«پناهجویان در گذر تاریخ» از مجموعه تاریخ جهان چاپ شد

کتاب‌های «مجموعه تاریخ جهان» برای عرضه چشم اندازی گسترده و ژرف از سیر تاریخ منتشر می‌شوند. این‌مجموعه زمینه‌های فرهنگی رخدادهای تاریخی، اندیشه‌های سیاسی، فرهنگی و فلسفه‌های تاثیرگذار را در گذر تمدن بین‌النهرین، مصر باستان، یونان، روم، اروپای قرون وسطی و ... معرفی می‌کند.

موضوع اصلی این‌کتاب، همان‌طور که از نامش مشخص است، درباره پناهجویان و پناهجویی است. مساله پناهجویی و آوارگی، قدمتی به اندازه تاریخ بشر دارد؛ از زمان رانده‌شدن آدم و حوا از بهشت و آوارگی قابیل پس از کشتن برادرش هابیل تا امروز. این‌مساله پدیده‌ای است که همیشه با زندگی بشر همراه بوده است. آزار و اذیت به خاطر نژاد، دین، قومیت، عقاید سیاسی، عضویت در گروه اجتماعی خاص، جنگ‌های داخلی، خشونت، فقر و ... از جمله عواملی هستند که باعث مهاجرت آدم‌ها شده و می‌شوند.

نویسنده کتاب پیش‌رو می‌گوید طی دو قرن اخیر و پس از جنگ‌های جهانی اول و دوم در اروپا، جنگ‌های اخیر در خاورمیانه و آفریقا، آوارگی و پناهجویی تبدیل به یک مساله بحرانی در جهان تبدیل شده است. به‌همین‌دلیل از میانه‌های قرن بیستم، سازمان‌های بین‌المللی برای سازماندهی آوارگان و پناهجویان، فعالیت‌هایی را آغاز کرده‌اند که تا امروز ادامه داشته است. اما از همان‌نیمه قرن بیستم تا امروز، همیشه اختلاف‌نظرهایی درباره پناهجویان و آوارگان وجود داشته است. عده‌ای خواهان کمک و پذیرش آن‌ها بوده و هستند و عده‌ای هم به چشم تهدید به آن‌ها نگاه کرده‌اند. تصمیمات سیاسی هم این‌میان، روی سرنوشت پناهجویان تاثیر زیادی داشته است.

کتاب «پناهجویان در گذر تاریخ» از ۸ بخش اصلی تشکیل شده است. «رویدادهای مهم در تاریخ پناهجویان» و «پیشگفتار: تاریخ پناهجویی» دو بخش اولیه کتاب هستند. سپس ۵ فصل اصلی کتاب با این‌عناوین درج شده‌اند: «آوارگان عصر باستان»، «آوارگان اوایل قرن بیستم»، «جنگ جهانی دوم و بی‌خانمان‌ها»، «اواخر قرن بیستم» و «قرن بیست و یکم». پس از این‌فصول هم، بخش «سخن آخر: آینده نامعلوم» آمده است.

یادداشت‌ها، برای مطالعه بیشتر و نمایه هم مطالب پایانی این‌کتاب را تشکیل می‌دهند.

در قسمتی از این‌کتاب می‌خوانیم:

قرن بیستم شاهد افزایش آوارگان و پناهجویان بیش از هر زمان دیگر بود _ از ارامنه‌ای که قربانی سرکوب ترک‌ها شدند گرفته تا روس‌هایی که در انقلاب سال ۱۹۱۷ (انقلاب بلشویکی) قتل‌عام شدند، و همچنین انبوه بی‌خانمان‌های جنگ جهانی اول. اوایل قرن بیستم، بحران پناهندگی از دو نظر با دوره‌های قبل تفاوت داشت: تفاوت اول در تعداد بود، با ۱ میلیون آواره ارمنی، ۱/۵ میلیون آواره روس و ۱/۸ میلیون آواره اروپایی که از بحران‌های منطقه می‌گریختند؛ تفاوت دوم آن بود که با ظهور دولت_ملت‌ها، آوارگان دیگر نمی‌توانستند به‌راحتی وارد سرزمین‌های دیگر شوند و با ساکنان آن‌ها بیامیزند. آوارگان قرن بیستم روزبه‌روز بیشتر مرزها را به روی خود بسته می‌دیدند و کشورهایی که پیش‌تر به آن‌ها پناه می‌دادند در این زمان دیگر روی خوش نشان نمی‌دادند.

مثلا در قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم، ایالات متحده مشوق مهاجرت آزاد بود. اما اواخر قرن نوزدهم، این کشور شروع به تصویب قوانینی کرد که از ورود برخی مهاجران ممانعت می‌کرد. مثلا قانون ممانعت از ورود چینی‌ها در سال ۱۸۸۲ و قانون کارگران قراردادی بیگانه در سال ۱۸۸۵ مانع مهاجرت انبوه شد. واکنش به قوانین ضدمهاجرت در اوایل قرن بیستم باعث به وجود آمدن نهادی برای سهمیه‌بندی در سال ۱۹۲۱ و پس از آن تصویب قانون مهاجرت در سال ۱۹۲۴ شد که جریان مهاجرت به ایالات متحده را به‌شدت محدود کرد. سیاستمداران برجسته این دوره در مبارزات انتخاباتی خود از اهرم ترساندن مردم از «دزدیدن» کار آمریکاییان به دست کارگران مهاجر استفاده می‌کردند. به‌رغم تاریخ طولانی این کشور در پذیرش مهاجران موفق و توانا، این ترس باعث نوعی بی‌اعتمادی به مهاجران و انزجار از آنان شد.

این‌کتاب با ۱۰۳ صفحه، شمارگان هزار و ۱۰۰ نسخه و قیمت ۲۵ هزار تومان منتشر شده است.