آيت الله تسخيرى، صداى اسلامِ وحدت گرا و حامى مقاومت بود

اين مراسم كه همزمان و به صورت زنده به دوزبان عربى وفارسى از چندين وسايل مجازى و ارتباط جمعى، پخش مى گرديد، مورد استقبال گسترده علاقمندان و دوستداران ایشان و فعالان حوزه تقریب و وحدت در سطح جهان قرار گرفت و رسانه ها و شبکه های مختلف تلویزیونی، رادیویی و مجازی این خبر را به صورت گسترده پوشش داده و منعكس کردند.

ابتدا دكتر عباس خامه يار، رايزن فرهنگی كشورمان در لبنان طى سخنان مقدماتى ضمن تشكر از همه شركت كنندگان در اين وبينار، گفت: حضور ما اينجا دليل ديگری بر خلأيی است كه در فقدانش ايجاد شده است؛ اما به خود اين تسلی را می دهيم كه همين نشست بيانگر ميراث والای انسانی است كه او، به امانت برای ما به یادگار گذاشته است و از آن محافظت كنيم. و هم اكنون همان گونه كه او خواسته بود با اين كار، ما تقريب را عملی كرده ايم، گر چه مناسبتی غم انگيز در فقدانش است.

خامه يار افزود: همه، بر تلاش ايشان نسبت به نشر رسالت ايجاد الفت ميان تمام اديان گواهی می دهند. همين مسئله ای كه تمام عمرش را بدون آن كه كسی را مجبور به همكاری كند، يك تنه خود مسئوليتش را بر دوش كشيد. اما امروز، بدون ترديد، نتيجه اين همه تلاش و زحمتش را می بيند. ترديدی نيست كه امروز شما و ما را و هر آن چه را كه برای ما و در ميان ما به یادگار گذاشته می بيند. ترديدی نيست كه او امروز ما را می نگرد كه با ميل و خواست خود، بر تداوم راه تقريب و گام برداشتن در جهت آبادانی بنيان تقريب ميان اديان و مذاهب تأكيد می كنيم. تا اين كه "گذشت" به عنوان نمادی برای عصر حاضر تبديل شود. زيرا توطئه ها و تفرقه جويی ها آن را از پا درآورده بود.

رايزن فرهنگی كشورمان گفت: ای تسخير كننده دلها و منسجم كننده و يكپارچه كننده آنها، از ميان ما رفتی و ميراث ارزشمندی را در ميان ما برجای گذاشتی و تا بنيان آن در دستان توست هرگز دستاويز آن گسسته نخواهد شد. ای پرچمدار ما، به سوی بهشت درآی و درجوار رحمت الهی آرام بگير.

دکتر ابوذر ابراهیمی ترکمان رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات سخنران نخست این مراسم بود.وی آیت الله تسخیری را شخصیت مهمی در جهان اسلام توصیف کرد و گفت: ایشان یکی از مهمترین و تأثیرگذارترین شخصیت ها در جهان به شمار می رفت که پیشینه علمی او و آشنایی به قرآن کریم و متون اسلامی به وی کمک بسیار نمود تا بتواند در این مسیر باب گفتگو با شخصیت های بارز جهانی را باز کند و در پی ایجاد تفاهم و گفتگو میان تمام طرف ها در جهان اسلام و خارج از آن باشد.

دکتر ابراهیمی در ادامه گفت: آیت الله تسخیری ضمن این که بر اصول عقاید خود ثابت بود اما در عین حال باب گفتگو را با هر شخصیتی با رعایت اصول و احترام متقابل، باز می کرد، و همیشه شنونده خوبی برای طرف های مقابل بود و از اعتدال در گفتگو خارج نمی شد.

رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات در پایان گفت: دنیای کنونی گرفتار افراط و تفریط شده است و آیت الله تسخیری تمام تلاش خود را برای ایجاد آرامش و اعتدال برخاسته از فرهنگ اسلامی نمود. لذا وجود چنین شخصیت هایی خود می تواند به عنوان یک رسانه عمل کند و آرامش و عدالت را منتشر کند. و ما نیازمند این چنین شخصیتی هستیم که درس هایش به طور مستقیم در دل می نشیند؛ لذا باید بیش از گذشته به اخلاق، معنویت و صلح و عدالت باز گردیم.

در ادامه حجت الاسلام و المسلمین دکتر حمید شهریاری، دبیر مجمع جهانی تقریب بین مذاهب اسلامی، در سخنان خود تلاش مرحوم تسخیری جهت ایجاد تقریب بین مذاهب را ناشی از رسالتی که بر دوش خود احساس می کرد، توصیف کرده و گفت: تمام مناصبی که ایشان عهده دار بودند در جهت ایجاد تقریب و وحدت، و از بردن اختلافات و حساسیت های موجود میان جریان های فکری، مذهبی و سیاسی بود که تمام وجودش را فرا گرفته بود؛ لذا هیچ گاه در هیچ مجلسی سخن از وحدت و تقریب را فراموش نمی کرد.

حجت الاسلام و المسلمین شهریاری افزود: فقیدمان در قبال عدم احترام به دیگران به شدت حساس بودند،و حضور مستمر و دائمی ایشان در نشست ها و کنفرانس های تقریبی نشانه اهتمام وی به این امر و تأکید بر مسائل مشترک و دوری جستن از مسائل اختلاف برانگیز بود.

دبیر مجمع جهانی تقریب بین مذاهب در پایان گفت: آیت الله تسخیری عالمی مجاهد، و زبان گویای اسلام بود و شخصیتی خستگی ناپذیر بود که خدمات برجسته ای با اراده راسخ خود ارائه نمود.

حجت الاسلام و المسلمین شیخ عبدالامیر قبلان رئیس مجلس اعلای اسلامی شیعی لبنان، سخنران بعدی بود. که پیام ایشان توسط فرزندش حجت الاسلام و المسلمین احمد قبلان قرائت شد. وی گفت: علامه تسخیری اسلام را رابط میان هویت و وحدت توصیف نموده و گفت: توحید از نگاه تسخیری تنها وحدانیت خداوند نبوده بلکه وحدت امت، سیاست، اهداف و برنامه های آن نیز می باشد. و از سوی دیگر حقیقت تنوع به مفهوم تفرقه و اختلاف و دشمنی نبوده بلکه تنوع در ایجاد وحدت در هدف می باشد.

وی افزود: وحدت فلسطین و قدس و دیگر سرزمین های اسلامی را شامل می شود که شیاطین با تمام ابزار فکری، سیاسی، امنیتی و غربزدگی سعی در استعمار سرزمین های اسلام و تسلیم نمودن آنها در برابر خواسته های خود را دارند. تا به ابزاری فاسد در خدمت طرح ها و نقشه های آنان تبدیل شوند.

قبلان در پایان گفت: همان گونه که مقاومت در لبنان مفهوم وحدت و پیروزی و آزادی سرزمین را تجسم بخشید، ان شاء الله همان گونه که خداوند اراده نموده است، این امت به یک امت واحده و جبهه واحد و اردوگاه واحد در برابر دشمنان تبدیل شود.

سپس حجت الاسلام و المسلمین شیخ نعیم قاسم، جانشین دبیرکل حزب الله لبنان، از آیت الله شیخ محمد علی تسخیری قدس سره به عنوان نمادی از شخصیت های اسلام ناب محمدی، نه تنها در سطح ایران بلکه در سطح جهان اسلام و جهان یاد کرده و گفت: شخصیتی که تریبون ها، کنفرانس ها، مجلات، مقالات و موضع گیری های مختلف او را می شناسند، او صدای اسلام وحدت گرا و جمع کننده میان اهل سنت و شیعه، بدون هرگونه ایجاد تفرقه در سطح جهان اسلام بود. او تنها نماینده ایران اسلامی در سازمان کنفرانس اسلامی و اتحادیه جهان اسلام بود. او اندیشه، اصول و جزئیاتی که با این روش منسجم بود را با دقت علمی فراوان و با شیوه ای که منسجم با رفتار و روش او بود، مطرح می کرد.

ایشان در ادامه افزود: هیچ موضع گیری در تقریب بین اهل سنت و شیعه را نمی یابیم مگر آن که آیت الله تسخیری در طراحی و اصول اساسی آن حضور داشت.

حجت الاسلام و المسلمین شیخ نعیم قاسم در پایان گفت: آیت الله تسخیری مرد عرفان، ایمان و مرد فرمانبردار بودن در برابر امام انقلاب و رهبر آن امام خمینی بود. وی مرد ولایت مدار بود که از آن با شیوه ای بسیار فوق العاده یاد می کرد به نحوی که محبت مردم و جوامع اسلامی را به سوی آن برانگیخت و علمای امت را با تکیه بر آن به یکدیگر نزدیک کرد.

اسماعیل هنیه رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس سخنران بعدی بود که اسماعیل رضوان پیام او را قرائت نمود. وی ابتدا ضمن ابلاغ درود اسماعیل هنیه به جمع حاضر گفت: یاد عالمی از علمای این امت و اندیشمند، سیاستمدار و پژوهشگری را گرامی می داریم که عمرش را صرف خدمت به مسئله وحدت اسلامی نمود و بر ضرورت وحدت این امت تأکید می کرد.

هنیه در پیام خود اشاره به تلاش تقریبی آیت الله تسخیری نموده و گفت: او را همیشه می دیدم که دغدغه اش وحدت امت و تقریب بین مذاهب اسلامی بود. و به این امر نیز اکتفا نمی کرد بلکه تقریب میان شریعت اسلام و مسیحیت نیز در مقابله با نقشه های صهیونیستی آمریکایی در منطقه تلاش می کرد. او فردی متواضع، وحدت گرا، میانه رو و معتدل و به دور از تعصب و افراط بود و برای وحدت امت تلاش می کرد.

وی در پایان گفت: او را از دوستداران فلسطین، مقاومت و این امت یافتیم. برای همین بود که آرزو می کرد تا نمیرد مگر آن که با احرام در مسجد اقصی نماز بگذارد.

این امام و علامه ای که دلش به فلسطین و این امت و آزادی فلسطین گره خورده بود، همیشه می گفت: فلسطین یکپارچه است، فلسطین سربلند خواهد بود. این مرد، مرد وحدت بود. تو امام وحدت بودی، تو امام فلسطین و حامی آزادی فلسطین و تمام فلسطین بودی.

زیاد نخاله دبیرکل جنبش جهاد اسلامی فلسطین، سخنران بعدی بود که نافذ عزام پیام وی را قرائت نمود. در این پیام آمده است: واژه ها از توصیف این شخصیت عاجزند.وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی تلاش بسیار نمود تا روابط میان ج.ا.ایران و فلسطین و ملت آن تقویت گردد و مواضع او در جهت تقریب و وحدت میان این امت با محوریت فلسطین شکل گرفت.

ابوخالد نخاله در ادامه افزود: آیت الله تسخیری نمونه و الگویی برای عمل خالصانه و صادقانه در جهت وحدت امت و تقریب میان جریان ها و مذاهب مختلف بود.

دبیرکل جنبش جهاد اسلامی گفت: این فقید وحدت امت را شرط اساسی پیروزی و قیام آن می دانست و از خداوند متعال می خواهم که عمل او را شفیعش در قیامت قرار دهد.

سپس دکتر جان سلمانیان نماینده ارامنه ارتودکس، پاپ آرام اول بود که به جای وی کاردینال ماسیس زبویان از حلب صحبت کرد.وی گفت: ما آیت الله تسخیری را این گونه شناختیم. در مدت عمر خود، گفتگو و همکاری میان ادیان به صورت یک کار فکری و عملی روزانه به حساب می آمد. به ویژه این که وی اقدام هایی جهت برقراری ارتباط با دیگر ادیان انجام داده بود و از طریق گفتگو وهمکاری دست خود را به سوی آنها دراز کرد. او تنها به عنوان جایگاهی که داشت اقدام به گفتگو میان ادیان نکرد بلکه با تمام وجودش به این امر ایمان داشت که ملت ها، فرهنگ ها، ادیان و تمدن ها در این جهان باید در کنار یکدیگر در فضایی تؤام با احترام و اعتماد متقابل همزیستی داشته باشند؛ لذا این شهادت را درباره آیت الله تسخیری می دهم که ایشان به حق شایستگی این را داشت که به عنوان الگوی گفتگو و همکاری میان ادیان به شمار رود.

کاردینال ارامنه سوریه در پایان گفت: از نگاه آیت الله تسخیری، ارزش های اخلاقی مشترک میان ادیان باید اساس مستحکم همکاری میان ادیان باشد. وی با آثار و سخنانش همواره به نقش حیاتی ارزش های اخلاقی در زندگی انسان و در همکاری میان امت ها و ادیان به صورت یکسان توجه داشت.

سپس خانم دکتر رباب صدر، مدیر مؤسسات امام موسی صدر در لبنان در سخنان خود گفت: آیت الله تسخیری از همان آغاز انقلاب همراه آن بود و در توان خود هر آن چه داشت تقدیم انقلاب کرد.

وی در پایان گفت: آیت الله تسخیری در برابر شخصیت های جهان اسلام انعطاف پذیر بوده و با روی باز برخورد می کرد و همزمان جهان اسلام را متوجه شخصیت های انقلاب اسلامی کرد.

رئیس اتحادیه علمای جنوب شرق آسیا دکترعبدالغنی شمس الدین سخنران بعدی بود،وی گفت: این عالم جلیل القدر تمام عمر خود را در راه خدمت به اسلام و مسلمانان گذراند و دغدغه وحدت امت اسلام را داشت و برای تثبیت و تقویت و دعوت به آن تلاش کرد و در برابر تفرقه افکنان و متعصبان مقابله کرد. او به شدت به دلهایمان نزدیک بود، زیرا از شخصیت های فعال و ممتاز به شمار می رود که از چهره درخشان اسلام در مقابل با تمام تلاش هایی که برای مخدوش کردن آن و تکفیر صورت می گرفت، ایستاد.

رئیس اتحادیه علمای جنوب شرق آسیا در ادامه افزود: او تقریب بین مذاهب و ادیان، گسترش برادری میان مردم را بدون در نظر گرفتن گرایش های دینی و یا مذاهب فقهی آنها به عنوان شیوه همیشگی خود انتخاب کرده بود. این فقید در طول زندگی خود مهمترین دغدغه اش تقریب میان تمام مسلمانان بود. او قدرت و سربلندی این امت را در وحدت و تحقق منافع افراد این امت و جوامع بشری می دانست.

عبدالغنی شمس الدین در پایان گفت: این فقید راحل به راستی عالم دین و فرهنگ و علم بود و دوستی بردبار و با لطافت با بنده و برادران مسئول در جمعیت علمای مسلمان مالزی در آن زمان به شمار می رفت و امت اسلامی بی تردید عالمی از علمای فاضل خود را از دست داد.

شیخ ماهر حمود، دبیر اتحادیه جهانی علمای مقاومت، در سخنان خود ضمن اشاره به شخصیت علمی و آثار آیت الله تسخیری گفت: فقید بزرگمان با آثار و قلمش و نیز سخنرانی های خود جان ها را مورد خطاب قرار داد تا تقریب و وحدت را از تحول در درون انسان ها آغاز کند و نه فقط در متون نگارشی و شعار های آنان. او ابتدا از خود شروع کرد و خباثت و نفاق و هر آن چه را که مانعی میان او و دیگران بود را از خود زدود تا این که توانست سخنش را بر دلهای دیگران بنشاند و افراد دیگر را با کلام خود قانع کند.

شیخ ماهر حمود افزود: ایشان بر اساس شعارهایی که در ایران برای وحدت و دیگر اصول سر داده می شد به خوبی توانست آنها را در برابر استکبار به کار ببندد و برای آزادی فلسطین با همان شعار نه شرقی و نه غربی، تلاش کند. و هر طرفی که مدعی اسلامی بودن باشد و این شعار را سر ندهد باید به مسلمان بودنش شک کرد.

دبیر کل اتحادیه علمای مقاومت در پایان گفت: سخن گفتن درباره اش را دوست دارم چرا که ما را به یاد مسلمات بزرگ می اندازد، دوست دارم درباره اش حرف بزنم برای این که به ما یاد آور می شود که همچنان این امت در حال تولید و فعالیت در تمام میادین و عرصه هاست و در آینده با همین فعالیت ها وارد قدس خواهیم شد و البته نه به صورت متفرق بلکه با وحدت به مسجد الاقصی خواهیم رفت.

سپس دکتر خلیل حمدان، عضو شورای مرکزی جنبش امل، با اهمیت توصیف کردن سخن درباره آیت الله تسخیری گفت: ایشان در مسیر وحدت و تقریب که گام گذاشتند، مسیری سخت و پر مشقت بود و سختی های بسیاری را در این راه متحمل شد، اما پافشاری و جدیت او باعث شد تا به چنین نتیجه بزرگی در این زمان دست یابد. او پرچمدار وحدت و تقریب بین مذاهب بود.

وی در پایان گفت: آیت الله محمدعلی تسخیری دعوت کننده به گفتگویی بود که ما به شدت هم اکنون جهت حل مشکلاتمان به آن نیازمندیم و هم اکنون فقدان این شخصیت را حس می کنیم.

حجت الاسلام و المسلمین شیخ محمد سعید نعمانی،مدير مجمع فكری اسلامی از ايران،در سخنان ضمن اشاره به دوستی پنجاه ساله خود با آيت الله تسخيری از نجف تا قم، گفت: سخن گفتن از شخصيتی برجسته و فراگير در همه زمينه ها در اين فرصت محدود امكان پذير نيست چرا كه فعاليت های ايشان در نهادها و مؤسسات مختلف كه از فرصت ها به بهترين نحو و با اخلاص كامل بهره می برد تا بتواند اين امت را به وحدت برساند. وی در اين راه متعرض اتهام ها و سختی های بسيار شد اما تمام اين موارد نتوانست مانعی برای انجام وظيفه شرعی او و ادامه مسيرش در جهت وحدت و تقريب گردد.

وی در پايان گفت: آيت الله تسخيری پرورش يافته مكتب شهيد سيد محمدباقر صدر، امام خمينی و امام خامنه ای بود. او دردها و رنج های اين امت را با خود حمل می كرد و مدت بيست و سه سال درگير بيماری جسمی بود اما نتوانست اين بيماری مانعی برای حركت و ادامه مسير او باشد.

دكتر خالد عكاشه، عضو شورای پاپی گفتگوی ميان اديان در واتيكان؛ در سخنان خود به اوصاف مرحوم تسخيری اشاره نموده و گفت: وی انسانی خوش برخورد و خوش اخلاق بود و در كار خود در عرصه تقريب هميشه با صبر، حكمت و محبت برخورد می كرد و قدرت قانع كردن ديگران را در اختيار داشت. و به رغم وجود بيماری در مسير گفتگوی ميان اديان لحظه ای توقف نكرد.

در ادامه دكتر كمال الهلباوی؛مؤسس انجمن اسلامی انگليس، گفت: تسخيری توانست با علم، تجربه و اجتهادی كه دارد و نيز با شفاف بودن خود توجه همه را به سمت خود جلب كند، او از جمله افراد نادری است كه صاحب ديدگاه در تقريب و وحدت ميان افراد اين امت بود.

وی افزود: راهبرد مرحوم تسخيری در تقريب و وحدت را می توان تحت عناوين ذيل خلاصه نمود: هدف، از بين بردن سوء تفاهم و شبهات موجود ميان مذاهب بود؛ ديگر اين كه آشنايی علمای مسلمين با يكديگر؛ يافتن عرصه های كار مشترك و تأكيد بر توسعه آنها؛ از بين بردن عوامل اختلاف؛ از بين بردن موانع روانی موجود ميان طرفداران مذاهب مختلف و ايجاد تقريب ميان عموم مسلمانان است.

سپس دكتر شيخ خالد الملّا، رئيس جماعت علمای عراق،در سخنان خود به توصيف آيت الله تسخيری پرداخته و گفت: ايشان در صدر علمای بزرگ اين امت به شمارمی رفت و به حق می توان او را يك امت دانست چرا كه حامل رسالتی وحدت طلب و برخاسته از آيات قرآن كريم و رسالت نبوی بود. وی عمرش را در طلب علم، جهاد و مبارزه گذراند و زندان ها، شكنجه ها و تبعيدها و نيز بی مهری ها را تحمل كرد.

شيخ خالد الملا افزود: اين شخصيت دارای انديشه ای سليم و نگاهی عميق به ضرورت احيای وحدت اسلامی بود و راز قدرت اين امت را در وحدت‌ آن می دانست و معتقد بود كه تمام مذاهب بايد در جهت حل چالش هايی كه امت اسلامی با آن روبروست، تلاش كنند. و درگيری مسلمانان با يكديگر به بهانه اختلاف مذهبی امری حرام و غيرقابل قبول نزد عقلای اين امت است.

وی در پايان گفت: علم سرشار و زبان گويا و منطقی و صدای آرام و گرم او اسلام را در همه جا به خوبی معرفی می كرد. او عاشق اسلام و علمای با اخلاص آن و نيز انقلاب، امام خمينی و امام خامنه ای بود و بهترين ياور و مشاور برای ايشان بود.

در ادامه شيخ محمود دياب مدير ارشاد و راهنمايی وزارت اوقاف سوريه، به نمايندگی از وزير اوقاف سوريه دكتر محمد عبدالستار، به معرفی آيت الله تسخيری پرداخته و گفت: ايشان شخصيتی از برجستگان اين امت بود كه تمام هم و غم خود را در راه ايجاد وحدت ميان اين امت صرف كرد. پل های وحدت و ارتباط را بين مذاهب برقرار كرد.

وی در پايان گفت: اين امت با فقدانش، دريای بی كرانی از علوم و كوهی استوار در دفاع از مسائل اين امت و در رأس آنها مسئله فلسطين را از دست داد. و اميدواريم اين راه همچنان جهت ايجاد وحدت ميان امت مسلمان تا تحقق پيروزی تداوم يابد.

حجت الاسلام و المسلمین سيد علی العلاق، دبيركل مجمع وحدت اسلامی عراق، سخنران بعدی بود. وی، آيت الله تسخيری را پرچمدار وحدت اسلامی معرفی كرده و گفت: ايشان انديشمند بزرگ اسلامی، عالمی ربانی و مجاهدی صبور بود كه دارای نفسی تزكيه شده بود. و به رغم شرايط جسمی و بيماری دست از كار و فعاليت بر نمی داشت.

وی افزود: ايشان شاگرد شهيد سيد محمدباقر صدر بود و در مسير جهادی خود، متحمل شكنجه و زندان شد و پس از آن با كوله باری از علم و جهاد به كشورش بازگشت و انديشه های فرهنگی و سياسی اش را در تمام كنفرانس ها و نشست های جهانی و اسلامی مطرح نمود كه مورد استقبال و احترام رهبران بزرگ در جهان اسلام قرار گرفت.

دبيركل مجمع علمای عراق در پايان گفت: شيخ محمدعلی تسخيری انسانی مهربان، بشاش، خوش اخلاق و متواضع بود و تمام تلاش هايی كه در چارچوب مسئوليت های خود انجام داد، با روح تعبد و پای بندی به وظايف شرعی خود و امتثال امر ولايت به رهبری امام خمينی و امام خامنه ای بود.

سپس دكتر شيخ عبدالرزاق قسّوم، رئيس جمعيت علمای مسلمين الجزاير، به ايراد سخن پرداخت. وی شخصيت آيت الله تسخيری را شخصيتی بزرگ و دارای نبوغ فراوان عنوان كرده و گفت: او فردی دارای جاذبه؛ با دريای متراكمی از علوم در زمينه های مختلف، انعطاف پذير در برابر افكار و مذاهب مختلف، دارای پشتكار و پای‌بند به حركت در مسير تقريب بين مذاهب بود.

شيخ عبدالرزاق قسوم در پايان گفت: اين شخصيت بزرگ اقدام هايی را انجام داد تا اين امت را به وحدت و نزديكی نسبت به يكديگر برساند و علمای پس از ايشان نيز بايد همين مسير را در مقاومت بر ضد تسليم شدن در برابر دشمنان و ايجاد وحدت ميان امت دنبال كنند.

در ادامه دكتر عبدالهادی الصالح، وزير سابق در كابينه كويت، گفت: ما ايشان را از دوران جوانی می شناسيم كه جهت تدريس به كويت آمده بود و سپس در سال 2001 و 2005م جهت شركت در كنفرانس هايی به كويت آمد و پيرامون موضوعات فلسطين، حقوق بشر، مضاربه در مؤسسات مالی مطالبی را ارائه نمود. وی همچنين سال 2015م جهت عرض تسليت به مناسبت انفجار مسجد امام صادق به كويت آمد. زمانی كه از او درباره تقريب بين مذهب اهل تسنن و شيعه پرسيدند، گفت: اصل اين مطلب اشتباه است چرا كه اهل تسنن و شيعه در اصول دين با يكديگر هم عقيده هستند همان اصولی كه انسان به واسطه اعتقاد به آن، داخل دين می شود و به واسطه عدم اعتقاد به آن از دين خارج می شود. لذا اختلاف در فروع است و نه در اصول.

وزير سابق كابينه كويت افزود: آيت الله تسخيری فردی مبارز بود كه در پی مصلحت اسلام بود، انسانی به رغم جايگاه علمی و فقهی خود، به شدت متواضع بود به نحوی كه احساس نمی كردی كه در برابر يك عالم قرار گرفته ای.

دكتر عبدالهادی الصالح در پايان گفت: توجه ايشان به تقريب بين مذاهب بود و با مسائل مهم جهان اسلام همراه بود و در اين راه از هيچ تلاشی فروگذار نکرد.

سپس شيخ مصطفی ابو رمّان، عضو اتحاديه علمای بلاد شام از اردن، در سخنان خود گفت: آيت الله تسخيری در مسير تقريب حركت می كرد چرا كه خط مقدم دفاع از توطئه های تفرقه برانگيز صهيو آمريكايی است. او همه را به محبت، همكاری و ايجاد ارتباط با يكديگر دعوت می كرد. انسانی استثنايی بود كه تمام اين رفتارش ناشی از علم، فرهنگ و اعتقادات او بود. او آثاری از مشتركات فقهی و عقايدی ميان مذاهب را منتشر كرد و ازخود به يادگار گذاشت.

شيخ مصطفی ابو رمّان در پايان گفت: اين شخصيت اركان تقريب ميان مذاهب را كه بنيان گذارانی مانند شيخ محمود شلتوت، محمد تقی الدين القنی، عبدالمجيد سليم و محمدالمدنی در دهه چهلم قرن ميلادی گذاشته بنيان نهادند را دنبال می كرد و ما از او ياد گرفتيم كه از تعصب، جهل و تفرقه دوری كنيم و در مسير ائتلاف، نزديكی و همسويی قدم برداريم.

در ادامه سيد محمد اظهر زهدی، دبير كل مركز فرهنگ و علوم"الابرار"از هندوستان، در سخنان خود گفت: به ياد دارم كه به همراه 25 تن از علمای هندوستان ميهمان او بوديم و در ضيافتی بی نظير در خدمت ايشان حضور يافتيم. او چراغی روشن در آسمان اخلاق بود و در ميان هم كيشان خود نظير او با اين اوصاف نديده ام. او مسيری را آغاز كرد كه بايد ما آن راه را ادامه دهيم.

سپس شیخ محمد الحاج، دبيركل اتحاديه علمای فلسطين، به بيان ويژگی های ايشان پرداخته و گفت: این شیخ همان گونه که در دوران حیاتش ما را گرد یکدیگر جمع می کرد پس از رحلتش نیز دور هم جمع نمود. او تمام تلاشش وحدت کلمه مسلمانان و اتحاد صفوف آنها بود. و بارها بر این امت غیرت خود را نشان داد و به خاطر تفرقه و از هم پاشیدگی آن به شدت رنج می برد.

وی افزود: دعوت فقيد راحل به تقريب و وحدت بايد همچنان در جان انسان های صاحب همت بلند، زنده بماند؛ همان گونه كه ايشان صاحب همتی بلند بود كه حتی بيماری وضعف جسمی وكهنسالی مانند حركت وی، جهت رسيدن به اهداف بلند او نمی شد.

شيخ محمد الحاج در پايان گفت: تاريخ مردان بزرگ و علمای جليل القدر، نقطه قوت اين امت و صفحات درخشان آن است كه بايد منتشر شود تا مورد اقتدای امت قرار گيرد. مسئله فلسطين نيز تفاوت ميان مردان امت را نشان می دهد. خداوند به ما كرامت بخشيد كه بتوانيم در جهت ياری مسئله فلسطين و قدس شريف كار كنيم و مهمترين شاخص های آزادی قدس، ايجاد وحدت ميان امت است. و تا زمانی كه بخواهيم در مسير آزادی حركت كنيم بايد بر وحدت امت و تجميع نيروی آن جهت آماده شدن برای ورود به نبرد سرنوشت ساز و موعود، محافظت كنيم.

حجت الاسلام و المسلمین شيخ جلال حميد، مدير حوزه علميه امام صادق در تانزانيا، سخنران بعدی بود. او در سخنانش گفت: شخصيت آيت الله تسخيری از خلال نوشته ها و آثار او نمايان می شود. او شخصيتی، سياسی، دينی، استاد دانشگاه و مرد عقيده بود. وی انسانی بود كه همه را به وحدت ميان مذاهب دعوت می نمود.

او افزود: آثار ايشان همگی حول محور وحدت و عدم تفرقه نوشته شده و ايشان الگوی بارزی از شخصيت علمی و دينی بود كه درباره وحدت بين شيعه و اهل تسنن آثار ارزشمندی را به يادگار گذاشت.

سخنران پايانی حجت الاسلام و المسلمین دكتر شيخ محمد مهدی تسخيری بود كه به نمايندگی از خانواده آن مرحوم به ايراد سخن پرداخت. وی گفت: مرحوم شيخ محمدعلی تسخيری بيش از پنج دهه با هدف دعوت به صلح، امنيت و نشر ارزش های انسانی و انديشه اسلامی وحدت طلب كه برگرفته از مكتب خاندان پيامبر اكرم بود به سفر به نقاط مختلف دنيا پرداخت. و به پيامبر اكرم تأسی نمود كه طبيبی بود كه به دنبال بيمارش می گشت، او هرگز خسته و دلسرد نمی شد و زمان برای تحقق آرزوها و اهداف انسانی او كوتاه بود، و جسم انسان توانايی همراهی با او در اين مسير جاودانه را نداشت.

حجت الاسلام و المسلمین شيخ محمد مهدی تسخيری افزود: وی همه را به پای بندی به حق و عدالت و دفاع از حقوق مظلومان و ستمديدگان جهان دعوت می كرد. ایشان در محدوده جمهوری اسلامی ایران توقف نکرد بلکه دغدغه تمام مسائل عدالت محور درجهان را داشت و از سویی نسبت به سیاست های ظالمانه جهانی و از سوی دیگر با افکار انحرافی و تکفیری مبارزه می کرد. مسئله فلسطین و مشکلات ملت های ستمدیده تا آخرین لحظات زندگی مورد توجه ایشان بود و بی توجهی به آن را خیانتی نابخشودنی می دانست.

برادر آن مرحوم در پايان گفت: در پایان، از طرف خود، و خانواده آن فقیه فقید، آیت الله تسخیری، از تمام آقایان و خانم ها، علمای فاضل و نخبگان فکری با اخلاص از تمام مذاهب و ادیان و قومیت ها به خاطر ابراز همدردی از طریق بیانیه ها و تماس های تلفنی و سخنرانی هایشان تشکر می کنم. و از رایزنی فرهنگی ج.ا.ایران و به ویژه برادر فاضل دکتر عباس خامه یار به خاطر تلاش مستمر در برپایی این کنفرانس های ویدیوئی و نشست ها و مصاحبه ها و نوشتن مقالات به مناسبت ارتحال فقید انسانیت و امت اسلام آیت الله تسخیری تشکر ویژه دارم.