به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فرهنگ و هنر، آستانه سالروز میلاد رسول اکرم(ص) و ماجرای توهین وقیحانه رئیس‌جمهور فرانسه، بهانه‌ای شد تا سراغ عبدالحمید قدیریان، مدیر و طراح هنری فیلم «محمد رسول‌الله(ص)» هنرمند باسابقه حوزه تجسمی و سینما برویم تا ضمن مرور تجربیات او از طراحی صحنه فیلم «محمد رسول‌الله(ص)» به کارگردانی مجید مجیدی، مساله رشد سینمای دینی در این سال‌ها و دلایل ضعف یا پیشرفت آن را مورد بررسی قرار دهیم.
* شما یکی از چهره‌های اصلی در فرآیند تولید فیلم سینمایی «محمد رسول‌الله (ص)» به کارگردانی آقای مجید مجیدی بودید. به نظرتان این فیلم چه کمکی به معرفی حضرت رسول در سطح دنیا کرد؟
با توجه به اینکه شناخت شخصیت‌های مذهبی بویژه اهل‌بیت(ع) که پایه‌های فکری و تمدنی اسلامی هستند، امری لازم و ضروری است، به نظرم اصل این است که در ارتباط با این شخصیت‌ها کار و تولید اثر انجام شود، البته قطعا نسبت به اهمیت و جایگاه ویژه‌ای که این شخصیت‌ها بویژه حضرت رسول(ص) دارند، کارهایی که تا به حال در این زمینه انجام شده، بسیار کم بوده و در این میان کسانی که با فرهنگسازی دینی مخالف هستند، صرفا به بهانه پرخرج بودن و کیفیت پایین برخی محصولات تولید‌شده در این حوزه، به طور کلی با اصل این موضوع و پرداخت هنری و فرهنگی به این شخصیت‌ها مخالفت می‌کنند.
اینکه چقدر فیلم «محمد رسول‌الله(ص)» تاثیر داشت یا نه، در تحلیل و نقد خود فیلم باید مطرح شود اما حالا که ما در آستانه تولد حضرت رسول اکرم(ص) هستیم باید به گونه‌ای صحبت کنیم که اهل فرهنگ تشویق شوند تا در ارتباط با تولید اثر هنری پیرامون وجوه کمتر پرداخته شده شخصیت بزرگ ایشان و سایر اهل‌بیت(ع) فعال شوند.
قطعا به فیلم «محمد رسول‌الله(ص)» نقدهای زیادی وارد است اما باید به این نکته نیز توجه شود که اصل موضوع یعنی ساخت اثر هنری درباره شخصیت آسمانی پیامبر اکرم(ص) زیر سوال نرود تا آن هدف اصلی که ترویج و تبلیغ اسلام محمدی است، محقق شود. این شخصیت‌ها دارای ابعاد متعددی هستند و هر فیلم یا اثر هنری می‌تواند یک بخش کوچکی از ابعاد این شخصیت‌ها را به تصویر بکشد، لذا تولید یک یا چند فیلم در این زمینه، کفایت نمی‌کند و باید آثار بیشتری در این حوزه تولید شود.
* بزرگ‌ترین ویژگی پیامبر اکرم(ص)، رحمت للعالمین بودن ایشان است. به نظر شما چه کارهایی در ترویج و معرفی این ویژگی مهم می‌شود انجام داد؟ و آیا پروژه «محمد رسول‌الله(ص)» هم برنامه‌ای در این زمینه داشت؟
یکی از ایرادات اصلی ما در حوزه فیلمسازی دینی، ضعف معرفتی است؛ این ربطی به فیلمساز ندارد، بلکه پایه‌های معرفتی ما ضعیف است. متاسفانه در این حوزه کم کار کردیم و آنچه تولید شده هم بیشتر از آنکه منطبق بر نگاه قرآن باشد، منطبق بر منویات درونی مشاوران مذهبی بوده است. بر همین اساس طبیعتا ما شناخت لازم و کافی از شحصیت‌هایی که فکر می‌کنیم می‌شناسیم، نداریم. ما صرفا به لایه‌های ظاهری و اخلاقی این افراد بسنده می‌کنیم.
من اخیرا حدیثی در ارتباط با حضرت رسول اکرم(ص) خواندم که جای تامل دارد و به نظرم هنرمندی که بخواهد درباره ایشان فیلم و سریال بسازد، اگر قبلش این حدیث را خوانده باشد، قطعا با نگاهی متفاوت سراغ این کار خواهد رفت. این حدیث از قول رسول‌الله(ص) این است: « اول ما خلق الله نورى: اول چیزی که خدا آفرید نور من بود». این حدیثی است که مورد اتفاق نظر شیعه و سنی است. وقتی شما از این منظر به شخصیت رسول‌الله(ص) نگاه کنید، یعنی نخستین مخلوق خداوند، طبعا نگاهی متفاوت به ایشان خواهید داشت و اثر هنری که در ارتباط با ایشان تولید می‌کنید، شکلی بسیار عظیم و باجذبه دارد که از جنس شخصیتی آسمانی است و حالت منجی دارد و می‌تواند جهانیان را زیر پر و بال خود بگیرد. در حالی که متاسفانه ما صرفا شخصیت‌های مذهبی‌مان را از زاویه نگاه تاریخی و اخلاقی می‌بینیم و به همین خاطر بسیار کم از این شخصیت‌ها استفاده می‌کنیم. در واقع نیاز اصلی ما این است که به جای پرداختن به حواشی، به اصل وجوه شخصیتی این بزرگان بپردازیم.
فیلم‌های تاریخی ما به واسطه اینکه مشاوران مذهبی این آثار نگاه معرفتی چندان عمیقی نداشتند، با وجود تلاش بسیاری که برای ساخت این آثار انجام گرفته ولی تاثیر عمیقی بر مخاطب نمی‌گذارد. هر جا آن نگاه معرفتی جدی بوده، این امر محقق شده است.
* این موضوع را می‌شود از یک زاویه دیگر هم دید. به نظر شما فهم عوامل خارجی و غیرمسلمانی که در پروژه‌هایی از جنس «محمد رسول‌الله(ص)» حضور داشتند، پس از اتمام این پروژه‌ها تغییری کرده است؟
این اساسا یک بحث دیگر است. عوامل خارجی بیشتر تکنیسین هستند و برای این آماده‌اند که منویات کارگردان را اجرا کنند. کارگردان منویات دینی خود را از همنشینی با مشاوران مذهبی پروژه پیدا می‌کند. کارگردان گروه تکنیسین خود را راهبری می‌کند و خارجی‌ها براساس همان نگاه کار می‌کنند، لذا اگر کوتاهی در این زمینه می‌بینید، چندان به آنها مربوط نمی‌شود.
البته وقتی شما برای یک اثر دینی از اقلیمی دیگر عوامل را برای پروژه می‌آورید، طبیعتا آن نگاه و دغدغه اسلامی که در نیروی ایرانی مسلمان وجود دارد، در آنها وجود نخواهد داشت. شاید آنها کارهای بسیار زیبا و قدرتمندی انجام دهند ولی طبیعتا با نگاهی که ما شیعه‌ها در طول سال‌ها به دست آورده‌ایم، منطبق نخواهد شد و این امری طبیعی است.
* حالا که بحث به اینجا رسید، شاید بد نباشد از ماجرای اخیر درباره توهین وقیحانه رئیس‌جمهور فرانسه به شخصیت عظیم رسول اکرم(ص) نیز بگوییم. به نظر شما واکنش جریان هنری کشور به این موضوع باید چه باشد؟
من همیشه سعی کرده‌ام در اینگونه اتفاقات، نگاه فرهنگی داشته باشم اما اغلب ما نگاهی سیاسی به این موضوعات داریم، یعنی مثلا رئیس‌جمهور فرانسه به شخصیت پیامبر ما توهین می‌کند و ما این موضوع را ناظر به رفتار یک فرد تحلیل می‌کنیم اما من سعی می‌کنم این موارد را از نگاهی کلان‌تر نگاه کنم.
ریشه این مساله توهین به پیامبر اکرم(ص) به زمانی برمی‌گردد که ابلیس قسم خورد تا انسان را از صراط الهی منحرف کند؛ ما در حال نزدیک شدن به ظهور مولای‌مان(عج) هستیم و طبعا در این شرایط که نور خدا در حال کامل شدن است، شیطان و جریان کفر همه تلاشش را می‌کند تا نور خدا را خاموش کند. لذا اصلا کسی مثل مکرون در حدی نیست که بخواهد مورد نقد قرار بگیرد، یک روز توهین می‌کند و همان‌طور که می‌دانید اخیرا هم عذرخواهی کرد. آیا ماجرا حل شد؟ نه! به همین خاطر هم هست که می‌گویم ما باید متوجه تلاش همه‌جانبه جریان کفر باشیم و بدانیم این جریان به دنبال خاموش کردن نور خداست. این موضوع در شکل‌های مختلف هر روز در جهان در حال تکرار است پس ما باید آگاهی و معرفت عمومی را در این زمینه بالا ببریم.
منبع: وطن امروز
