به گزارش رسانه خبری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، غلامرضا اسلامی استاد تمام رشته هنر با اشاره به اینکه معماران ذهن سامان‌مندی دارند و کلیتی از اجزای درهم آمیخته ذهن آن‌ها را شکل می‌دهد، گفت: اینکه چگونه مفاهیم در طول زمان طی طریق داشتند و به پویایی و پایایی رسیدند کمتر مورد توجه قرارگرفته و ما به حرکت جوهر گونه‌ای که برای پیدایش مصادیق مطرح بوده پرداختیم و چیستی موضوعات امر مهمی است که باید مدنظر قرارگیرد و به کنکاش آن‌ها بپردازیم و مفاهیم را از عمق به سطح و از ناپیدا به پیدا سوق دهیم.
اسلامی در بیان مدل فکری (رویکرد و روش پژوهش)، پدیدار‌شناسی یا علم تفسیر و تاویل را تکنیک دانست و به رابط‌های (علت و معلول، جوهر و عرض، وجوب و امکان، جبر و اختیار، وجود و عدم، وحدت و کثرت) اشاره کرد. وی روش‌های توصیفی، تشریحی، مشابه‌سازی و مقایسه‌ای را برای تفسیر هنر مورد تاکید قرار داد.
غلامرضا اسلامی با تاکید به تلاش برای کاهش جهل در مقابل افزایش علوم با مثالی درباره فرق انسان و خرچنگ که انسان دارای عضلات بیرون و اسکلت داخلی است اما خرچنگ دارای عضلات داخلی و اسکلت بیرونی است به مدلسازی مفهومی اشاره کرد.
وی در ادامه اظهارداشت: می‌توانیم با کمک اجزا با الویت برای ایجاد امکان برداشت‌های متعدد، چیدمان مطلوب‌تری داشته باشیم و تاکید کرد: معماران دید مدلسازی دارند و ابتدا با ساخت ماکت از یک شهر یا یک مکان کار خود را اغاز می‌کنند و روش‌های مختلفی در ترکیب اجزا ارایه کردند.
اسلامی با اشاره به تفکر افقی (اگر نقشه یک شهر را با جزییات بکشیم) و تفکر عمودی یا همگرایی و واگرایی در ساختار تفکر (از کلیت به جزء رسیدن) از دکتر بونو اندیشمند سر‌شناس تفکر خلاق و نویسنده ۴۰ کتاب در زمینه تفکر مفهومی» مرگ متن «را راهی دانست که ممکن است نتیجه داشته باشد یا نداشته باشد.
اسلامی همچنین تاکید کرد: به جای اینکه همه تحقیقات یک موضوع را نشان دهند می‌توانیم موضوع را از نگاه افراد متعدد بررسی و با خارج شدن از آمار دقیق و ریاضی گونه امکان برخورد به هدف را بیشتر کنیم.
اسلامی با بیان سخنی از گادامر مبنی براینکه «معنا در اثر هنری نیست بلکه می‌توان در دیالوگ بین مخاطب باشد» گفت: مخاطب اگر پیشینه ذهنی داشته باشد آنچه را که می‌بیند تفسیر می‌کند اما بدون پیشینه ذهنی سوال می‌کند و از «متن» عبور و به ساخت مولف یا علت می‌رود و علت و حادث شدن امور را می‌کاود. برخی مرگ مولف را مطرح کردند اما ما با مولف کاری نداریم گاهی تولید اثر برای شخص خاصی نیست و «مرگ متن» اتفاق می‌افتد و گاهی می‌توان «مرگ متن» را هم پیشنهاد داد.
وی تاکید کرد: هنرهای اسلامی گاهی خود را گم می‌کنند و نمایه‌ای هستند. هنر در شرق چون پنجره‌ای است که بین متن و مخاطب می‌مانیم و از ساحت بین مخاطب و متن به ساحت متن و مولف می‌رسیم، در مقایسه با هنر غرب که مانند ظرف‌هایی است که مطالب در آن چیده می‌شود انحصار به فرد نبوده و قابل درک و بازتولید است و با واکاوی، تصاویر و تخیلات متعدد و آزاد شدن از قید‌ها از هنر اسلامی لذت می‌بریم.
اسلامی در پاسخ به سوال یک از حاضران مبنی بر اینکه مایک مخاطب داریم و یک مولف و هنر اسلامی چون پنجره‌ای است و مولف‌گاه خود را انکار می‌کند چه تکلیفی دارد؟ به مقایسه هنر شرق و غرب پرداخت و گفت: من معتقدم گاهی طرح را برای طرح می‌سازیم گاهی آن را برای مردم و مخاطب خاص انجام می‌دهیم و گاهی ساخت طرح بدون حضور مردم امکان پذیرنیست.» مرگ متن «وقتی اتفاق می‌افتد که مخاطب خود را به مولف (سازنده) نزدیک می‌داند (مثل طراحان فرش) که امکان تغیر رنگ یا باز تولید از سوی یک روستایی یا تولید انبوه و صنعتی را دارد.
همچنین اسلامی در خصوص ویژگی هنرهای اسلامی خاطرنشان کرد: ساده سازی، غیرشخصی بودن در هنر اسلامی، تمرین آزادی در هنر اسلامی موجب بالفعل رسیدن استعدادهای بالقوه می‌شد اما امروزه کم رنگ شدن این ویژگی‌ها باعث تضادهای درونی، عدم رضایت و مصرف گرایی به جای تولید شده است.
اسلامی تاکید کرد: در هنرهای اسلامی وقتی چیزی نشان چیز دیگری می‌شود «مرگ متن رخ می‌دهد.»
اسلامی درخاتمه به منطق پیرس مبنی بر فرآیند تبدیل نظر به علم اشاره کرد و گفت: با ارایه نظر و ترکیب (علت غائی، فاعلی، مادی، صوری) و تجربه به عمل می‌رسیم همانطوری که قیاس رسیدن از جزء به کل است مانند پدیدآمدن یک اثر هنری و به آن استقراء نیز می‌گویند. استقراء علمی وقتی مصادیق پراکنده را به یکپارچگی برسانیم با انتخاب تاجایی که مفهوم کوچک شود و استقراء حکمی وقتی چیزهای کثیر را به سمتی که مفهوم کلی از آن‌ها بسازیم «کلی سازی حکمی» اتفاق می‌افتد طوری که اجزاء امکان تعالی پیدا کرده و مسیر کمال را طی می‌کنند وکثرت به وحدت تبدیل می‌شود.
غلامرضا اسلامی دکتری معماری و برنامه ریزی توسعه و سرپرست گروه معماری پردیس هنرهای زیبا، عضوهیات علمی گروه مطالعات عالی هنری، مدیرکل فرهنگی دانشگاه تهران، معاون آموزشی دانشکده معماری، داور مسابقات متعدد پروژه‌های معماری (حرمین مقدس کربلای معلی، مصلی تهران، فرودگاه امام خمینی (ره)، ورودی چهارشهرجدید است همچنین رییس موزه هنرهای معاصر تهران، دبیر اجرایی و معاون پژوهشی فرهنگستان هنر بخشی از سوابق درخشان غلامرضا اسلامی است.
برنامه زمانبندی نشست‌های بعدی «جلوه حُسن» با رویکرد ماهیت هنراسلامی با عناوین به شرح ذیل اعلام می‌شود:
نشست سوم ۱۲ آبان سخنران دکتر محمدخزایی با موضوع «نماد‌پردازی در هنر اسلامی» نشست چهارم ۲۶ آبان سخنران دکتر شهین اعوانی موضوع «مناسبت‌های هنر و اخلاق» و نشست پایانی «جلوه حسن» ۲۶ آذر «ماهیت هنر اسلامی از منظر فلسفه اسلامی» را مورد اهتمام قرار می‌دهد.
علاقه‌مندان برای حضور در این نشست‌ها می‌توانند به فرهنگسرای ارسباران به نشانی خیابان شریعتی بالا‌تر از پل سید خندان خیابان جلفا مراجعه کنند و برای کسب اطلاعات بیشتر با تلفن‌های ۲۰-۲۲۸۷۲۸۱۸ تماس بگیرند.
