تعامل هنری ایران و جهان در سایه کرونا

کرونا، بازار کسب و کارهای هنری را متحول خواهد کرد؟

در ماه‌های اخیر، بیماری کرونا، تاثیری فراوان بر مناسبات اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی دنیا گذاشته است. محدودیت حضور اجتماعی در عرصه‌های مختلف سبب شده تا امکان تعامل بسیاری از هنرها همچون تئاتر، سینما، موسیقی، گالری‌داری و... که ماهیت‌شان با نفسِ مخاطب گره خورده است، به مخاطره بیفتد و عملا امکانی برای فعالیت و عرضه این محصولات در مکان‌های همیشگی نباشد.البته با این اتفاق، درهای تازه‌ای در فضای مجازی به روی مخاطبان این آثار گشوده شده و حالا علاقه‌مندان به هنر، شکل تازه‌ای از مواجهه با محصولات مورد علاقه خود را تجربه می‌کنند.

آسیب‌های اقتصادی وارد شده به حوزه فرهنگ و هنر از همان روزهای شیوع بیماری کرونا مورد توجه واقع شد و مسوولان نیز تلاش کردند تا با طراحی برنامه‌هایی جهت توزیع یارانه در میان صنوف آسیب دیده، بخشی از مشکلات دست‌اندرکاران حوزه فرهنگ و هنر را حل کنند. طرح‌های اجرا شده در این حوزه مانند اغلب برنامه‌های فرهنگی ـ هنری، محدود به چهارچوب‌های داخلی بود. مشخصا اکران آنلاین چند فیلم با پیشنهاد سازندگانش در دستور کار قرار گرفت و حمایت محدودی هم از سوی مسوولان وزارت ارشاد از این اکران صورت گرفت.

برگزاری رویدادهایی برای فروش و تخفیف نیز از دیگر برنامه‌هایی است که مثلا در حوزه کتاب در دستور کار قرار گرفته اما حلقه مفقوده در این میان، اجرای برنامه‌هایی است که بتواند زمینه تعامل هنرمندان ما با دنیا را تقویت کند. در رخدادهایی از جنس جنگ، رکود اقتصادی و فراگیری بیماری‌هایی که جهان را درگیر خود می‌کند، معمولا نزدیکی بیشتری میان مردم دنیا شکل می‌گیرد و همین مسئله، فرصت خوبی برای تعامل جهانی پدید می‌آورد و شکی نیست که در صف مقدم این تعامل، هنرمندان می‌توانند حضوری برجسته و مفید داشته باشند.

این روزها بخش عمده‌ای از برنامه‌هایی که پیش از این، زمینه‌ساز تعامل ایران و جهان بود، تعطیل شده است. جشنواره جهانی فیلم فجر و نمایشگاه کتاب، دو نمونه از این رویدادها است اما آیا تدابیری اندیشیده شده است که با تعطیلی این رویدادها، درگاه‌های تعاملِ بخش‌های مذکور با دنیا و یا حداقل با کشورهای همسایه و همسو در مباحث فرهنگی تداوم یابد؟ مسوولان فرهنگی، کارشناسان و صاحب‌نظران حوزه هنر، تشکل‌ها و انجمن‌ها و... چه تدارکی در حوزه‌های خاصی مانند تجسمی دیده‌اند؟ حوزه‌هایی که نوع تعامل مخاطب در آن‌ها با حوزه هنرهای نمایشی و یا کتاب تفاوت دارد؟ مثلا آیا قرار است کرونا باعث تعطیلی و رکود رخدادهایی مانند گالری‌داری و فروش آثار هنری در حوزه تجسمی شود یا این‌که شرایط جدید می‌تواند جرقه‌ای در ذهن‌های خلاق ایجاد کند و منجر به اجرای طرح‌‍های بدیع شود؟ آیا سینمای ایران در حوزه نمایش و عرضه محصولات خود، صرفا محدود به چند VOD داخلی خواهد شد یا این‌که سینمایی که داعیه جهانی شدن داشته و در سال‌های اخیر از نظر تکنیکی، فضاهای جدیدی را تجربه کرده است، می‌تواند در این ایام خاص، در محدوده شبکه‌های پخش آنلاین آثار دنیا هم حرفی برای گفتن داشته باشد؟

به نظر می‌رسد در شرایط امروز کشور، در کنار یافتن راهکارهایی برای جبران ضرر و زیان صاحبان کسب و کارهای هنری، تامل درخصوص این موضوعات نیز می‌تواند مفید و برای آینده هنر کاربردی باشد.