به گزارش رسانه خبری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، مراسم بازخوانی و گفتوگو درباره کتاب «کبریت کم خطر» با حضور نویسنده اثر و جمعی از نویسندگان و شاعران طنزپرداز کشور بعد از ظهر دوشنبه ۲۶ مردادماه در فرهنگسرای سرو برگزار شد.
سعید بیابانکی شاعر کشورمان که اجرای این برنامه را بر عهده داشت، با اشاره به این که کتاب «کبریت کم‌خطر» برادر دوقلویی هم دارد که زودتر از آن در حوزه شعر منتشر شده است، اظهار کرد: کتاب «قهوه قندپهلو» مجموعه برگزیده‌ای از شعر طنز کشورمان که توسط امید مهدی‌نژاد گردآوری شده است؛ این کتاب را می‌توان به نوعی برادر کتاب «کبریت کم‌خطر» دانست.
وی ادامه داد: کتاب «کبریت کم‌خطر» هم چون «قهوه قندپهلو» با استقبال خوبی مواجه شده است و این دو اثر، از آثار پر فروش انتشارات سوره مهر هستند. این کتاب طیف وسیعی از نویسندگان مختلف را در بر می‌گیرد و در آن طنزهایی از حسین شریعتمداری تا احمد شاملو مشاهده می‌کنید و به نوعی می‌توان کتاب را اثری فراجناحی دانست.
کمتر کتابی با این تنوع آثار منتشر شده است
در ادامه کامبیز درم‌بخش کاریکاتوریست و نویسنده کشور با بیان این که به تازگی کتاب را تهیه کرده و اطلاعی از این که اثری از او در کتاب چاپ شده، نداشته است، عنوان کرد: وقتی می‌بینید اثری از شما در کتابی منتشر شده ابتدا خوشحال می‌شوید، اما بعد به این فکر می‌کنید که چرا از صاحب اثری برای درج مطلبش در کتاب، سوالی نشده و اجازه گرفته نشده است. البته این چیزها در کشورمان معمول است و زیاد اتفاق می افتد.
درم‌بخش تنوع متون طنز کتاب را از نقاط قوت آن دانست و گفت: کمتر پیش می‌آید در کتابی شاهد این مقدار تنوع و گستردگی آثار باشیم. مردم را باید به کتاب خواندن عادت داد و این گونه کتاب‌ها برای آشنایی مردم با نویسندگان و آثار ادبی بسیار مفید است. البته باید توجه داشت که خنداندن مردم از گریاندن آن‌ها سخت‌تر است.
وی افزود: نویسندگان عادی و به عبارتی جدی زیادند، اما طنزنویسان در تمام جهان بسیار کم هستند و حتی می‌توان آن‌ها را نام برد. چنین موضوعی نشان می‌دهد طنزنویسی کار مشکلی است و بنابراین ارزش والایی دارد. یکی از افتخاراتم این است که کار و حرفه‌ام به طنز و شوخی و لطیفه نزدیک است.
وی هم چنین از پروا کارخانه طراح کاریکاتورهای کتاب «کبریت کم‌خطر» تشکر کرد و گفت: کاریکاتورهای کتاب بسیار خوب و زیبا بودند و طراح به خوبی از عهده آن بر آمده بود.
کبریت کم‌خطر باعث آشتی سیاسیون با طنز می‌شود
محمدحسین جعفریان نویسنده، مستندساز و روزنامه‌نگار نیز درباره این کتاب گفت: جمع‌آوری آثار در هر حوزه ادبی، کاری نیست که کسی اختراع کرده باشد و آقای لبش از روی آن کپی‌برداری کرده باشد؛ بلکه شیوه معمولی است. انتشار آثاری هم چون کبریت کم‌خطر باعث نوعی آشتی بین سیاسیون و اهل طنز می‌شود، چرا که به آن‌ها یادآوری می‌کند، در تمام این سال‌ها طنز منتشر شده و آسیبی برای کسی نداشته است و باعث می‌شود ترس سیاسیون از طنز بریزد.
وی افزود: بسیاری از کتاب‌های نفیسی که در طول تاریخ معاصر ادبیات داشته‌ایم، گزیده آثاری بودند که توسط شاعران و نویسندگان کشور گردآوری شده بود و به طور مثال فروغ فرخزاد گزیده‌ای از شعر معاصر دارد که همیشه محل رجوع من است.
جعفریان افزود: مولف کتاب «کبریت کم‌خطر» تنها به انتشار آثار بسنده و از کار فرار نکرده است. این موضوع را می‌توان در توضیحاتی که در ابتدای هر اثر آورده است، دید. البته نقدی هم که به این کتاب وارد است، این است که از برخی نویسندگان احساس می‌شد آثار بهتری می‌توان برگزید.
هنر طنز نثر خاموش‌تر از شعر است
اسماعیل امینی شاعر و روزنامه‌نگار نیز با اشاره به خطرات و آسیب‌های رسانه‌های جدید، عنوان کرد: رسانه‌های جدید باعث می‌شوند مخاطبانشان تصور کنند تمام اطلاعاتی که در این رسانه‌ها در دسترس است، همه چیز است. زمانی برای شرکت در جشنواره شعری به افغاستان رفتم و در آنجا دیدم که اطلاعات علاقه‌مندان به ادبیات در افغانستان از ادبیات ایران، محدود به شاعرانی هم چون اخوان ثالث و شاملو می‌شود و پس از آن، تنها کسانی را می‌شناسند که در فضاهای مجازی سر و صدای زیادی می‌کنند.
وی ادامه داد: متاسفانه تا می‌گوییم طنزپرداز، چند طنزپردازی که در مطبوعات قلم می‌زنند را می شناسند و به همین دلیل اینکه آقای لبش نثر طنز را که هنرش نسبت به شعر طنز خاموش‌تر است و فرصت ارائه خود را ندارد انتخاب کرده است، قابل تقدیر است.
امینی با بیان اینکه بسیاری در فرهنگ عمومی و فرهنگ شخصی خود، نگاهی اساطیری به همه چیز دارند، گفت: کافی است با یکی از اصناف شوخی شود تا فوری شکایت کنند و ناراحت شوند و احساس کنند که به آن‌ها توهین شده است. متاسفانه در این کشور، هر شخصی خودش را به کمال و نزدیک به معصومیت می‌بیند و در چنین فضایی طنز جایی ندارد و تبدیل به فحاشی می‌شود.
وی با اشاره به سخنی از مرحوم عمران صلاحی درباره شعر طنز، گفت: عمران صلاحی می‌گفت همین‌هایی که به عنوان شعر طنز ارائه می‌کنیم، اگر پی‌رنگ منطقی نداشته باشد، شعر طنز خوبی نیست و آسمان و ریسمان بافتن است و خیلی به طنز کمک نمی‌کند.
این شاعر افزود: در روزگاری که به شدت دچار فقر مطالعه هستیم، گردآوری گزیده آثار، کار بسیار خوبی است و باعث می‌شود مخاطبان؛ علاقه‌مند به کتابخوانی شوند. البته یکی از دلایلی که مردم کمتر کتاب می‌خوانند، عدم اعتماد به آثار است. چرا که کتاب‌های بد و ضعیف نیز زیاد شده است.
امینی هم‌چنین گفت: پیشنهاد می‌کنم مولف کتاب «کبریت کم‌خطر» در تجدید چاپ اثر، گونه‌های نثرها را جدا کند و هر‌گونه را در بخش و یا فصلی مجزا بگنجاند.
پروا کارخانه طراح کاریکاتورهای کتاب «کبریت کم‌خطر» نیز با بیان اینکه امروز را به خاطر می‌سپارد، گفت: امروز جناب کامبیز درم‌بخش آثارم را تایید کردند و برایم بسیار ارزشمند و به یاد ماندنی است.
وی هم چنین به مشکلاتی که در طراحی کاراکترها و شخصیت‌ها داشت اشاره کرد و خاطراتی در این زمینه بیان داشت.
وظیفه نداریم برای جذب عامه مردم اثر طنز بگوییم
ناصر فیض مدیر دفتر طنز حوزه هنری نیز با بیان این که طنزپردازان امروز به سفارش مکان‌هایی که در آن برنامه برگزار می‌کنند، شعر می گویند، عنوان کرد: برای استفاده از اشعار و داستان‌های خوب طنز، بهتر است به کتاب‌ها رجوع شود. امروز وقت خواندن رمان برای خیلی‌ها وجود ندارد و به همین دلیل هم در این سال‌ها بیشتر نویسندگان به سمت آثار کوتاه و مینی‌مال رفته‌اند و یا در شعر کمتر قصیده می‌بینیم.
فیض هم‌چنین با تاکید بر این که شاعران و اهالی ادبیات وظیفه ندارند برای جذب عامه مردم اثر طنز خلق کنند، گفت: اگر تنها از طنز، توقع وقت خوش کردن و سرگرمی داشته باشیم، اشتباه است. امیدوارم خط کش‌های ادبیات و طنز، به خط کش‌های جامعه نزدیک شود، چرا که جامعه‌ای که در آن نقد وجود نداشته باشد، بیمار است.
«کبریت کم خطر» در هر چاپ ویراست تازه‌ای خواهد داشت
علیرضا لبش مولف کتاب «کبریت کم‌خطر» نیز درباره نحوه شکل‌گیری کتاب، گفت: آثار طنز بسیاری داشتم که در سال‌های گذشته در مجلات و نشریات مختلف منتشر شده بود و تصور می‌کردم این آثار تا به حال جایی باز نشر نشده‌اند، تصمیم گرفتم این آثار را به همراه آثار برتر طنزی که می‌شناسم در کتابی گردآوری کنم تا مخاطبان هم از آن استفاده کنند. البته تعداد زیاد آثار و مشغله شخصیت‌هایی هم چون جناب درم بخش باعث شد که نتوانم از برخی از صاحبان آثار اجازه انتشار بگیرم. تصور می‌کردم با مشغله‌ای که جناب درم‌بخش دارند، اگر برای کسب اجازه با ایشان تماس بگیرم، پاسخی دریافت نکنم.
وی ادامه داد: این کتاب در هر چاپ ویرایش تازه‌ای خواهد داشت و افراد و نویسندگان بیشتری به آن اضافه خواهند شد. سعی می‌کنم این کتاب همیشه بهترین باشد و قول میدهم تا وقتی زنده هستم نگارش و تکمیل این اثر را ادامه دهم.
لبش درباره شباهت کتاب «کبریت کم‌خطر» به «قهوه قند پهلو» گفت: این کتاب از ابتدا قرار بود برادر «قهوه قندپهلو» امید مهدی‌نژاد باشد.
این نویسنده و طنزپرداز هم چنین با اشاره به تنوع آثار در کتاب «کبریت کم‌خطر» عنوان کرد: همان قدر که آثار شریعتمداری را دوست داشتم و در کتاب گنجاندم، آثار طنز شاملو را هم دوست داشتم و در تنظیم کتاب به هیچ وجه، نگاه سیاسی و عقیدتی نداشتم. جای چنین کتاب‌هایی در حوزه طنز خالی است و هر کس که بیاید و کار کند خوب است.
در پایان این مراسم شاعرانی هم چون سعید طلایی، صابر قدیمی، روح الله احمدی، فرامرز ریحان صفت برای حاضران شعر طنز خواندند. موسی بیدج شاعر و مترجم ادبیات عرب نیز در این برنامه حضور داشت.
هم‌چنین بیان خاطره طنز سعید صدرائیان، رئیس فرهنگسرای سرو از مواجه‌اش با ناصر فیض از دیگر بخش‌های جالب توجه این برنامه بود.
