به گزارش رسانه خبری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، در جلسه نقدو بررسی «خونه» کارگردان با بیان اینکه سال ۸۳ در روند یک پروژه پژوهشی در مورد خانههای قدیمی تهران با خانه مستوفی الممالک روبه رو شدم، گفت: با انگیزه و علاقهای که از تاریخ درونم وجود داشت، نتوانستم بی تفاوت از کنار این خانه بگذرم.
وی افزود:سال ۹۰ فیلمبرداری مستند را شروع کردیم و چون میخواستم نماهای سبز حیات و خشکی درختان را داشته باشیم تا ۹۱ کار به طول انجامید.
خدایار قاقانی گفت: درد آورترین نکته در مورد مستند «خونه» برای خودم اینجاست که پروانههایی که در مستند حضور دارند اغلب این روزها در کنارمان نیستند. مستند من میهمان محمدعلی سپانلو، علی معلم، شهین مستوفی، احسان نراقی و عزیزان دیگری است که این روزها در قید حیات نیستند و این برای خودم بسیار تأسف برانگیز است و دیدن مستند را سخت میکند.
وی با تأکید بر اینکه تلاش ما بر این بود که از بنای مستوفی الممالک و ضرورت حفظ تاریخ و پیشینه به ضرورت حفظ تهران و در نگاه کلی تر ایران تاریخی برسیم، اظهار داشت: عمارت مستوفی که در فیلم به عنوان عمارتی که محل رفت و آمد و سکونت انسانهای بسیار مهمی بودهاست به مثابه شهر تهران و کشور ایران است که ما تلاش کردیم در پشت ضرورت حفظ این بنا به همه تأکید کنیم تهران و ایران تاریخی هم نیازمند این حمایت است. درست مثل سخن سپانلو که گفتند من اسم این شهر را گذاشتم تهران بانو.
قاقانی در پاسخ به این سوال که چرا اکثر نماهای تصویربرداری شده در مستند بسته است و ما نمای باز بسیار کم میبینیم توضیح داد: متأسفانه به فاصله یک متری بنا در همسایگی آن بناهایی ساخته شدهاست که از نظر بصری نه تنها فاجعه است بلکه هیچ تناسبی هم با بنا ندارد و حرف استاد شهناز که در فیلم می گوید: «نمیشه نگاهشون کرد وقتی آفتاب میخوره چشم آدم رو میزنه» دقیقا واقعی است.
در ادامه بحث محمدرضا اصلانی، میهمان ویژه در مورد تفاوت های فیلم مستند و داستانی گفت: ما در تاریخ سینما تا دلتان بخواهد فیلم داستانی بد داریم اما هیچ فیلم مستندی بد نمیشود چون مستند براساس یک گذاره ساده شکل میگیرد که در روند فیلم مستندهایی را شکل می دهد که ارزش فیلم مستند را بالا میبرد و وجود همین اسناد است که هرچه از تاریخ تولید فیلم مستند بگذرد ارزش آن را بیشتر می کند.
وی افزود: سینمای مستند قدیمی ترین نوع هنر سینماست. سینمای داستانی متعلق به آینده است و روایتگر اتفاقات و وعدههای آینده اما ما در سینمای مستند روایت کننده گذشته خواهیم بود روایت پیوستهای که به امروز میرسد.
اصلانی ادامه داد: مثلا در فیلم مستند خونه ما با گذشته و گذران عمر بنایی آشنا می شویم که در حال حاضر سکون و خالی است این خانه معلوم نیست به آینده تعلق داشته باشد اما ما برای شناخت بیشتر آنچه برکالبد خانه گذشته مجبوریم به اسناد واقعی گذشته رجوع کنیم.
وی با تأکید بر اینکه اتصال بزرگترین حسن فیلم مستند است اینکه فیلم ساز بتواند زمان گذشته را چنان به زمان حال وصل کند؛ در روایتگری چنان خبره باشد که مخاطب خلأ یا فاصله ای بین دو زمان احساس نکند و این بزرگترین نقطه قوت مستند خونه است، تصریح کرد: فیلم مستند باید بتواند از سندهای مختلف برای کامل کردن روند فیلم استفاده کند طوریکه مخاطب نگاه و شناخت کاملی در پایان بگیرد افرادی که در فیلم مستند خونه حضور دارند همه به مثابه تکه های پازلی هستند که هر کدام سهم خود را دارند.
اصلانی عنوان کرد: مثلا خانمی در فیلم خاطرات کودکیش را روایت میکند دیگری از تجربه موسیقیایی این بنا میگوید و آن یکی تاریخچه تهران را در گذشته توضیح میدهد زمانی که این تکههای پازل کنار هم قرار میگیرند در ذهن مخاطب تصویر واقعی و زیبایی میسازند.
وی با بیان اینکه استفادهها از نمادها در این فیلم و عینیت بخشی آنها در میان ما انسان ها هم نکته قابل توجه فیلم مستند خونه است، خاطر نشان کرد: در بخشی از فیلم به وجود نقاشی پروانههای مقاوم و ساکن روی سقف یکی از اتاق ها اشاره می شود و در فیلم پیرمردها و پیرزن هایی حضور دارند که درست مثل این پروانه ها در مقابل تغییرات، حذف تاریخ و بی تفاوتی مقاومت می کنند.
علاقهمندان به شرکت در برنامه های باشگاه مستند گلستان میتوانند سهشنبه هر هفته از ساعت ۱۸:۳۰ به نشانی نارمک، خیابان گلستان، پایینتر از میدان هلال احمر مراجعه کنند و برای دریافت اطلاعات بیشتر با شماره ۷۷۸۱۳۸۰۲ تماس بگیرند.