فضاهای فرهنگی بخشی از هویت فرهنگی هر جامعه را ترسیم میکند. شهر تهران از دیر هنگام بهعنوان پایتخت و مرکز حکومتها مورد توجه خاص حکمرانان بوده است و هر ساله بودجه قابل توجهی به موضوع فضاهای فرهنگی و اجتماعی اختصاص مییابد و در عین حال کمبود فضاهای فرهنگی مشهود و غیر قابل انکار است.
فضاهای فرهنگی شهری مانند سینماها، تئاترها، پارکها، مطبوعات، فرهنگسراها، خانههای فرهنگ،کتابخانهها، موزهها، خانه موزهها و... هدایت کننده و شکل دهنده رفتارها و کنشهای فرهنگی اجتماعی شهروندان محسوب میشوند.
با توجه به دغدغههای فرهنگی در کشور و وجود سازمانها و نهادهای فرهنگی متعدد در کشور و بهرهمندی از سرفصل بودجههای فرهنگی و همچنین بیانات مقام معظم رهبری در حوزه فرهنگ، بحث آموزش و پژوهش در حوزههای فرهنگی جزء لاینفک این مسئله است که میتوان با توسعه فضاهای فرهنگی(هم بخش دولتی و خصوصی) با نگاه عدالت محوری در بستر همه جغرافیای شهر تهران نسبت به آموزش مسائل فرهنگی در قالبهای مختلف در تمامی اقشار جامعه فعالیت کرد.
از آنجایی که یکی از وظایف شهرداری، توسعه فضاهای فرهنگی است و مدیریت محلی بر طبق هدف گذاریهای طرح جامع فضاهای کالبدی در بعد فضاهای فرهنگی تلاش شده است تا شهر به گونهای طراحی شود که خانه به خانه در مسائل فرهنگی همت گماشته شود.
با توجه به نقشه یک یکم فرهنگی شهر تهران و ضرورت توسعه فضاهای فرهنگی در گستره جغرافیای شهر تهران برای رسیدن به دستیابی سرانه استاندارد فضاهای فرهنگی لازم و ضروری است.
ترسیم نقشه راه فضاها به عنوان ضرورت و نیاز در ترسیم وضع موجود و پایش آن با رویکرد مدیریتی تحلیلی swot و هدفگذاری برای آینده و ترسیم چشمانداز مطلوب برای تلاش برای رسیدن به نقشه یک یکم فرهنگی در همه جغرافیای شهر در گام اول در سازمان فرهنگی هنری و در گامهای آتی در شهرداری تهران و سازمانها و نهادهای فرهنگی کشور خواهد بود.
اهداف:
۱-با تعامل همه حوزههای صف، ستاد و مدیریت محلی، فضاهای فرهنگی سازمان احصاء و در نقشه شهر تهران با مشخصات مکانی و امکانات موجود و.... جانمایی شود.
۲-برای توسعه فضاهای فرهنگی سازمان چه بخش دولتی و چه بخش خصوصی با توجه به نقشه ترسیمی که با مدیریت متمرکز انجام میگیرد، میتوان ضرورت مجوز ساخت و اداره فضاهای فرهنگی، توسعه فضاهای فرهنگی و... را با توجه به نقشه یک یکم فرهنگی ترسیم و نشانه گذاری کرد.
۳- ساخت، تغییر کاربری، مجوز فضاها از طریق مدیریت یکپارچه در نقشه توسعه فضاهای فرهنگی ثبت و بروز رسانی شود.
۴- با تهیه دستورالعمل توسعه فضاهای فرهنگی و نقشه راه احداث مکانهای فرهنگی برای توسعه و عدالت محوری و نیاز مخاطبان در همه جغرافیای شهر همت گماشت.
وضعیت موجود:
در بعد ساختاری جایگاه دستگاههای فرهنگی کشور در سلسله مراتب مدیرت كشوری به جهت تعامل و همگرایی در خصوص توسعه فضاهای فرهنگی به صورت روشن تبیين نشده است. اختیارات و مسئولیتها دستگاههای فرهنگی در خصوص الگوی توسعه فضاهای فرهنگی هماهنگ و متناسب با هم نیست.
مسائل و چالسها:
فقدان مدیریت شهری یکپارچه و پایدار، فقدان منابع درآمدی کافی و پایدار برای توسعه، نگهداری فضاهای فرهنگی، عدم تعادل بین کالبد و کارکرد شهر تهران که باعث شده تا نتواند نقشهای مورد انتظار در مقیاسهای مختلف را ایفا کند. عدم توسعه متوازن در توسعه فضاهای فرهنگی با توجه به همه جغرافیای شهر، نارسایی، اختلال و آشفتگی در ارکان و سیستمهای اساسی شهر، هویت فرهنگی و انسجام اجتماعی، حقوق و مسئولیتهای شهروندی، اقتصاد شهر، سازمان فضایی شهر، سیمای شهری و عملکرد آن و شاخصهای کیفیت زندگی شهری،
راهکارهای رفع چالشها
تحقق مدیریت یکپارچه شهری از طریق؛ مدیریت قوی،کارآمد و تعامل گرا.
تلاش برای تحقق ترسیم نقشه توسعه فضاهای فرهنگی شهر تهران ونظارت کامل دستگاه ها
تبیین نظریه های مبنا در توسعه و مدیریت وجوه مختلف (فرهنگی،اجتماعی و اقتصادی) شهر
تعیین سیاستها، راهبردها، شاخص های سنجش و سازو کارهای تحقق توسعه شهری مطلوب.
شناسایی و تحقق راهکارهای توسعه اقتصاد شهری و تأمین منابع کافی و پایدار برای نگهداری و توسعه شهری (نظام مالیه شهری)
اصلاح اساسی در حقوق و مسوولیت های شهر، شهروندان و مدیریت شهری
بستر سازی مشارکت بخش خصوصی و انجمن ها و نهادهای و... درجهت تحقق توسعه متوازن برای توسعه فضاهای فرهنگی با توجه به همه جغرافیای شهر
چشمانداز
دستیابی به شهری توسعه یافته از منظر فرهنگی، اجتماعی با زیر ساخت ها و فضاهای توسعه یافته فرهنگی، توزیع متناسب و متعادل فضاهای مربوطه در محدوده جغرافیایی شهربه منظور ارتقاء کیفیت زندگی شهروندان با محور قرار دادن موارد ذیل در افق 1404:
• تحقق سرانه استاندارد فضاهای فرهنگی
• دستیابی به نقشه یک یکم توسعه فضاهای فرهنگی و تعامل و همگرایی دستگاه های فرهنگی کشور و تبدیل آن به الگوی متوازن در سطح شهری،ملی و فراملی(جهان اسلام)
• طراحی الگو محور توسعه فضاهای فرهنگی و تهیه نقشه یک یکم و بعنوان اولین کلان شهر های منطقه و جهان اسلام درجهت اجرای پروژه های توسعه فضاهای فرهنگی با کارکردهای فراملی و بین المللی
• دستیابی به میزان رضایتمندی بالای مخاطبین ذینفعان مرتبط با توسعه فضاهای فرهنگی