کرونا همچنان ما را به آشفتگی فرا می خواند، آشفتگی در اندیشه و در کارکرد. نمی دانیم با تغییرات پیاپی در ظهور و بروز این ویروس، باید چه رفتاری داشته باشیم تا اصل اساسی حیات را حفظ کنیم. مرتب در حال تهاجم به اندیشه و رفتار ماست و فرصت بازیابی را از انسان می گیرد. از شیوع فرد به فرد، به شیوع هوایی رسیده است و این یعنی اجتماع در فضای باز هم در مخاطره است، گویا از زندگی معمول باید به نوعی زندگی از نوع کندوهای زنبور عسل برسیم. خب، در این وضعیت متغیر، انسان امروز که مرتب از یکدیگر پرهیز داده می شود، باید چگونه زیست جسمی و زیست اندیشه ای خود را تداوم بخشد؟
ما در حوزه نیازهای اساسی، همچون تغذیه و پوشاک و …، نوعی تجربه را در این مدت درگیری با کرونا داشته ایم و از حالت دفاع، به نوعی تهاجم منعطف رسیده ایم. هنگامی که از حضور در مراکز توزیع مواد غذایی و مانند آن، توصیه به منع شدیم، بی درنگ ساختارهای توزیعی آنلاین تقویت شدند و با کاهش هزینه ها، همه نیازات انسانی را تامین کردند و تا اندازه بسیاری، بسته به همراهی ما و همراهی ابزاری، در همه ابعاد زندگی وارد شدند. انواع شبکه های توزیعی از نمونه های آشنایی چون دیجی کالا گرفته تا سایر برندها، توسعه یافتند و اصطلاحا، دنیای توزیع آنلاین را تقویت کردند. زیست از نوع «دهکده جهانی» مارشال مک لوهان، به صورتی دیگر متبلور شد و همه به نوعی یکسانی در مصرف نزدیک شدیم. در حوزه اندیشه ای هم، ما تجربه گسترده و قابل تقویت آموزش آنلاین مدارس (همانند شبکه شاد» و دانشگاه ها را به دست آوردیم که پیاپی در حال تقویت است. در حوزه تولیدات فرهنگی، نوعی از تولیدات با تایم کوتاه و آموزش های مجازی و محصولات حتی تفننی را با استفاده از شبکه هایی چون اینستاگرام و واتس اپ و تلگرام و … توزیع کردیم و در بعضی ساختارهای فرهنگی مانند سازمان فرهنگی هنری شهرداری، از نظر کمیت با ارقام بالایی از تلاش های خام و پخته، رو به رو شدیم. همه اینها نشان می دهد که نوعی تلاش رو به رشد در مقابله با شرایط عجیب حاصل از شیوع ویروس کرونا صورت گرفته است. حتی در حوزه مسائل دینی، ما تحولاتی در مناسک و مراسم های دینی را شاهد بودیم؛ از رعایت فاصله حداقل یک متری در صفوف نماز جماعت تا تعطیلی حج واجب، و حتی رسیدن به این تصمیم که نماز عید قربان به جای فضای باز در اندک مساجد تعیین شده و زیر سقف برگزار شود (تصمیم اعلام شده در عربستان). به عبارتی، همه در حال تحول در اندیشه و رسیدن به نوعی پویایی هستند. در این شرایط، سینما و دنیای تصویر و سایر رسانه ها، چه باید بکنند؟ آیا همچنان در کشمکش منافع فردی و لحظه ای بمانند تا زیر ضربات مداوم کرونا، مضمحل شوند یا بنوعی خود را با ذات جمعی رسانه ای خود هماهنگ کنند؟
در روز ۲۴ تیر، نشستی آنلاین درباره وضعیت روزنامه ها در دوران کرونایی با حضور افرادی چون دکتر مجید رضائیان، دکتر قاضی زاده و دکتر نعمتی انارکی برگزار شد و در این نشست، یکی از نگرانی ها مربوط به انتشار روزنامه ها این بود که با منع مردم و پرهیز دادن آنها از ورود به اجتماع، کمتر کسی برای خریدن روزنامه به کیوسک ها می آید و بتدریج در ادامه عقب نشینی رسانه های چاپی در برابر رسانه های مجازی، این وضعیت هم بنوعی این عقب نشینی را سرعت بخشیده است – شبیه وضعیتی که درباره سالن های سینما مطرح است. اگر ممنوعیت ها مرتب تکرار شود، کسی به سینماها نخواهد آمد یا نباید بیاید. خب، چرا تجربه توسعه نظام توزیع آنلاین در اینجا تکرار نمی شود یا همانند توزیع دیجی کالایی (آوردن این اسم نه برای تبلیغ که صرفا به جهت آشنایی خوانندگان با کارکرد این نوع ساختارهاست)، محصول به مخاطب یا مشتری رسانده نشود؟ درست است که این روش، بظاهر ساختارهای فیزیکی سالن های سینما را نادیده می انگارد، اما در ماهیت و ذاتش، اگر به عنوان بخشی از سینمای جمعی به یکدیگر بیندیشیم، می توانیم در کنار هم، خود و مخاطب را در دایره محصول تصویری حفظ کنیم و زیان در بخشی از این ساختار ارگانیک را با سود در بخشی دیگر، جبران کنیم. در این زمینه بد نیست به کشمکش اخیر درباره صدور مجوز تولید سریال شبکه خانگی از سوی سازمان سینمایی یا صداوسیما بپردازیم. نکته ای که البته هنوز قطعی و اجرایی نشده است.
شبکه نمایش خانگی از بدو پیدایش، با مجوز سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فعال و مؤسسه رسانه های تصویری برایش ایجاد شد. این ساختار با ظهور امثال VOD، مدعیانی با مستمسک قانونی همچون صداوسیما، پیدا کرد. اصل این مبحث را باید در مراجع قانونی حل کرد. اما در چرایی این بحث، بظاهر به مواردی ساده خواهیم رسید. سریال، اصولا برای پخش در قاب تلویزیون است. نمایش خانگی هم اصولا با دستگاهی به نام تلویزیون انجام می شود. دو عنوان تلویزیون در این دو جمله است. اما بخش تولید فیلم سینمایی برای پخش در شبکه نمایش خانگی، به علت وجود واژه سینما، برای سازمان سینمایی، ماندگار خواهد بود، علی الظاهر. حالا در این وضعیت که تماشاگر از حرکت در جامعه و رسیدن به سالن سینما پرهیز داده می شود، چرا فیلم سینمایی به به تماشاگر رسانده نشود. ما که تمام آثار نمایشی مان، تولید داخل است، چرا اکران آنلاین را تقویت نکنیم؟ چرا از تقابل با اکران آنلاین دست بر نمی داریم؟ این تجربه بازگشایی اخیر که با وجود همه گونه تبلیغ و بزرگنمایی، به شکست انجامید و مخالفان اکران شدن فیلم های اکران آنلاینی مانند «خروج»، که با فیلم خودشان بر پرده آمدند ولی با دستاویزی چون توجه به سلامت مردم خیلی زود از اکران عقب نشینی کردند، نشان داد که ما در حوزه مقابله با شرایط کرونایی، باید منعطف عمل کنیم. در زمینه سریال شبکه نمایش خانگی هم اگر تصمیم نهایی آن شد که مورد بحث است، نباید نگران بود. چون در خود تلویزیون هم به علت نیاز مصرفی بالا، خیلی قواعد سختی وجود ندارد و می توان برای هر اثر نمایشی تلویزیون هم، «ان قلت» آورد. یعنی در صدور مجوز، فکر نکنید همه مجبور خواهند شد هزاردستان یا «امام علی(ع)» بسازند. نخیر، همین آثار فعلی اخیر مانند «آخر خط» هم دست کمی از سریال های مورد اعتراض شبکه نمایش خانگی ندارد. بنابراین، نگرانی نباید داشت. و تهیه کنندگان در سینمای ایران که عمده آنها در سالهای اخیر، سالن دار یا مدیر سالن هم شده اند، می توانند ابتدا با تقویت اکران آنلاین و سهولت بیشتر در دسترسی به آن برای همه مخاطبان و ارائه آثار جدید، حتی ارائه «شنای پروانه» ها، این نظام را تقویت کنند و اگر به منافع بیشتر می اندیشند، مانند ایجاد انواع سامانه های فروش بلیت سینما علاوه بر سینماتیکت مرسوم، به ایجاد سامانه های نمایش آنلاین دیگری پرداخته یا با همین سامانه های موجود به کار پردازند و محصول را به مخاطب برسانند، تا اگر در روزی توانستیم به شرایط جدید برسیم، مخاطب با سینما فاصله نگرفته باشد. این هم نوعی پیشنهاد است که می تواند مورد بررسی قرار گیرد. اما فراموش نکنیم که مانند روزنامه ها که در دوران کرونایی، شرایط عقب نشینی در برابر رسانه های مجازی را با تعطیلی بعضا پاسخ دادند و به روزنامه نگاری آنلاین توجه جدی نکردند؛ اینجا هم سینما با تعطیلی سالن هایش به صورت منقطع، در لاک خود فرو نرود و به دور خود پیله نکشد و با پرواز «پروانه» وار، به منازل تماشاگران سرک کشیده و رنگ های مختلف و متنوع داستان های خود را به نمایش گذارد.
منبع: پایگاه خبری سینما سینما
