عالم‌بخش: «دهکده هاپوخان» نمایش جریان‌ساز کودک به مناسبت ۴۰ سالگی انقلاب است

نمایش‌نامه «دهکده هاپوخان» نوشته زنده‌یاد استاد ناصر فروغ است که در سال ۱۳۷۱ روی صحنه رفته است. این نمایشنامه به موضوعی می‌پردازد که تا کنون در کارهای کودک، یعنی در رده سنی ۷ تا ۱۳ سال، مغفول مانده است. اکنون بیشترین کاری که برای کودک انجام می‌دهیم راجع به پیام‌های اجتماعی عمومی است که در فهرست کارهای تربیتی خود خانواده‌ها نیز قرار دارد و ما بیشتر نقش مکمل را داریم. اما متاسفانه مباحثی مثل «ما می‌توانیم»، «دشمن‌شناسی»، «فریب خوردن»، «استعمار» و... مطرح نشده و اصولاً هنگامی که می‌خواهیم راجع به آن حرف بزنیم، بسیار کلیشه‌ای راجع به آن صحبت می‌کنیم. همه این موارد باعث شده متاسفانه در کار کودک آثار تاثیرگذار قوی و ماندگار نداشته باشیم، چرا که موضوعاتی مطرح می‌شود که پیش‌تر نیز بیان شده است. ما با کسب اجازه از خانواده استاد ناصر فروغ، نمایشنامه «دهکده هاپوخان» را بازنویسی کردیم و با اضافه کردن چند شخصیت جدید، به موضوعی می‌پردازیم که مورد غفلت بوده است. باید بگویم که معانی بسیار زیبایی در این نمایشنامه وجود دارد و از این منظر بسیار باورپذیر بوده و از شعارزدگی به دور است. همین عامل باعث می‌شود این نمایش برای کودک امروز قابل قبول باشد؛ کودکانی که بسیار باهوش بوده و هر چیزی که ببینند را در ذهن نگه می‌دارند. در حقیقت، مباحثی در این نمایشنامه مطرح می‌شود که خارج از کلیشه و شعار بوده و در فضایی شاد و دوست داشتنی اجرا خواهد شد.

نمایش «دهکده هاپوخان» را دو سالی است که در دست اجرا دارم و قبلاً هم در صحنه کوچک‌تری به صورت پایلوت اجرا کردم که بسیار هم موفقیت‌آمیز بود و تاثیرات خیلی خوبی بر کودکان داشت. همیشه سعی کرده‌ام بر اساس ضرورت‌هایی که در تفکرات خود و نیازهای جامعه می‌بینم، کار تولید کنم به نظر من هنر و هنرمند وسایل متعالی هستند که باعث می‌شوند ضرورت‌های اجتماعی یک جامعه در قالب هنرشان بیان شود و باعث رفع مشکلات شود. ما در نمایش «خاتون» به معرفی مستقیم یکی از شخصیت‌های اسلام پرداختیم. این نمایش بر خلاف دیگر نمایش‌ها که عمدتاً به سمت روضه‌های تصویری می‌روند، شیوه اجرایی متفاوتی دارد. البته به این معنا نیست که با آن شیوه مشکل داشته باشد، بلکه می‌خواست که در کنار احساس و اشک، حقیقتی را بیان کند که ناگفته مانده است. چهل سالگی انقلاب، زمان خوبی بود تا نمایشی را اجرا کنیم که دید دیگری از انقلاب را برای کودکان نشان بدهد و به مبانی دشمن‌شناسی، توانایی، مبارزه، استقامت و... بپردازد. این نمایش، مفاهیمی را با الفبای کودکان مطرح می‌کند که ما در نمایش خاتون نیز داشتیم. یکی دیگر از موضوعاتی که توجه من را جلب کرد، اهمیت متون و نمایشنامه‌های ایرانی بود. در کارهایم قائل به استفاده از متون ایرانی هستم. متاسفانه چه در زمینه بزرگسالان و چه در زمینه کودکان، از این مفهوم دور شده‌ایم. از همین منظر، یکی از ویژگی‌هایی که باعث شد توجه من به نمایش دهکده هاپوخان جلب شود، اهمیت متون ایرانی بود.

اجرای این اثر نمایشی، توسط گروه فرهنگی هنری حواریون و بر اساس نوشته مرحوم ناصر فروغ و بازنویسی حسین عالم‌بخش صورت گرفته است.

محمدرضا بهروز مجری برنامه رنگین‌کمان به عنوان بازیگر و محمد رحمانی، مرجان نامور آزاد، رها یزدانی، روشنک حاجی‌زاده، راحله قبادی، علی جعفری، جواد میدانی، مسعود جلالی راد، سعید موسوی راضی، سجاد فسنقری به عنوان عروسک‌گردان و صداپیشه در این اثر به ایفای نقش می‌پردازند.

نمایش «دهکده هاپوخان» با حمایت انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس از یکم آذرماه تا یکم دی ماه هر شب ساعت ۱۹ در فرهنگ‌سرای گلستان روی صحنه است.