به گزارش رسانه خبری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، نخستین شب از اجرای همایش «عطار و موسیقی» چهارشنبه ۳۰ تیر ماه با حضور علاقه‌مندان به موسیقی و کارشناسان این حوزه در فرهنگسرای ارسباران برگزار شد. این نشست به بررسی محورهای اندیشه عطار نیشابوری اختصاص داشت و دو شب دیگر ادامه دارد.
صلاحی: عطار نگین نیشابور است
رئیس سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران سخنران ویژه افتتاحیه مراسم بود و با خوشامدگویی به حاضران گفت: بزرگ‌ترین ابزار هویتی ما در تاریخ زبان فارسی است که هویتش را از ادبیات می‌گیرد. نغزترین کلام ادبیات ما هم شعر است، تا جایی که خیلی از علمای ما هم در شعر گفتن دستی بر آتش داشته‌اند. مثلاً علامه طباطبایی را در نظر بگیرید که چه توجهی به عمق شعر فارسی داشته است. یا امام خمینی (ره) و علمای دیگری که به این حوزه علاقه‌مند بودند.
وی افزود: اگر به عقب‌تر برگردیم، اولیای خدا هم به شعر توجه ویژه‌ای داشتند. در تاریخ آمده است که وقتی دعبل شعر می‌خوانده، امام رضا(ع) به او صله می‌داده. یا وقتی سلمان فارسی فوت کرد، امام علی (ع) در وصفش شعر گفت و سر مزارش قرائت کرد.
صلاحی درباره اهمیت شعر در ناحیه خراسان بیان کرد: ضمن احترام به همه شاعران امروز و دیروز در سراسر ایران، گریزی به شعرای پهنه خراسان بزنم. فردوسی، خیام و عطار که متعلق به توس و نیشابور هستند و در تراز اینها شاعری وجود ندارد. ما دیگر مثل شاهنامه را حتی در زبان‌های دیگر نداریم.
رئیس سازمان فرهنگی هنری عطار را نگین نیشابور خواند و گفت: درست است که می‌گویند عطار در واقع حلقه وصل سنایی و مولوی است، ولی خود مولوی که بعد از عطار زندگی می‌کند، می‌گوید فاصله من با عطار زیاد است. مولوی در جوانی یک سفر به نیشابور رفت، عطار داشت اسرارنامه را می‌نوشت، مولوی آن را خواند و بعد گفت هفت شهر عشق را عطار گشت، ما هنوز اندر خم یک کوچه‌ایم. که در اینجا منظور از هفت عدد کثرت است، نه عدد بعد از شش و قبل از هشت. این عطار است در نگاه مولوی.
وی اضافه کرد: یکی از هفت کتاب عطار منطق‌الطیر است با آن اشعار نغز و پرمغز. عطار می‌خواهد اوج عرفان را در یک پرواز معنوی بیان کند، می‌آید شیخ صنعان را می‌سراید که ۴۰۹ بیت است. داستان فردی که ۴۰۰ شاگرد مجتهد دارد و خیلی حج به جا آورده، یک شب خواب می‌بیند که دارد به بتی در روم سجده می‌کند. بعد برای پیدا کردن حقیقت حرکت می‌کند و ماجراهایی پیش می‌آید که توصیه می‌کنم حتماً آن را بخوانید.
شهبازی: قهرمان شعرهای عطار شخصیت دیوانه است
سخنران اصلی روز اول همایش ایرج شهبازی، پژوهشگر ادبی و استاد دانشگاه بود. شهبازی موضوع اصلی سخنرانی‌اش را گستاخی‌های عارفان با خدا در شعرهای عطار اعلام کرد و گفت: گستاخی در گذشته معنای صمیمیت هم داشته است. یکی از مباحث شیرین در عرفان خراسان و عرفان عطار این است که عارف می‌تواند با خدا گستاخ باشد. در این عرفان خدا موجودی شوخی‌پذیر است و خداوند در این گستاخی با عنایت نگاه می‌کند. تا به حال کسی اندازه عطار در این موضوع کار نکرده و اصلاً در منطق‌الطیر یکی از پرسش‌هایی که پرندگان از هدهد دارند این است که می‌شود با خدا شوخی کرد؟
مدرس زبان و ادبیات فارسی اضافه کرد: از نظر عطار کسی که بخواهد با خداوند گستاخی کند، باید چهار شرط داشته باشد. رازدار خدا باشد، عاشق خدا باشد، ادب را رعایت کند و به حد جنون رسیده باشد. یک حدیثی داریم که می‌گوید از چند نفر قلم تکلیف برداشته شده و یکی از آنها دیوانه‌ها هستند. عارفان ما برای اینکه بتوانند هر حرفی بزنند در پرده جنون این کار را می‌کردند. به خاطر همین در فرهنگمان تعدادی عاقل دیوانه نما داریم.
وی تصریح کرد: قهرمان شعرهای عطار شخصیت دیوانه است و عطار از زبان او حرف‌هایی می‌زند که بی‌نظیر است و از این شخصیت به خوبی استفاده می‌کند.
شهبازی چند مورد از اعتراضاتی که عطار از زبان عارفان و خطاب به خداوند گفته را این گونه عنوان کرد: از دست دادن عزیزان، پدیده‌های طبیعی که باعث مرگ و میر می‌شوند، فقر و گرسنگی، بی‌توجهی به مخلوقات، توزیع ناعادلانه ثروت در جهان، بی‌توجهی به امور جهان و خساست خداوند موضوعاتی هستند که عطار در قالب شوخی با خداوند به آنها پرداخته است.
وی در پایان گفت: از نظر عطار خدا موجودی است که می‌شود سر به سر او گذاشت و لحظات شیرینی داشت. این در فرهنگ ما بی‌نظیر است، چون ما عادت کردیم که با اشک و آه سراغ خدا برویم، ولی خدا لبخندهای ما را هم دوست دارد. عطار می‌گوید گاهی با شوخی کردن آدم‌ها می‌توانند حاجت‌های بزرگی از خدا بگیرند. امیدوارم صحبت‌هایم دریچه‌ای رو به عطار باز کرده باشد.
تکنوازی عود توسط سعید نایب محمدی و اجرای گروهی مهدی امامی، امیر شریفی و هوشمند عبادی از دیگر بخش‌های نخستین شب از همایش «عطار و موسیقی» بود که با استقبال مخاطبان موسیقی رو به رو شد.
ورود به نشست «عطار و موسیقی» برای علاقه‌مندان آزاد و رایگان است. شب دوم و سوم این همایش ۳۱ تیر و ۱ مرداد از ساعت ۲۰ در فرهنگسرای ارسباران واقع در خیابان شریعتی، بالاتر از پل سیدخندان، خیابان جلفا برگزار می‌شود.
