بفرماييد تهران‌گردي!

به‌گزارش خبرنگار «شهر»، امروزه با وجود آهنگ رشد و توسعه باشتاب شهرها كه از فرآيندهاي درحال تكوين و گريزناپذير در ايران محسوب مي‌شود، ايجاد تصويري درخشان از اين شهرها و بهبود جذب گردش‌گران ميسر نشده است. نه‌تنها نسبت به سرمايه‌گذاري در اين زمينه كوتاهي شده، «گردشگري شهري» به‌عنوان محملي براي گذران اوقات فراغت و هم‌چنين ايجاد ارزش‌افزوده مورد غفلت بوده است. اين مهم در تهران، با توجه به‌توسعه ناپايدار در سال‌هاي پيشين و البته عواملي چون ترافيك و آلودگي هوا بيش از هر شهر ديگر مهجور مانده است.

علاوه‌براين، هنوز تعريف درستي از «گذران اوقات فراغت» در كشور ما ارائه نشده است. همه فکر مي‌کنند براي گذران اوقات فراغت حتما بايد شال و کلاه کنند و به جاده بزنند. حتي بسياري حاضرند چندين روز مرخصي بگيرند و هزينه زيادي صرف کنند تا به ديدن آثار تاريخي يا جاذبه‌هاي طبيعي ديگر شهرهاي دور و نزديك بروند. همان کساني که اگر درباره نزديک‌ترين جاذبه نزديک خانه‌شان پرسيده شود، چيزي نمي‌دانند و چه بسا با نگاهي گنگ و ناآشنا نگاه‌مان كنند.

هنر در خدمت تهران‌شناسي

سيدمحمدهادي ايازي، معاون امور اجتماعي و فرهنگي شهرداري تهران با اين موضوع موافق است و مي‌گويد: «در ديدار يك ميهمان فرانسوي از تهران، مجموعه‌اي از عكس‌هاي ميراث فرهنگي را به‌او تقديم كردم. او از ديدن اين جاذبه‌ها شگفت‌زده شد. اين نشان مي‌دهد نتوانسته‌ايم خوب تبليغ كنيم و زيبايي‌ها را به ديگران نشان بدهيم.» اما در سال‌هاي اخير تلاش شده نام «تهران» تصويري جديدي را ارائه دهد، چنان‌چه او بر بهره‌گيري از هنر و تعامل با هنرمندان براي شناساندن درست تهران تاكيد مي‌كند و مي‌گويد: در همين راستا 150 مستند تلويزيوني «محله ما» توليد و 150عنوان كتاب در موضوع محلات تهران نيز منتشر شده است.

او برگزاري جشنواره فيلم «شهر» را موفقيت ديگري در اتخاذ اين رويكرد مي داند: برگزاري اين جشنواره سبب شد انگيزه ايجاد كنيم تا هنرمندان فيلم شهري توليد كنند و در اين زمينه آثار بسيار خوبي نيز توليد شده است. در كنار اين برنامه‌ها، برگزاري جشنواره‌اي مانند «كارت‌پستال‌هاي شهري» نيز در سه بخش‌ عكس، گرافيك و كاريكاتور تلاش دارد تا تهران را به‌تصوير بكشد. حمايت از فيلم‌هاي بلند سينمايي چون «طهران، تهران» نيز در دستور كار سازمان فرهنگي هنري شهرداري تهران قرار دارد.

تورهاي گردشگري؛ آسان، رايگان، براي همه

 تابستان 90 نيز 1122 برنامه تهران‌گردي و 374 برنامه طبيعت‌گردي برگزار شد. سازمان فرهنگي و هنري شهرداري تهران هم تلاش دارد با برپايي تورهاي تهران‌گردي نسبت به‌معرفي جاذبه‌هاي تاريخي و فرهنگي به‌اقشار مختلف اقدام كند.

رضا دوست‌علي، رييس فرهنگسراي سرو از تهران‌گردي پنج هزار دانشجو و طلبه خبر مي‌دهد، در اين طرح كه با شروع سال تحصيلي آغاز شده است، دانشجويان و طلاب جديدالورود از اماكن ديدني و فضاهاي تاريخي و فرهنگي شهر تهران مانند برج ميلاد بازديد مي‌كنند.

او با بيان اينكه اين طرح در سال‌هاي گذشته ويژه دانش‌آموزان نيز برگزار شده است، مي‌گويد: در سال‌هاي گذشته برنامه «فصل همدلي» ويژه دانشجويان نيز برگزار شد، ولي امسال طبق برنامه‌ريزي و هماهنگي‌هاي دقيق‌تر ميزبان دانشجويان و طلاب بيشتري باشيم.

حبيب‌اله غفوري، معاون فرهنگي و اجتماعي شهرداري منطقه 20 نيز در اين باره مي‌گويد: اردوي تهران‌گردي با حضور ائمه‌جماعات مساجد، دبيران شوراياري محلات، اعضاي شوراي فرهنگي و ستاد نمازجمعه و شعبانيه و خانواده‌هاي آنان نيز برگزار شد.

در فصل زمستان هم اماكني مانند پيست‌هاي اسكي ديزين و توچال ميزبان گردشگران زمستاني است.

تهران‌گردي ديجيتال

علاوه بر اين با راه‌اندازي هفت سامانه مجازي شهر تهران، امكان دسترسي به‌تصاوير پانوراما و سه بعدي شهر تهران با كيفيت بالا در آدرس اينترنتي http://virtualtour.tehran.ir فراهم شده است. در حال حاضر در اين سامانه، امكان تماشاي سه بعدي تهران از نماهاي شمالي، شرقي و غربي برج ميلاد، نماي شمال تهران از منطقه 10 و هم‌چنين منطقه بهجت‌آباد و نماي شرقي برج آزادي فراهم شده است.

هم‌چنين برخي نقاط مهم در اين تصاوير نشانه‌گذاري شده كه با كليك، اطلاعاتي درباره اين مكان‌ها ارائه مي‌شود. در اين سامانه آرشيوي از تصاوير سه‌بعدي اماكن تاريخي، مذهبي، فرهنگي و هنري، ورزشي، گردشگردي و تفريحي فراهم شده است. گذري در تهران امروز و نمايشي از تصاوير عكس‌هاي قديم از ديگر بخش‌هاي اين سامانه به‌شمار مي‌آيد.

در ضمن هر يك از اين بخش‌ها به زيرمجموعه‌هاي مختلفي دسته‌بندي شده است. در همين راستا در بخش اماكن تاريخي، امكان تماشاي تصاويري از حمام‌ها و سرداب‌ها، بازارهاي قديمي، محله‌ها، برج‌ها و بناها امكان‌پذير است. هم چنين با كليك روي هر يك از تصاوير، اطلاعاتي نيز درباره هر يك از آنها ارائه مي‌شود. هر چند اين سامانه مي‌تواند براي خود پايتخت‌نشين‌ها جالب باشد، مي‌تواند براي شهروندان ديگر شهرهاي كشور كه قصد بازديد از تهران را دارند، نيز به‌كار بيايد. البته قطعا بايد اطلاعات آن كامل شود. ضمن اين‌كه اطلاعات در اين سامانه تنها به‌زبان فارسي ارائه مي‌شود كه به نظر مي‌رسد ارائه اطلاعات به‌زبان انگليسي در اين سامانه بايد مدنظر قرار گيرد.

هزينه‌كردن براي تفريح، عين سرمايه‌گذاري است

امروزه گسترش فضاهاي عمومي و ايجاد مراكز فراغتي به ويژه فضاهاي گردش‌گري به يكي از اهداف برنامه‌ريزي فراغت تبديل شده و توسعه زيرساخت‌ها يكي از موضوعات مهمي است كه در رشد «گردش‌گري شهري» نقش پررنگي را ايفا مي‌كند. از همين‌رو ايجاد مراكز تفريحي و گردش‌گري در تهران با مشاركت شهرداري تهران و سرمايه‌گذاري بخش خصوصي با جديت دنبال مي‌شود. يكي از اين مراكز كه تا چهار سال آينده به‌بهره‌برداري مي‌رسد، مجموعه «هزار و يك‌شهر» با وسعت 170 هكتار و با سرمايه‌گذاري نزديك به دو هزار و پانصد ميليارد تومان است.

اراضي عباس‌آباد از ديگر اماكني است كه در آينده نه‌چندان دور به‌عنوان يكي از مراكز گردشگري و تفرجگاهي تهران در خواهد آمد. در اين اراضي باغ‌موزه دفاع‌مقدس، باغ هنر و فلسفه، باغ كتاب و بوستان نوروز در دست ساخت است. حجت‌اله ملاصالحي، مديرعامل جديد شركت نوسازي عباس‌آباد در اين باره مي‌گويد: هزينه كردن در پروژه‌هايي مانند اراضي عباس‌آباد كه با روح‌ و روان مردم سروكار دارد، عين سرمايه‌گذاري است و قطعا نتايج مثبتي را به‌همراه دارد.

محمدباقر قاليباف، شهردار تهران نيز آبان ماه گذشته در افتتاح مجموعه تفرجگاهي «آبشار» در دامنه جنوبي البرز، با بيان اين‌كه تهران از فقر امكانات گردشگري و تفرجگاهي رنج مي‌‌برد، توجه به اوقات فراغت شهروندان را از اولويت‌هاي شهرداري دانست و افزود: توسعه فضاهاي مناسب اوقات فراغت از اقداماتي است که انجام مي‌شود تا شهروندان چنانچه شرايط اقتصاديشان اجازه دهد و دو شيفت مجبور به کار نباشند، بتوانند از اين فضاها استفاده کنند.

او با تاكيد بر اين‌كه ايجاد فضاهاي فرهنگي و تفرجگاهي آرامش روحي و رواني و جسمي مناسبي را براي گذران اوقات فراغت شهروندان به‌دنبال دارد، ايجاد فضاهاي فرهنگي را در کاهش آسيب‌هاي اجتماعي موثر دانست و تاكيد كرد:‌ علاوه بر اين در تهران که مردم عمدتا در محيط هاي کوچک‌تر و آپارتمان‌ها زندگي مي‌کنند و فضاي باز کمتري دارند، گذراندن اوقات فراغت در محيط‌هاي مناسب از ضروريات است و اگر چنين مراکزي نباشد، قطعا به سمت مشکلات اجتماعي سوق پيدا مي کنيم.

طهران زنده مي‌شود

تكميل بخش‌هاي مختلف برج ميلاد و گسترش فعاليت‌هاي فرهنگي و هنري در آن از ديگر تلاش‌ها به‌منظور گسترش «گردشگري» در تهران است. فعاليت‌هايي نيز در راستاي بازشناسي هويت اماكن و محلات تهران در حال انجام است. بهروز كاشف، مديربافت‌هاي تاريخي شهرداري تهران اظهار مي‌كند: براي احياي بافت تاريخي تهران طرح‌هاي مطالعاتي مختلفي مانند «چشمه‌علي»، «محله عودلاجان»، «رودكي»، «لاله‌زار»، «فردوسي»، محور «جمهوري» و «محدوده ناصري» در حال انجام است.

او احياي تصوير تاريخي و هويتي پايتخت و همچنين تقويت هويت و خاطره جمعي از طريق احيا و بازسازي محدوده‌هاي تاريخيِ را از مهم‌ترين اهدافي برشمرد كه از احياي بافت تاريخي تهران مدنظر است.

از همين‌روست كه كارشناسان معتقدند گردشگري شهري، هويت قومي و بومي را معرفي و هنرهاي سنتي و بومي و نيز ادبيات عمومي را تقويت مي‌كند. هم‌چنين ايجاد اشتغال و معرفي مشاغل جديد از دستاوردهاي مهم پرداختن به امر گردشگري است و افزايش اشتغال سبب كاهش نابرابري‌هاي اجتماعي مي شود و تعادل اقتصادي را فراهم مي سازد. هر چند نبود يك مديريت جامع، ضعف زيرساخت‌ها، عدم برنامه‌ريزي صحيح و نبود يك گستره تبليغاتي مناسب هنوز زخمي التيام نيافته بر پيكر نيمه جان «گردش‌گردي شهري» است.

شهر لندن، با 8 ميليون جمعيت، سالانه ميزبان 30 ميليون گردش‌گر است و نزديك به 24 ميليارد دلار از اين راه كسب درآمد مي‌كند. ضمن اين كه 10 درصد مشاغل در اين شهر مرتبط با صنعت «گردشگري» است. اين نشان مي‌دهد كه علي‌رغم همه تلاش‌هاي صورت گرفته، هنوز براي رسيدن به يك‌ «گردشگري شهري» مطلوب راه بسياري طولاني در پيش است.