طنين صداي ماني رهنما در فرهنگسراي انديشه پيچيد

به گزارش شهر به نقل از روابط عمومي معاونت هنري سازمان فرهنگي هنري شهرداري تهران، آغازگر اين مراسم در شامگاه سه‌شنبه 15 اسفند، قرائت آياتي چند از کلام‌الله مجيد و پخش سرود جمهوري اسلامي ايران بود. پس از آن ساعد باقري شاعر پيشکسوت، ناصر فيض شاعر طنزپرداز و مدير دفتر طنز حوزه هنري و افشين علاء غزل‌سرا و شاعر کودک و نوجوان، به شعرخواني پرداختند.

سخنراني سيداحمد وکيليان با موضوع «پيک‌هاي نوروزي» بخش بعدي اين آيين بود. وکيليان اظهار داشت: بر اساس شواهد و قرائني که از دوران هخامنشيان به جاي مانده، هنگام نوروز پيک‌هاي درباري با علم عيد در کوي و برزن راه مي‌افتادند و با نواختن ساز و خواندن ترانه‌هايي در وصف بهار و نوروز، مردم را براي برگزاري آيين‌هاي نوروز آگاه مي‌کردند و آن‌گاه با مراسم شادماني و نغمه خنياگران، ‌مراسم قرباني و شکرگزاري آغاز مي‌شد.

وي ادامه داد: از اين روي گوسان‌ها نخستين پيک‌هاي نوروزي بودند که تا زمانه ما با تغييرات و تحولاتي ادامه يافتند و امروز با هيئت کوسه‌گبين‌ها از فراز کوه‌‌ها به شهرها مي‌آيند و نغمه‌هاي نوروزي را سر مي‌دهند. همچنين ابوريحان بيروني در کتاب‌هاي «التفهيم» و «آثارالباقيه» و عبدالحي گرديزي در کتاب «زين‌الاخبار» و مسعودي در «مروج‌الذهب» از گوسان‌‌ها و کوسه‌ها و کوسج‌ها نام مي‌برند.

اين پژوهشگر افزود: کوسه‌ها هنوز در ميان کردها و آذري‌ها پيام‌آوران نوروزند. کوسه‌ها به جوامع دامداري مربوطند و در افسانه‌ها آمده است که حضرت موسي(ع) خود پيام‌آور بهار بوده و شغل چوپاني داشته است.

وکيليان در ادامه يکي از ترانه‌هايي را که امروزه کوسه‌ها مي‌خوانند، براي حاضران خواند و گفت: کوسه گبين‌ها با خواندن اين ترانه‌‌ها به در خانه‌ها مي‌روند و مقدم نوروز را گرامي مي‌دارند و صاحب‌خانه‌ها براي سلامتي و برکت سال پيش رو، بر آن‌ها آب مي‌پاشند و سپس پيش‌کش و شيريني بدان‌ها مي‌دهند.

وي همچنين گفت:‌ يکي ديگر از پيک‌هاي نوروزي، نوروزخوانان مازندران و دماوند هستند که با گويش محلي حمد خداوند و منقبت رسول اکرم(ص) و مدح ائمه اطهار مي‌خوانند و سپس بهاريه‌هايي تقديم مردم مي‌کنند. يکي ديگر از پيک‌هاي نوروزي، نوروزنثارها هستند که در منطقه قزوين به پيام‌آوران نوروز مشهورند. نوروزنثارها در اين ايام از کوه‌پايه‌هاي البرز سرازير مي‌شوند و به در خانه‌هاي مردم مي‌روند و گل‌هاي صحرايي را که از کوهپايه‌ها چيده‌اند بر سر و روي آنان مي‌افشانند.

وي با اشاره به اين‌که رسم نثار گل و نثار آيين‌هاي نوروزي در زمان هخامنشيان، يکي از رسم‌هاي بسيار قابل توجه در نوروز بوده است، ادامه داد: در گيلان و فومنات پيام‌آوران نوروز را نوروز نوسال مي‌گويند و در آذربايجان، تکمچي و ساياچي، که با خواندن اشعار نوروزي ماکت بزي را که بر تخته‌اي نصب کرده‌اند به رقص درمي‌آورند و با زبان آذري اشعاري درباره نوروز و سال نو مي‌خوانند.

وکيليان در ادامه تاکيد کرد: نوروز بزرگ‌ترين جشن ما ايرانيان و حتي بزرگ ترين جشن جهانيان است. نوروز جشن آغاز آفرينش است. پنج روز پيش از نوروز به عنوان پنجه ناميده مي‌شد و ايرانيان باستان عقيده داشتند که جهان و عالم و آدم در اين پنج روز آفريده شده و در نتيجه جشن نوروز با جشن آفرينش جهان و انسان توام بوده است.

وي افزود: اين مسئله را حتي در اسلام هم مي‌بينيم. حضرت پيامبر(ص) و امام جعفر صادق(ع) در احاديثي آورده‌اند که آدم در نوروز خلق شد، کشتي نوح در نوروز به گل نشست، ابراهيم خليل در نوروز به آتش افکنده شد و آتش گلستان شد و باز در احاديث هست که حضرت علي(ع) در نوروز به جانشيني پيامبر(ص) انتخاب شد. همچنين در حديث آمده است که پيامبر به اعراب مي‌فرمايد که نوروز روز خداست و شما اين روز را ضايع کرديد و برادران ايراني ما اين روز را محترم شمردند.

اين پژوهشگر درباره کوچک‌ترين پيک‌هاي نوروزي ايران گفت:‌ کودکان مکتب‌خانه از کوچک‌ترين پيک‌هاي نوروزي بوده‌اند. در آستانه نوروز ملاي مکتب، لوح‌هايي را که با هفت رنگ تزئين مي‌شد و شعرهايي بر آن‌ها نوشته شده بود، به کودکان مي‌دادند تا براي پدر و مادر و اقاربشان بخوانند و عيدي مکتب‌دار را از آن‌ها بگيرند و ببرند؛ ولي متاسفانه ما امروزه چنين مسائلي را فراموش کرده‌ايم و بخشي از فرهنگ ما به‌ويژه نوروز در محاق رفته است.

در ادامه اين مراسم، ماني رهنما خواننده صاحب‌نام پاپ، قطعاتي را با تک‌نوازي پيانو اجرا کرد و پس از آن همايون حسينيان،‌حميدرضا شکارسري، نادر ختايي، اهورا ايمان،‌ مهدي فرجي، محمد سلماني و اميد مهدي‌نژاد به شعرخواني پرداختند.

اجراي قطعاتي از موسيقي سنتي با آواز بامداد فلاحتي، تارنوازي بهزاد خدارحمي، دف‌نوازي مهدي نظان‌دوست و با اشعاري از ساعد باقري، عبدالجبار کاکايي، قيصر امين‌پور و محمدعلي بهمني، پايان‌بخش اين مراسم بود.