل" شاید در اینجا صحیح نباشد. الان سالهاست که در ایران و در بسیاری از کشورهای غربی استفاده از خودنویس، که در سیکل دوم دبستان بسیار معمول بود، دیگر اجباری نیست. یکی از راههای نهادینه کردن استفاده از خودنویس، حتی بهتر است بگویم: انس گرفتن با نوشتن با خودنویس، اجبار دانش آموزان به استفاده از خودنویس در سالهای پایه است.
حالا در جواب سوال شما که این عدم استفاده ایرانی هست یا جهانی، باید بگویم که متاسفانه جهانی است. با پیشرفت تکنولوژی همه به سوی نگارش الکترونیکی رفتهاند و دیگر کسی به هم نامه نمیدهد، کارت پستال ارسال نمیکند، دلنوشتهای در کار نیست! با اینکه خودنویس در سالهای اخیر برای امضاء استفاده میشد. اخیرا امکان امضاء الکترونیکی مدارک آنلاین نیز مهیا شده؛ ولی در طی پاندامیک شاهد آن بودیم که برخی افراد با فرهنگ، از خانهنشینی و مکالمه الکترونیک خسته شده بودند و به هم نامه مینوشتند و از طریق پست به آدرس دوستشان یا دلبندشان ارسال میکردند و یا خودشان نامه را به منزل دوستشان یا اقوامشان میبردند و داخل صندوق پستی میانداختند. این خود نمایانگر این است که تکنولوژی هرگز نخواهد توانست جایگزین رابطههای دوستی و انسانی شود. همچنین خودنویس رابطه مستقیم با خوشنویسی و خوش خطی دارد. الان شاهدیم که بسیاری از مدیران آنقدر بدخط هستند که واقعا نمیتوانیم دستخطشان را بخوانیم، آنقدر با رواننویس و خودکار ژل نوشتهاند که براشون دیگه خوش نوشتن و خوش خطی بیمعناست. خوش که ننویسی ... خوب هم نمینویسی ... و در زندگیت هم نظم نداری!
آیا آماری در خصوص استفاده ایرانیان از خودنویس وجود دارد؟
واقعا آماری در دست نیست! ولی باید اضافه کنم که اگر آماری در کار باشد، نشاندهنده آمار واقعی نیست، چرا که خودنویس در ایران بیشتر به عنوان کادو استفاده میشود و کمتر مورد استفاده عملی در امر نگارش روزمره قرار میگیرد. هدف ما تلاش برای تغییر این رفتار است! البته همچنین لازم به ذکر است که تعلق خاطر ایرانیان به خطاطی از سدههای قبل، ایرانیان را مشتاق به استفاده از خودنویس نگاه داشته است. ایران، کره و ژاپن از آخرین فرهنگهائی هستند که از خودنویس استفاده میکنند.
گویا شش برند، هسته مرکزی بنیاد خودنویس را شکل داده است آیا احتمال همراهی دیگر برندها وجود دارد یا اینکه بنیاد خودنویس منحصر به این جمع است؟
در زمان شکلگیری بنیاد از همه برندهای اصیل و هویتدار دعوت به عمل آمد و هنوز هم درهای بنیاد برای برندهای اصیل و هویتدار همیشه باز هست. برندهای فابرکاستل، گراف فون فابرکاستل، کاوِکو، پارکر، مونتهگراپا و واترمن موسسان بنیاد خودنویس هستند.
شرایط تحریم و محدودیتهای ماههای اخیر چه تاثیری بر فروش و عرضه خودنویس در ایران گذاشته است؟
متاسفانه تاثیر بسیار بدی داشته است. تحریمهای غیر عادلانه علیه ایران ضربه سختی به اقتصاد ایران زده و عواقب این ضربه در صنعت نوشتافزار نیز بسیار مشهود بوده است. بیشتر شرکتها از فروش به ایران سر باز زدهاند و حتی زمانی که امکانهای واردات بود، آنها با ایران کار نمیکردند. در حال حاضر محدودیتها امکانات ما را بیشتر تحت فشار قرار داده است.