بررسی دغدغههای هستیشناختی داستایفسکی در فرهنگسرای اندیشه
برنامه یکشنبههای کانون ادبیات داستان این هفته به بررسی دغدغههای اگزیستانسیال و هستیشناختی داستایفسکی در آثارش اختصاص داشت. این برنامه با حضور ابوذر شریعتی پژوهشگر حوزۀ فلسفه و دین و مهدیه کوهیکار نویسنده، برگزار شد.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فرهنگ و هنر، نیلوفر کاظمی دبیر کانون داستان، بحث را با چرایی قرار گرفتن آثار داستایفسکی در زمره کارهای فلسفی شروع کرد و ابوذر شریعتی با اشاره به رمان «برادران کارامازوف و پرداختن به تفکرات شخصیتهای این رمان و نوع پرسشهایی که هریک از آنها در طول داستان عنوان کردهاند درباره وجه فلسفی این اثر صحبت کرد.
او سپس با اشاره به جملۀ معروف داستایفسکی «اگر خدا نباشد همهچیز جایز است» به گرایشات اگزیستانسیال داستایفسکی اشاره کرد و گفت: به عقیده وی انسان موجودی ناتمام است که حتی مرگ هم پایان راه او نیست و از طرفی دیگر انسان به زعم علاقۀ شدیدی که به کمال دارد، هرگز کامل نمیشود. انسان روزنه و دریچهای است برای تماشا و تایید جهان و میتواند به همه چیز شک کند به جز مرگ که قطعیترین وجه زندگی هر شخص است.
در ادامه مهدیه کوهیکار ضمن معرفی باختین و نظریۀ چندصدایی او به بررسی رمان «برادران کارمازوف» از این منظر پرداخت و عنوان کرد: در نگاه باختین وی با استفاده از چندآوایی و با اتخاذ بیطرفی خالق دنیایی است که اجازه داده تا آفریدگانش مقابلش قد علم کنند و حق اظهار نظر داشته باشند.
در این رمان، نویسنده آگاهی خودش را همسطح آگاهی شخصیتهایش قرار داده و اجازه نداده تا آوایش تبدیل به آوای برتر شود.
در ادامه شریعتی با خواندن بخشهایی از «برادران کارامازوف» به بررسی پرسشهای هستیشناسانه شخصیتهای داستان که درواقع پرسشهای نویسندهاند پرداخت.
از آنجایی که برنامۀ نخست از سلسه برنامههای ادبیات و فلسفه بیشتر برای آشنایی مخاطبان بود، دبیر کانون به مخاطبان و علاقهمندان حاضر در جلسه پیشنهاد داد با مطالعه کتابهای «ابله»، «جنایات و مکافات» و «یادداشتهای زیرزمینی» برای جلسۀ بعدی برای تعامل بهتر در برنامۀ آتی حاضر شوند.
سلسله برنامه های ادبیات و فلسفه یکشنبه آخر هر ماه در کانون داستان اندیشه فرهنگسرای اندیشه برگزار می شود.