مريم پناهي مدير خانه کودک کوشا در گفتوگو با خبرنگار اجتماعي شهر گفت: کانون کوشا 4 سال متوالي است که مدرسهاي براي بچههاي بدون شناسنامه راهاندازي کرده که تاکنون بيش از 800 کودک آموزش پايه (شامل خواندن و نوشتن و آموزش پايه رياضي) را گذراندهاند، اين مدرسه شامل کودکان ايراني (بدون شناسنامه و افغان، پاکستاني و زير 18 سال هستند. که متاسفانه برخي از اين بچهها زاييده ازدواجهاي غير رسمي –صيغه - هستند.
بچههايي که مسئول بچههاي خود هستند!
اين فعال حقوق کودکان افزود: وقتي از ازدواج در سن ده، يازده سالگي صحبت ميشود به عواقب ناخوشايند آن براي جامعه هم بايد فکر کرد. بچههايي داريم که در 13 سالگي ازدواج کردند و اکنون در سن 18 سالگي 4 بچه دارند و تعداد قابل توجهي از آنها هم بيوه هستند و يا به تنهايي اداره خانواده خود را به عهده دارند.
مدير خانه کودک کوشا در مورد فعاليتهاي اين انجمن اظهار داشت: بخشي از فعاليتهاي کانون کوشا، در حوزه پيشگيري و درمان است. کودکاني که به دليل شرايط خانواده در آينده احتمال دارد به سمت کار کشيده شوند را شناسايي ميکنيم و با بزرگترهاي خانواده که داراي پتانسيل براي تغيير شرايط هستند ارتباط ميگيريم و با آموزش کارآفريني و مهارت آموزي حرفهاي براي آنها در تلاشيم تا کار مادر يا خواهر بزرگتر خانواده را جايگزين کار کودک کنيم. تمام تلاش ما اين است تا جايي که امکان دارد نگذاريم کودک به سمت کار برود.
وي افزود: فعاليت دوم خانه کودک کوشا، درمان است. کودکان کاري که با توجه به شرايط خانواده مجبور به کار هستند و در صورت عدم حمايت، راهي جز حضور در خيابان و يا کارگاههاي غير رسمي، براي کار ندارند را، شناسايي ميکنيم و تلاش ميکنيم شرايطي را به وجود آوريم تا اين کودکان بچگي خود را هم داشته باشند.
تلاش براي مهيا کردن آموزش و بازي براي کودکان
اين فعال حوزه کودکان کار افزود: ما سعي داريم تا اين بچهها در کنار کار در ساعتهايي از روز شرايط کودکي را نيز داشته باشند و زماني هرچند اندک براي آموزش و بازي آنها فراهم شود. براي اين موضوع به سراغ کارفرما کودکان ميرويم و به شکلي مجابشان ميکنيم روزي يک ساعت هم که شده اين بچهها دست از کار بکشند و بازي و آموزش داشته باشند يا از راههاي ديگر بچگيشان را حفظ کنند.
شناسايي 25نوع کار کودک
مريم پناهي ميافزايد: کانون کوشا در حال حاضر 25 نوع کار کودک را شناسايي کرده است. کار در خيابان، کار در کارگاههاي مختلف تا کار خانگي و غيره از جمله اين کارهاست. در خيلي از خانوادهها کودکان در خانه، در همان اتاق محقرشان، کار مي کنند و کودک اصلا فرصت فراغت ندارد به ويژه دختران.
اتاقي براي کار و خواب و خوراک و بازي!
اين فعال کودکان تصريح کرد: اين خانهها صبح و شب ندارد. بچههايي هستند که هم بيرون کار ميکنند و هم در خانه. کارهايي مانند بسته بندي، زيره کفش چسباندن. وقتي وارد اتاق آنها ميشويد بوي شديد چسب کفش آزار دهنده است. خانهاي که يک اتاق است که هم آشپزخانه، هم محل خواب، خورد و خوراک و بازي و هم محل کار آنها است. در عين اين سختيها بچهها هيچ حقوقي دريافت نميکنند. حقوق يکجا متعلق به پدر خانواده است، که آن هم روزمره و بخور و نميري بيش نيست. بچه در اين شرايط به نوعي در ستم چندبرابر قرار ميگيرد.
وقتي پسري 16 ساله سرپرست خانواده ميشود
وي با بيان اينکه در بحث بچههاي بدون شناسنامه ضعف قانوني وجود دارد اظهار داشت: اکنون گرفتن شناسنامه از اختيارات پدر است و مادر حقي در اين زمينه ندارد. اين موضوع آسيبهاي زيادي را به همراه دارد. ما الان در کانون سه بچه داريم که در يک خانواده، که از سه پدر مختلف هستند و پدران نيستند و مادر هم به دليل اينکه درجه اعتيادش بالا رفته خيابان گرد شده است. در اين شرايط پسر 16 ساله خانواده يک بچه 2 ماهه و يک بچه 4 ساله را به نوعي سرپرستي ميکند.
بچههايي در آرزوي هويت
پناهي افزود: به تازگي براي دختران، مرکزي درست کرديم که براي مدت کوتاهي دختران بدون سرپرست در آنجا ميمانند تا به شرايط مناسبتري برسند. گرفتن شناسنامه براي بچهها بي هويت بسيار دشوار است. براي مثال دختر 17 ساله بدون شناسنامهاي در کانون داريم که در واقع هيچ هويتي ندارد و فرزند رابطه صيغه است و تقاص بيمسئوليتي ديگران را او بايد بر دوش بکشد.
مدير خانه کودک کوشا درباره چگونگي همراهي کمک شهروندان براي اين کودکان اظهار داشت: بهترين کاري که ميتوان در حق کودکان کار انجام داد معرفي و هدايت آنها به سمت سازمانهاي غير دولتي در زمينه کودک کار است. سايت انجمن KOUSHA.ORG است. که علاقمندان براي کمک ميتوانند از اين طريق با ما ارتباط برقرار کنند.
فرزند کودک کار، خودش هم کودک کار ميشود
اين فعال حوزه کودکان در مورد ريشههاي اصلي آسيب کار کودک افزود: فقر اقتصادي و فرهنگي، مهاجرت، اعتياد، طلاق، جنگ و شرايط نابسامان و بي ثبات اقتصادي از دلايل اصلي و ريشهاي کار کودک است. يکي از کودکان ما در موسسه – با 12 سال سن خود - تحليل زيبايي در اين زمينه دارد و ميگويد: «کار کودک بايد ريشه کن شود. چون فرزند کودک کار، خودش هم کودک کار ميشود. پدر من از سن 5 سالگي شروع به کار کرده و اکنون در سن 35 سالگي بعد از 30 سال کار سخت ديگر توانايي کار کردن ندارد، چون در اين مدت بيمه و درآمد مناسبي هم نداشته، نميتواند کار را ادامه دهد و تنها راهش براي گذران زندگي کار کردن کودکش است.
تنها سازمان هميار شهرداري است
وي تصريح کرد: به ندرت ديده شده که خانواده با وجود داشتن تمکن مالي فرزندانش را به کار بفرستد و کار کودکان، منشاء اقتصادي دارد.
مريم پناهي با اظهار نارضايتي از شيوه برخورد و حمايت دولتي از سازمانهاي غيردولتي فعال در حوزه کار کودک گفت: تنها ارگاني که تا حدي از سازمانهاي غير دولتي حوزه کودکان حمايت ميکند، شهرداري است. به خصوص شهرداري منطقه 12، که اکثر انجياوها هم، در اين منطقه، و بيشتر در محل زندگي کودکان فعال هستند. اما متاسفانه در ديگر ارگانها و سازمانها نگاه و رفتار خوشايندي با اين سازمانها نميشود.
در شهر بخوانيد:
از بهرهکشي تا موادکشي در مراکز نگهداري کودکان