سه‌شنبه ۲۸ فروردين ۱۴۰۳
ساعت : ۱۰:۱۳
کد خبر: ۹۴۹۷۵
|
تاریخ انتشار: ۳۰ مهر ۱۳۹۶ - ۰۹:۲۸
فاطمه نوری دانشجوی دکتری مدیریت فرهنگی
مهندسی فرهنگیدر جهان پرشتاب امروز پیشرفت‌ها و توسعه خیره کننده روزافزون فناوری اطلاعات، تحولات وسیعی را در مسیر جهانی شدن به جوامع تحمیل می‌کند و زندگی انسانی را هر روز به گونه‌ای رقم می‌زند که موجب شده امروزه معنا و مفهوم مرزهای جغرافیایی و سیاسی کم رنگ و مفهوم جدیدی تحت عنوان مرزهای فرهنگی پدیدار شود که رویارویی و تعامل فرهنگ‌ها را بیش از گذشته مورد توجه و دقت قرار می‌دهد. این امر باعث شده است که تمام کشورها به نظام مدیریت راهبردی فرهنگ ملی با ابزارهایی چون مهندسی فرهنگی برای بازشناسی و مواجه با تهدیدها و فرصت‌های پیش رو تجهیز شوند تا با حذف وجوه ضعیف و ناکارآمد فرهنگ بومی، سایر اجزای مفید و کارآمد آن نیز در کوره ذوب جهانی سازی فرهنگ‌ها از بین نرود.

مهندسي فرهنگي در یک کشور؛ تدبیر کردن و سامان بخشیدن، جهت دادن و اندازه کردن امور و شئون از نوع فرهنگی با معیارهای فرهنگی و از زاویه فرهنگ است. در واقع مهندسی فرهنگی به معنی به کارگيري همه عناصر در رسيدن به اهداف فرهنگي جامعه که آرمان‌های اصلی يک ملت را رقم می زند، است.  

از این رو در کشور اسلامی ایران، اگر بخواهيم مهندسی فرهنگي اجرا شود، بايد فرهنگ جامعه را در همه عرصه‌ها تقويت کنيم و روح قرآني که سرچشمه فرهنگ اصیل اسلامی است را در اين مسائل حاکم سازيم و بر اساس آموزه‌های ديني و باورهای ملي در حوزه‌های اجتماعي و فرهنگي گام برداريم تا به اهداف اصلي مهندسي فرهنگي که همانا رسيدن به قله‌های افتخار و پيشرفت براي ايران اسلامي است، دست پیدا کنیم. همچنین مقام معظم رهبری به ابعاد مهندسی فرهنگی در تمام زمینه‌های فردی و اجتماعی اشاره داشته و فرموده‌اند: «دستیابی به اهداف جامعه و تحقق آن، مستلزم تبیین مهندسی فرهنگی، برنامه ریزی و تلاش بیشتر است.»

از این رو در کشور ما حوزه‌های مهندسی فرهنگی نظام اجتماعی شامل راهكارهای تقويت و رشد فضايل اخلاقی و معنوی در جامعه، موضوع طلاق و راهكارهای كاهش آن در كشور، ازدواج و راهكارهای افزايش ازدواج آسان، فرهنگ پوشش و راهكارهای شناخت و تقويت مد سالم، فرهنگ سازماني و راهكارهای ارتقا آن، نارسايى نظام ادارى و تاثير آن بر فرهنگ جامعه، اعتياد، پيامدها و راهكارهای فرهنگي پيشگيری از آن، تاثير فقر بر افزايش آسيب‌های اجتماعي و راهكارهای آن، سبك زندگي ابعاد آن و مولفه‌ها و شاخص‌هایش، بررسى علل گسترش فرهنگ ناسالم ترافيك و راهكارهاى اصلاحى، شناخت عوامل اجتماعي و فرهنگي پديده حاشيه نشینی، شناخت عوامل اجتماعی و فرهنگی موثر بر شكاف نسل‌ها، شناخت زمينه‌های فرهنگي و اجتماعي پديده فرار از خانه، بررسی پيامدهای رواني و اجتماعي بازی‌های رايانه‌ای، فناوری نوين ارتباطي و امنيت اخلاقی، تدين و دين باوری (ظاهری و باطني) و دين گرايي عملي است که مراکز فرهنگی موظف هستند تا در پیشبرد و اصلاح این موارد در برنامه ریزی‌های بلند مدت و کوتاه مدت فرهنگی و فرهنگ‌سازی خود، بیشتر به آن بپردازند.

به طور کلی مهندسی فرهنگی در تمام ابعاد زندگی مانند نظام آموزشی، نظام سیاسی، نظام اقتصادی وجود دارد که هر یک مهندسی و معماری خاص خود را برای بهینه سازی فرهنگی شامل می‌شود.
 
در دنیای امروز مهندسی فرهنگی به خصوص در کشورهای در حال توسعه به عنوان راهکاری برای مقابله با ناتوی فرهنگی (تهاجم متقابل فرهنگی، برنامه ریزی فرهنگی، احیای جلسات مذهبی و آموزش دینی، ولایت فقیه محوریت وحدت، آگاه کردن مردم از اهداف فرهنگسازان غربی) مورد توجه ویژه قرار گرفته است که با در نظر گرفتن این مهم متخصصان این حوزه باید در برنامه ریزی و سیاست گذاری های فرهنگی، فرهنگ را به گونه‌ای تعریف کنند تا قابلیت ارزیابی داشته باشد و در رصد عوامل شکل دهنده به فرهنگ، اعم از هویت فرد و جامعه به عنوان منشا رشد و تعالی و به منظور جلوگیری از سقوط اجتماع انسانی در مهندسی فرهنگی جامعه گامی اساسی بردارند.

سازمان فرهنگی هنری نیز به عنوان یک سازمان فرهنگ‌ساز می‌تواند با برنامه ریزی دقیق بنا به نیازهای فرهنگ بومی شهروندان، به تقویت فرهنگ اصیل ایرانی اسلامی که در سبک زندگی مسلمانان جاری است اقدام کرده و با آموزش‌های فرهنگ بومی در کنار دیگر فرهنگ‌های عصر اطلاعات همسان‌سازی شود به طوری که فرهنگ اسلامی ایرانی به عنوان یک فرهنگ شاخص طبق اصول قرآنی شناخته شود. 

نظر شما