ما در سينما مستاجريم/ سينماگران خارجي لوله ضدبشريت‌اند

به گزارش شهر و به نقل از عمارفيلم، شب گذشته در سومين روز سومين جشنواره مردمي فيلم عمار پس از برگزاري آئين رونمايي از کتاب «ققنوس زنده است» مجموعه گفتارهايي استاد حسن رحيم پور درباره هنر، که با سخنراني وحيد جليلي مدير مسئول نشريه راه انجام شد، استاد رحيم‌پور ازغدي به ايراد سخنراني با موضوع «سينما و سبک‌زندگي» پرداخت.

بنا بر اين گزارش استاد حسن رحيم پورازغدي در نشست چهارمين روز از برگزاري جشنواره مردمي عمار اظهار داشت: وقتي از سبک زندگي ديني اسلامي به طور خاص صحبت به ميان مي آيد و نسبت آن با سينما سنجيده مي شود، پيش فرضي مطرح مي شود که در روش زندگي بشر مي شود سبک سازي کرد نه اينکه لزوما تمام ابعاد فردي و اجتماعي از بيرون قابل تصرف باشد بلکه به عنوان موجبه جزييه با دايره شمول وسيع ولي نه موجبه کليه ادعا مي شود کرد که رسانه و به طور خاص سينما، امروز نقش فوق العاده مهمي در افکارسازي، رفتارسازي و اخلاق سازي دارد.

برخي فکر مي‌کنند در عرصه سينما مستاجريم

عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي با بيان اينکه سينماي امروز نقش مهمي را در رفتارسازي و اخلاقيات دارد و اين جزو بديهيات است، ادامه داد: تفکري که متاسفانه در ذهن برخي افراد ارزشي که وارد سينما مي شوند وجود دارد اين است که ما در اين عرصه مستاجريم و مستاجر بايد بمانيم و تفکر سکولار ميزبان است و ما ميهمان؛ اين به معناي آن است که دوره، دوره ي ما نيست و در حاشيه تلاش مذبوحانه مي کنيم.

اين استاد دانشگاه افزود: اين تفکر خطرناک عليرغم تبصره هايي که دارد، از اساس نتايج مايوس کننده اي را در پي دارد، اين نگاه درستي نيست اما قطعا نکات صحيحي در آن وجود دارد و نتيجه ديگر آن نفي سينماي ديني در يک دوره است.

سينما در حوزه اعتقادات ديني مي‌تواند مفيد يا مضر باشد

وي تاکيد کرد: ادعاي ما به طور اجمالي اين است که در حوزه زندگي ديني، اعتقادات، ايمان، هستي شناسي، انسان شناسي، خداشناسي، مبدا شناسي و فرجام شناسي، سينما مي تواند مفيد يا مضر باشد و شناخت درست يا غلط از عالم هستي به مخاطب عرضه کند.

سينما مي تواند در گسترش موضوعات ديني بويژه خدا شناسي نقش موثري داشته باشد

رحيم پور ازغدي با اشاره به اينکه کسي که به سراغ توليد اثر در سينما مي رود بايد از لحاظ علمي و تکنيکي توانمندي لازم را داشته باشد؛ عنوان کرد: اين موضوع در تمام زمينه ها شيوع دارد و مختص به سينما نيست، سينما ابزار قدرتمندي است که در گسترش موضوعات ديني به ويژه خداشناسي مي تواند نقش موثر و مثبتي داشته باشد همانطور که مي تواند نقش منفي هم از خود به جاي بگذارد.

وي تصريح کرد: سبک زندگي با مناسبات اجتماعي يعني ارائه سينمايي الگوهاي درست و غلط و تفکيک و تبيين آنها از يکديگر در عرصه اين مناسبات، تعريف خانواده اسلامي، رسانه اسلامي و ايجاد شبکه حقوق و تکاليف متقابل در يک جامعه ايماني، يک خانواده مسلمان و رفتار يک فرد مسلمان.

سينماي موجود ظرفيت دارد که سبک زندگي ديني بسازد

وي اذعان داشت: سينماي موجود اين ظرفيت را دارد که سبک زندگي ديني را در عرصه عقايد، اخلاق، ارزش ها و رفتار فردي و اجتماعي بسازد يا تخريب کند و اين بستگي به فاعل کار دارد که از چه حجم دانش و معرفت ديني و اسلامي و تکنيک و هنر برخوردار باشد.

سينماگر بايد ديدگاه‌هاي مختلف و پاسخ اسلامي به آن‌ها را بداند

اين منتقد و کارشناس فرهنگي با بيان اينکه با مطالعه چند کتاب و مقاله نمي شود اسلام شناس شد و پنج برابر مطالعات تکنيکي بايد مطالعات محتوايي داشت، يادآور شد: بايد دانست سينماگر وارد عرصه اي مي شود که بايد ديدگاه هاي مختلف را بشناسد و بداند پاسخ اسلامي به مساله چيست، موضوعات سينمايي کدام هستند و تمام اين موضوعات به لحاظ کلامي، فلسفي، عرفاني، در عرصه تفسير، اخلاق و حديث مورد بحث قرار گرفته و هيچ مقوله جديد انساني را نداريم که نتوان در قرآن و حديث و فرهنگ اسلامي درباره آن صدها و هزاران صفحه بحث پيدا کرد. البته بخشي از اين موارد بايد استحصال شود وپاي کار سينماگر بيايد.

اتصال نظر و عمل بايد درسينما برقرار شود/ در سينماي غرب زده اين اتصال وجود دارد

وي تصريح کرد: بسياري از مباني که با سينما و هنر بي ربط به نظر مي آيد، از اساس بايکديگر مرتبط هستند و بايد به طورموشکافانهاي مورد بررسي قرار گيرند تا بتوان نتيجه مطلوب را کسب کرد.

عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي با اشاره به اينکه اتصال نظر و عمل با يکديگر بايد برقرار شود تا حلقه مفقوده اي که خلاء آن در سينماي کشور احساس مي شود، جايگاه خود را بيابد، گفت: در سينماي غرب زده اين اتصال لازم وجود دارد و آنها در ضرابخانه هاي معرفتي که چند قرن است بر روي آن کار مي شود، به درستي لوله کشي کرده و با حرکت حساب شده به خط مقدم زده اند تا نتيجه دلخواهشان را منعکس کنند.

در جبهه مقابل هسته‌هاي خاصي هستند که فکر و ايده توليد مي‌کنند

وي با بيان اينکه بايد دانست چگونه جبهه مقابل با رسانه به طور عام و سينما به طور خاص براي رسانه ها و سينماي جهان دستور کار تعيين مي کند، تاکيد کرد: هسته هاي خاصي وجود دارند که فکر و ايده توليد مي کنند و اخلاقيات ويژ ه اي را تئوريزه و تقليد مي کنند و اين جريان پمپاژ مي شود و به اين ترتيب براي همه سينماگران و هنرمندان جهان دستور کار تعيين مي کنند و گاهي آنها نمي دانند يا احساس افتخار مي کنند که مشغول ايفاي نقش لوله اي هستند که براي انتقال مفاهيم ضد بشري به سراسر جهان انتقال داده مي شود.

جشنواره عمار يک منبع باروت است/ بايد اين بنياد انرژي به شبکه اي جهاني تبديل شود

رحيم پور ازغدي با بيان اينکه يک منبع باروتي در ايران کشف شده است که جشنواره مردمي عمار يکي از آنهاست، عنوان کرد: با کليدخوردن اين جشنواره ما يک ظرفيت پيش بيني نشده اي را کشف کرده ايم که آنها بايد توانمندي هاي خود را پيدا کنند و با هنر، تکنيک، خلاقيت و برقراري ارتباط مستمر با يکديگر در سراسر کشور، با توجه به اينکه بحث بيداري اسلامي نيز هم اکنون مطرح است، اين بنياد انرژي به شبکه اي جهاني تبديل شود.

برخي معتقدند ذات سينما ضد تعالي نفساني است

وي در ادامه گفت: سينماي قوي سينمايي است که به سمت واقعيت برود و تزاحم ها و نسبيت انسانها را ببيند و آن را با نسبيت ارزش ها مخلوط نکند.

اين منتقد اضافه کرد: نفوس انسان ها در مراتب مختلف هستند وافرادي که نفسشان در مرتبه پايين قرار دارد، نمي تواند زيبايي ها را درک کند و بنابراين گاه مي بينيم سالن سينما خلوت مي شود.

وي ادامه داد: برخي افراد اعتقاد دارند سينما وقتي پرمخاطب مي شود که نگاه مادي به دنيا داشته باشد اما وقتي به سمت مسائل ذهني مي رود مخاطب خود را از دست مي دهد، بنابراين ذات سينما ضد تعالي و نفساني است.

اين استاد دانشگاه بيان داشت: در پاسخ به اين تفکر بايد گفت اين موضوع ربطي به ذات سينما ندارد و در درس و کلاس و شعر و موراد ديگر هم عموميت دارد و اين مربوط به ذات انسان هاست نه ذات سينما.

تمام فيلم ‌هاي غرب ماهيت ضد ديني و سکولار ندارند

رحيم پورازغدي تاکيد کرد: اکثر افراد، انسان بالقوه هستند نه بالفعل و تعدادي بالفعل مي شوند، وقتي سطح نفسانيت پايين است فقط سالن سينماي متعالي خلوت نمي شود بلکه حزب سياسي هم که پرچم ارزش هاي متعالي را بالا برده است، آن هم خلوت مي شود و اين مربوط به ذات آن نيست.

وي در بخش ديگري از سخنانش گفت: قبول دارم که نگاه سکولار و مادي با نگاه معنوي و توحيدي تفاوت دارد اما نمي توان گفت تمام فيلم هايي که در غرب ساخته مي شود ماهيت ضد ديني و سکولار دارد بلکه برخي فيلم هايي که از دل سينماهاي آنها بيرون آمده، برخي از خصلت‌هاي اخلاقي که انبيا براي آنها مبعوث شده اند را به عاليترين شکل به تصوير کشيده است.

عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي افزود: اما تفاوت سينماي اخلاقي – عقلاني سکولار با سينماي ديني اسلامي در اين است که در سينماي اسلامي رابطه ريشه با شاخه قطع نمي شود و ارزش ذاتي، توحيد است.

سبک زندگي مطلوب حاصل همراهي مضامين ديني و هنر است/ذات سينما سکولار نيست

وي با بيان اينکه سينماگر مسلمان هستي شناسي و خداشناسي را در قالب تصوير هنرمندانه مي پروراند، اظهار داشت: اگر با مضامين ديني آشنا شويم و آن را با ذوق و قريحه و هنر و تکنولوژي همراه کنيم بهترين فيلم ها را مي توان توليد کرد که تعريف قابل قبولي از سبک زندگي داشته باشد.

رحيم پور ازغدي خاطرنشان کرد: سينما به ذات خود ماهيت غيرديني و سکولار ندارد بلکه وقتي هنر و آگاهي با يکديگر توام نشود برخي افراد نتيجه سکولار بودن سينما را از توليد فيلم هاي مستند، انيميشن و سينمايي مي گيرند.

وي اضافه کرد: در اين گونه مواقع بايد ضعف هاي موجود را بازبيني کرد نه اينکه صرفا سينما را متهم کرد و از اساس مارک ضد ديني بودن را بر آن چسباند.

وي توضيح داد: مطالعه آثار شهيد مطهري، مرحوم جعفري، مصباح، حکيمي، برخي آثار شريعتي و جلال آل احمد، شهيد آويني، مرحوم مددپورمي تواند کمک شاياني را در اين زمينه کند.

اين استاد دانشگاه گفت: بايد زياد کار شود تا ذهن سينماگر به حلقه مفاهيم اسلامي با مضامين هنري و سينمايي متصل شود.

وي تاکيد کرد: سبک زندگي ديني ابعاد گسترده اي دارد و با مطالعه در روايات مي توان به سبک زندگي شيعه در اسلام پي برد؛ سهم عقلانيت، سهم اخلاق، سهم عدالت خواهي، سهم لذت طلبي، سهم لبخند و اشک و ديگر مضامين با کنکاش در اين منابع به طور قطع يافت مي شود.

با استفاده از روايات مي‌توان بهترين الگو ها را نشان داد

رحيم پور ازغدي گفت: براي نمونه رواياتي وجود دارد که به شرح و تفسير صفات شيعه واقعي مي پردازد، با در دست گرفتن يکي از همين صفات و تحقيق و پژوهش پيرامون آن و به کارگيري ذوق، استعداد، سليقه و هنر مي توان بهترين فيلم ها را ساخت و الگوي خانواده اسلامي را از آن استخراج و در قالب تصوير به نمايش گذاشت.

وي بيان داشت: هنرمند قوي که ذوق و تکنيک داشته باشد و جامعه را بشناسد مي تواند هر يک از روايات را دستمايه قرار داده و جذاب ترين فيلم هاي سينمايي را بسازد کسي هم که اين لوازم را ندارد، نمي تواند فيلم مناسب بسازد و اين ديگر تقصير ذات سينما نيست که بگوييم ماهيت ضدديني دارد.

جامعه ما تنبل است/ از کمتر کارکردن و بيشتر استراحت کردن لذت مي بريم

وي با بيان اينکه در روايات سوژه هايي موجود است که عاليترين و جذاب ترين فيلم ها را مي توان با الهام گرفتن از آن توليد کرد، گفت: به طورمثال اميرالمومنين(ع) مي فرمايند:« آفت موفقيت تنبلي است»؛ مي توان فيلمي ساخت که نشان داد تنبلي يک مفهوم غير اسلامي است؛ با توجه به اينکه واقعيت اين است که جامعه ما جامعه اي تنبل است و ما از اينکه کمتر کار کنيم و بيشتر در تعطيلي به سر ببريم لذتمي بريم. بايد در اين فيلم نشان داد اين جامعه، جامعه شيعه نيست.

وي ادامه داد: مساله حريم خصوصي مردم يکي از مقدسات اسلامي است که مي شود براي آن فيلم ساخت و نشان داد سبک زندگي اسلامي رعايت حريم ديگران است؛ اين مي شود سينماي ديني.

سينماي ديني دست نيافتني و دور از ذهن نيست

رحيم پور ازغدي با اشاره به اينکه سينماي ديني موضوع عجيب يا دست نيافتني و دور از ذهن نيست، بيان داشت: از نظر روايات اسلامي جامعه اي که در آن خشونت حاکم است و افراد با آرامش بايکديگر برخورد نمي کنند، اين جامعه شيعي نيست و مي توان با ساخت اثري در اين زمينه اين رفتار را محکوم و غيراسلامي بودن آن را به تصوير کشيد و اين يک سينماي ديني است.

فرق سينما ديني و سکولار نه در تکنيک است نه در ابزار

وي عنوان کرد: فرق تکنولوژي و سينماي اسلامي با سکولار لزوماً نه در تکنيک است نه در ابزار و نه در تاريک و روشن بودن سينما؛ تفاوت آن در اين است که سينماي ديني به توحيد، معاد و نبوت ملتزم و معتقد است.

وي افزود: هر دو سينماي ديني و سينماي سکولار از برابري و آزادي و اخلاق سخن به ميان مي آورند اما با دو مبدا و دوغايت؛ ما بايد هم به ابزار هم به هدف و هم به آنچه القا مي کنيم توجه کنيم تا در عرصه يک سينماي ديني فعاليت کرده باشيم.

عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي با مخاطب قرار دادن سينماگران تاکيد کرد: تک تک ارزش هاي اسلامي را در ذيل توحيد و در راس آن حفظ آرمان هاي انقلاب پيدا کنيد و آنها را باهنر و ذوق به عرصه سينمايي بکشانيد و جهاني کنيد و اجازه دهيد اين جبهه جهاني شود و مطمئن باشيد مي شود.

اسلامي بودن به معناي کهنه‌گرايي نيست

وي با اشاره به اينکه اسلامي بودن به معناي سنتي بودن و هويت کهنه گرايي نيست، يادآور شد: قرآن اين تفکر را نکوهش مي کند؛ اگر با دقت بنگريم، سينماگراني که فيلم هاي ضد مذهبي مي سازند سنت را به مفهوم کهنه مي گيرند و کهنه را به مفهوم مذهبي گري و نو را به مفهوم بدعت و به معناي سکولار.

وي به نتيجه اين فرآينداشاره کرد و گفت: با اين اتفاق سينماي ديني مي شود سينماي محافظه کار و روبه عقب و گذشته کار و سينماي سکولار مي شود سينماي مبتکر، نو و خلاق و رو به جلو؛ اما اين تفکر خلاف روايات ماست. قران در پاسخ به ملت هايي که مي گويند ما از آباء و اجداد خود تبعيت مي کنيم و همان که از سنت هاي کهنه به ما رسيده ما را بس است، خطاب به آنها مي گويد اگر آباء و اجداتان متوجه چيزي نباشند بازهم همان راه را ادامه مي دهيد؟

نفي سينماي ديني به معناي تئوريک غلط است

رحيم پور ازغدي با بيان اينکه دشمن از طريق سينما در عالم تصرف مي کند و اين نمونه يک جنگ تمام عيار است، عنوان کرد: نفي سينماي ديني هم به معناي تئوريک غلط است و هم اين نتيجه گيري کاملا به ضرر ماست؛ نحوه استنباط سبک زندگي، رفتن به سراغ مفاهيم ديني و سنت بهترين، راه حل پيشنهادي براي تعيين سبک زندگي مطلوب است که مطالعات حلقه اتصال و ارتباط اين دو موضوع بايکديگر است.

وي تصريح کرد: به لحاظ نظري مي توان انتزاعي ترين مباحثي را که فلاسفه مسلمان مطرح کرده اند، پاي کار آورد و اين ها پايان نامه هايي است که بايد در حوزه ها و دانشگاهها دنبال شود.

وي با بيان اينکه ذات سينما بشر را متحير مي کند اما تحيري ناشي از کثرات زندگي است، بيان داشت: در تفکر اسلامي کثرات زميني هنگامي که در ظلّ يکپارچگي توحيد قرار گيرد، عين معنويت مي شود.

هنر سينماگر مسلمان تبديل ماديات به معنويات است

وي ادامه داد: انبيا به ما آموختند چگونه ماديات را به معنويات تبديل کنيم و هنر سينماگر مسلمان اين است بتواند اين کار را به نحو احسن انجام دهد.

عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي در پايان سخنان خود خاطر نشان کرد: مردم دغدغه فلسفي فيلم ها را ندارند بلکه جنبه عقلي يک فيلم و تاثير آن را بر روي زندگي خويش مي بيند؛ بنابراين بُعد عملي سبک زندگي مهم است؛ ذات سينما عليه شما نيست و مي تواند براي شما باشد.