به گزارش رسانه خبری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، باشگاه کتاب فرهنگسرای انقلاب اسلامی آیین رونمایی و نقد مجموعه شعر «لحظه‌های بی‌ملاحظه» را با حضور منتقدانی همچون ناصر فیض، اسماعیل امینی، امیر مرادی، شاعر این مجموعه مبین اردستانی و میلاد عرفان پور به عنوان کارشناس-مجری برگزار شد.
در ابتدای این نشست مجموعه شعر «لحظه‌های بی‌ملاحظه» با حضور مهمانان و محمد جعفری رییس فرهنگسرای انقلاب اسلامی رونمایی شد و منتقدان به بررسی آن پرداختند.
در کتاب شعر، مخاطب تعیین‌کننده کیفیت است؟
اسماعیل امینی شاعر و منتقد ادبی در آغاز این نشست گفت: شعر هنر خلوت و خواص است. این تصور غلط که کتاب شعری منتشر شود و به اصطلاح بترکاند و جنجال ایجاد کند برای نازل‌ترین سطح سلیقه است. در مواجهه با کتاب شعر پنجره جدیدی به دنیای جدیدی باز کرده‌ایم که ممکن است در حوزه بلاغت باشد یا زبان، در حوزه دنیای عینی و ذهنی باشد و نسبت میان این دو. اگر این کارها را کرده‌ایم با شعر مواجه هستیم، اگر نه هرچه گفته‌ایم، شعر نیست. اگر این نگاه را داشته باشیم، می‌توانیم کتاب شعر را از غیر شعر و کتاب به اسم شعر باز بشناسیم.
وی در ادامه به نشست نقد و بررسی کتاب دستور «زبان عشق» اثر قیصر امین پور اشاره کرد و گفت: پیش از جلسه این کتاب را بیش از ۱۰ بار خوانده بودم و به منتقدی که گفته بود این کتاب هیچ ندارد، گفتم این نکات را دیده‌ای؟ گفت چقدر با حوصله می‌خوانید!
وی در ادامه عنوان کرد: پرمشتری بودن و پرمخاطب بودن نه خوب است نه بد. در حوزه طنز نازل‌ترین و مبتذل‌ترین تولیدات بیشتر توصیه می‌شود. اقبال نمی‌تواند نشانه خوب بودن یک اثر باشد، به ویژه اقبال عوام.
در ادامه امینی به بیان نکاتی ادبی درباره برخی اشعار این مجموعه پرداخت و گفت: شعر پرنده را بارها خوانده‌ام. این شعر شبیه شعر سعدی است که می‌گوید: چه خوش است مرغ وحشی قفس ندیده باشد.
معیارهای شعری، دلیل دیده شدن یک اثر
ناصر فیض شاعر و کارشناس ادبی در ادامه این نشست گفت: در حوزه شعر طنز کسانی هستند که می‌گویند قرار نیست شعر طنز کسی را بخنداند و این‌گونه ضعف شعر را می‌پوشانند. این در حالی است که حسین منزوی کتاب منتشر می‌کرد و جنجال ایجاد می‌شد. اگر در جامعه به اثری توجه نشود، باید ببینیم چرا این اثر سر و صدایی ایجاد نکرده است. بسیاری از آثار حد نصاب لازم برای دیده شدن را ندارند. برای قضاوت باید معیارهای شعری ملاک قرار بگیرد. گاهی هجویات ایرج میرزا هم می‌تواند شعر باشد. مرحله بعد از این، به بررسی محتوای شعر می‌پردازیم.
محتوا در اولویت است
ناصر فیض در نشست رونمایی و نقد مجموعه شعر «لحظه‌های بی‌ملاحظه» تصریح کرد: از این کتاب می‌توان دانست مبین اردستانی فردی متعهد به اخلاقیات است که به عشق نگاه معتدلی دارد و به معاد و وحدانیت اعتقاد دارد. با احتیاط حرف زدن را حتی در مورد عشق در این اثر می‌بینیم. شاید جرات خاصی در زبان شعر نداریم اما خیلی جاها حس می‌کنیم شاعر بعد از انتقال مفهوم به آن راضی شده است.
وی افزود: این کتاب، عنوان هوشمندانه‌ای دارد. با دیدن عنوان کتاب انتظار داشتم که اتفاق‌های دیگری هم در آن باشد و مرا شگفت‌زده کند. در این مجموعه، شعر را کمتر می‌بینیم و بیشتر شاهد انتقال محتوا هستیم. سیر کار شاعر را نمی‌توان با یک مجموعه دید. ما مستقلاً یک اثر می‌بینیم که برای معرفی یک شاعر اثر قابل اعتنایی است. بخشی از حرف‌های ما می‌تواند صرفاً سلیقه باشد.
فیض درباره اشعار محاوره‌ای این مجموعه نیز گفت: در اشعار محاوره‌ای این مجموعه استفاده خوبی از اصطلاحات زبان محاوره که از ملاک‌های شعر محاوره‌ای است، صورت گرفته و شاعر تنها به شکستن کلمات اکتفا نکرده است.
برای خوب بودن «لحظه‌های بی‌ملاحظه» دلیل زیاد است
امیر مرادی شاعر و کارشناس ادبی درباره «لحظه‌های بی‌ملاحظه» گفت: این کتاب، اثر قابل تاملی است. برای خوب بودن این اثر دلایل زیادی می‌توان برشمرد، از جمله مسئله روایت. در ۶ غزل از ۱۹ غزل این مجموعه، مسئله تکنیک «روایت» رعایت شده است. روایت در شعر فارسی عموماً بر دوش مثنوی‌ها بوده ولی این طور نبوده که سایر قالب‌ها از روایت بی‌بهره باشند.
وی با قرائت شعری از عطار نیشابوری به عنوان نمونه‌ای از شعر روایی گفت: در شعر روایی، شاعر همزمان با غزل و قصیده با سوژه پیش می‌رود و برای هر اتفاقی باید دلیل بیاورد. بعضی غزل‌های حافظ هم از روایت عمودی استفاده می‌کند. انتظار داستان از شعر روایی و تعقیب شخصیت است. در دهه ۷۰-۸۰ روایت مُد شد و اشعار روایی این مقطع با عناوین مختلفی یاد شدند و اغلب هم ماندگار نشد. آن جریان روایت اگر حذف شد، بی‌دلیل نبود. دو مسئله دلیل اصلی انحطاط در شعر روایی آن دوران بود.
مرادی قرار گرفتن روایت به عنوان هدف و نه تکنیک و وسیله شاعر و حذف بیت‌های ناب و بیت الغزل از آثار را از دلایل این عدم ماندگاری ذکر کرد و افزود: واحد شعر، بیت است و در شعر روایی بیت جای خود را به کل شعر داد و این امر باعث ماندگاری کمتر این جریان شد. همچنین شعر روایی، انتظار داستان شنیدن در مخاطب ایجاد می‌کند و توقع داریم که شخصیت‌پردازی صورت بگیرد و اینها باعث عدم اقناع مخاطب می‌شود. شعر آقای اردستانی دچار مشکلات شعر روایی نشده است. انس شاعر با ادبیات کهن باعث شده که شعر در محور افقی دچار مشکل نشود. مسئله دوم، دوره شعری آقای اردستانی است و از خوبی‌ها و جذابیت‌های آن شعر استفاده می‌کند. سوم اینکه روایت‌های ایشان صرفاً خطی نیست و روایت را به شیوه‌های مختلفی ارائه می‌کند؛ یکی از شیوه‌های روایت، پایان‌بندی است. نخستین غزل این مجموعه پایان‌بندی شگفتی دارد. از این دست کارها در غزل‌های روایی این مجموعه می‌توانیم ببینیم.
این شاعر و کارشناس ادبی درباره اشعار آئینی مبین اردستانی در مجموعه شعر «لحظه‌های بی‌ملاحظه» گفت: در این مجموعه پنج شعر آئینی داریم. شعر آئینی پر از کُدهایی است که می‌تواند ذهن مخاطب را به سمت کدهای دیگر پرواز دهد. از این جهت شعر آئینی ساده است و از جهتی گفتن حرف‌های جدید سخت است. چرا که شعر آئینی سنت دارد در این فضا شاعر آئینی موفق، به جای شعر آئینی موضع آئینی دارد. وظیفه شعر آئینی این است که بتواند مسائل را به زندگی امروز وارد کند که هیچ عمل خنثایی در عالم وجود ندارد. توجه به این مسئله در اشعار مبین اردستانی دیده می‌شود.
شاعر «لحظه‌های بی‌ملاحظه» اهل خلوت است
میلاد عرفان پور کارشناس و مجری نشست باشگاه کتاب فرهنگسرای انقلاب اسلامی درباره این اثر گفت: با خواندن مجموعه شعر «لحظه‌های بی‌ملاحظه» با شاعری مواجه می‌شویم که اهل خلوت است. کلید واژه «تماشا» در این مجموعه به مفهوم خودشناسی در نگاه شاعر اشاره دارد. در شعرهای عاشقانه این مجموعه که بخش عمده‌ای از آثار آن را تشکیل می‌دهد معنویت، حکمت و اخلاق دنبال می‌شود. شاعر، عشق را هم از دریچه معنویت و خودشناسی نگاه کرده است آن هم در زمانه‌ای که عشق‌های مبتذل عشق اساطیری را به سخره می‌گیرد. وی در ادامه افزود: از حیث محتوایی این مجموعه جزو آثار انگشت‌شمار شاعران جوان است که ارزش نقد محتوایی هم دارد. مبین اردستانی، مکرر به سراغ «اختیارات وزنی» رفته است. شاعرانی که از اختیارات وزنی استفاده کرده‌اند در جذب مخاطب دچار مشکل شده‌اند. شعر مبین شعر خوبی است و اختیارات وزنی خوبی هم دارد.
عرفان پور با اشاره به تأمل شاعر در انتشار آثارش گفت: سال‌هاست که آقای اردستانی شعر می‌گوید و شاگردی قیصر و خلیل عمران زاده را کرده که بسیاری از شاعران جوان کشور مدیون این بزرگواران هستند. اینکه در این سال‌ها کتابی چاپ نکرده، برای همین ظرافت‌هاست.
مبین اردستانی در پایان پشت تریبون رفت و گفت: خاطرم هست که استاد فرید می‌گفتند حس می‌کنم اولین قدمی که برداشتم هنوز بر زمین نگذاشتم، در نتیجه تکلیف چون منی مشخص است.
وی در ادامه به خوانش شعرهایی از آثار خود و غزلی که در این مجموعه درج نشده، پرداخت. پایان‌بخش این نشست جشن امضای کتاب «لحظه‌های بی‌ملاحظه» بود.
