به گزارش رسانه خبری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، پنجمین شب علوم انسانی و اولین جشن موسیقی و اندیشه شب گذشته، یکشنبه چهارم مهرماه با حضور چهره‌های برجسته اندیشه و هنر در فرهنگسرای اندیشه برگزار شد.
در ابتدای این مراسم سجاد نوروزی، رئیس فرهنگسرای اندیشه ضمن خیرمقدم به حاضران گفت: امیدوارم این مراسم باب رخدادهای فرخنده دیگری باشد و این ارتباط میان اهالی حکمت بیش از پیش برقرار و مستحکم شود.
نوروزی با اشاره به تاثیر نهادهای فرهنگی بر گسترش موسیقی اصیل گفت: در هیاهوی دکان‌هایی که به نام هنر گسترده‌اند، این جمع فرهیخته، هر چند کوچک می‌توانند برای بسیاری از ما راهگشا باشند. موسیقی کشور امروز وامدار هنرمندانی است که در این جمع حضور دارند و اگر گوش اهالی و شهروندان این شهر، به جای شنیدن هنر به سراغ شنیدن آثار نه چندان فاخر می‌رود، در وهله اول به نهادهای فرهنگی و کسانی که متولی امر فرهنگ است ارتباط دارد.
وی در پایان سخنان خود تاکید کرد: موسیقی ایرانی ارتباط وسیعی با حکمت و تفکر دارد و دغدغه‌های ایرانی در همه آثار موسیقی متبلور می‌شود.
موسیقی بهترین راه برای تزکیه نفس است
پس از نوروزی، غلامرضا اعوانی، چهره ماندگار فلسفه درباره رابطه میان حکمت و فلسفه و موسیقی سخنرانی کرد. وی گفت: موسیقی جزو هنرهایی است که با گوش ما در ارتباط است بنابراین تاثیر بسیار زیادی در تعلیم و تعلم دارد علاوه براین، موسیقی با عامل زمان سروکار دارد یعنی هنرمند در هرلحظه درحال خلق کردن است و یک خلق جدید می‌کند. نوع علیت هنرمند هم در این رابطه علیت تامه است نه ناقص.
وی افزود: ماده صناعات دیگر یک ماده خارجی است اما ماده موسیقی روحانی است بنابراین در نفس تاثیر بیشتری دارد ببه همین دلیل موسیقی را می توان تاثیرگذارترین هنر در میان هنرهای دیگر نامید. نکته دیگر اینکه موسیقی با مراتب وجود و نفس انسان ارتباط مستقیم دارد چون برآمده از نفس انسان است و برنفس انسان هم می نشیند. در نظر اکثر حکما هم موسیقی بهترین راه برای تزکیه نفس است. در همه ادیان حتی کنفوسیوس موسیقی رابط میان آسمان و زمین است.
رئیس سابق موسسه حکمت و فلسفه ادامه داد: سه نوع موسیقی وجود دارد؛ موسیقی جان، موسیقی نفس انسانی و موسیقی ملکوتی. این سه نوع موسیقی در آثار افلاطون و رساله جمهور هم آمده است. فیثاغورث موسیقی را رمز و سمبل وجود می‌داند و هنگام وفاتش هم وصیت کرد که تمام اسرار وجود را از فیثاغورث دریابید.
چهره ماندگار فلسفه اضافه کرد: ماجرای کشف قانون جذب نیوتن هم از این قرار است که نیوتن در جایی خوانده بود فیثاغورث توانسته بود نسبت و فواصل بین صداها و اصوات را کشف کند پس از آن او از همین ماجرا استفاده و قانون جذب را کشف کرد.
اعوانی با توضیح درخصوص ریشه واژه موسیقی گفت: موسیقی از «میوز» یونانی گرفته شده است. براساس اسطوره‌ها خدای زئوس هفت دختر داشته که به نوعی هرکدام این‌ها یک نوع رمز و راز بودند. این هفت دختر به نوعی با امهات اسماء الهی هم در ارتباط است؛ حیات، علم، اراده، کلام، سمع، بصر و قدرت نام این هفت دختر بوده که هرکدام به نوعی بازگوی اسماء الهی مثل حی، علیم، مرید، متکلم، سمیع، بصیر و قدیر است. این هفت نام هرکدام نام یک هنر هستند و سمع در اینجا رابطه مستقیم با موسیقی دارد بنابراین معلوم می شود که سابقه موسیقی به خیلی زمان های قبل برمی گردد.
وی در پایان افزود: به تازگی و براساس تحقیقات فراوانی مشخص شده موسیقی با فیزیولوژی بدن در ارتباط است پیش از این هم در کتاب‌هایی مثل اخوان الصفا به این موضوع اشاره شده بود مواردی مثل اینکه فواصل دو چشم یا ناف تا نوک پا با فواصل موسیقی در ارتباط است. همچنین رسائل زیادی درباره سماع مثل رساله احمد غزالی و عراقی نوشته شده است.
فرهت در برهوت فرهنگی به دادمان رسید
علیرضا میرعلینقی، پژوهشگر موسیقی و منتقد هنری سخنران بعدی این مراسم بود. وی گفت: نخستین جرقه‌های اندیشه‌ورزی در من حدود ۲۹ سال پیش زمانی که با استاد مجید کیانی نوزانده سنتور و چهره ماندگار موسیقی آشنا شدم زده شد. آشنایی بنده با استاد شاهین فرهت هم به ۳۶ سال پیش برمی‌گردد. زمانی که همه ما در برهوت فرهنگی به سر می‌بردیم ولی ایشان برای شناساندن موسیقی سمفونیک آثاری را منتشر می‌کردند که باوجود اینکه بازدهی مالی برای ایشان نداشت ولی اینکار را به همراه دوست و همکارشان مرحوم جهانشاه انجام دادند.
وی افزود: کمتر کسی امروز مثل فرهت موسیقی جهانی را می‌شناسد. ایشان به سه زبان زنده دنیا کتاب می‌خواند و آرشیو جمع می‌کند ضمن اینکه انس و الفت زیادی هم به موسیقی ایرانی دارد.
درباره موسیقی حرف می‌زنیم ولی صدایش را نمی‌شنویم
پس از سخنان میرعلینقی، شاهین فرهت، آهنگساز ایرانی و سازنده سمفونی‌هایی چون پیامبر اعظم، امام رضا (ع) و دماوند روی سن آمد و به صورت خیلی کوتاه سخنرانی کرد.وی گفت: من واقعا دوست داشتم به جای این حرف ها، الان اینجا یک ارکستر داشتیم و یکی از هنرمندان جوان یکی از آثارش را اجرا می کرد. متاسفانه در کشور ما همه درباره موسیقی زیاد حرف می زنند ولی صدای آن کم شنیده می شود.
وی افزود: موسیقی برای غرب است و آنجا بسیار رواج دارد اما کشور ما کشور شعر است به همین دلیل ما تشنه موسیقی هستیم.
فرهت پس از ادای سخنانش با این توضیح که پیانیست نیست ولی عاشق پیانو است و روزی نیست که او پیانو نزند، یکی از قطعات مورد علاقه خود را با پیانوی نواخت و مورد استقبال حاضران قرار گرفت.
پس از سخنرانی فرهت، بیانیه اولین جشن موسیقی و اندیشه خوانده شد و طی آن از شاهین فرهت، لوریس چکناوریان، مجید کیانی، علی اصغر بیانی و علیرضا میرعلینقی به پاس یک عمر فعالیت هنری در حوزه موسیقی تقدیر و تجلیل شد. لوح تقدیر و جوایز این هنرمندان را افرادی چون مصطفی رحماندوست، مهدی محسنیان راد، غلامرضا اعوانی، شهین اعوانی، یحیی کریستین بونو و رضا مهدوی اهدا کردند.
فرهت هنگام اهدای جایزه به چکناواریان گفت: من لوریس را اولین بار سر صف مدرسه امیراتابک وقتی با ویولن آهنگ ای ایران را می نواخت دیدم و آن زمان آرزو می‌کردم که یعنی می‌شود من یک روز با او حرف بزنم.
پس از اهدای جوایز و تجلیل از هنرمندان، کیک جشن تولد دوسالگی نشریه عصر اندیشه توسط لوریس چکناواریان و شاهین فرهت بریده شد.
فضلی نژاد گفت: امروز دقیقا دوسال است که با کمترین امکانات مجله عصر اندیشه به چهار زبان منتشر می‌شود. بنای ما این است که به عنوان یک رسالت مطبوعاتی عرصه رسانه را به دست اهلش بسپریم. به عقیده ما جامعه از حرف‌های کلیشه‌ای خسته شده است و نیاز به حرف تازه دارد و ما کوشیدیم که این راه را باز کنیم.
در انتهای این مراسم، میزگردی با حضور امیرمهیار تفرشی‌پور، شاگرد شاهین فرهت، علی اصغربیانی، مجید کیانی، میرعلی نقی وزیری، لوریس چکناواریان و شاهین فرهت درخصوص مسائل مختلف در حوزه موسیقی برگزار شد.
