کرونا و نظام فرهنگی ایران

عباس چمنی

بی‌تردید یکی از خسارت‌بارترین آثار بیماری جهانی کرونا، نابودی کامل بسیاری از ساختارهای فرهنگی هنری کشورهای جهان بود. سینماها، سالن‌های تئاتر و موسیقی و همچنین ده‌ها اماکن وابسته از طرفی و سازمان آموزش کشورها از طرف دیگر به دلیل این بلای مهلک جهانی آسیب‌های جدی دیدند و مشاغل مختلفی هم کاملاً از بین رفتند. اما با این حال اگر کرونا را ویروس سیستم ایمنی بدن و موفقیت انسان در مقابل آن را به جز استفاده از واکسنی که راه درازی تا استفاده همه‌گیر دارد، در تولید مقاومت درونی و بدنی انسان بدانیم باید بگوییم که جای خالی آنچه درون انسان را قوی می‌کند، در میان تدابیر و تمهیدات پزشکی کرونا خالی است.

نظام فرهنگی ایران که به بیان برخی شامل گروه‌های اصیل مردم‌نهاد مانند مساجد و موقوفات و هیات های مردمی و حلقه‌های جوانمردی زورخانه‌ها به علاوه شصت و چند نهاد دولتی و نیمه‌دولتی و هزاران موسسه خصوصی گرچه با تولید برخی محصولات رسانه‌ای و بزرگداشت مناسبت‌ها، تلاش کردند در غیاب امکان اجرای مناسک حضوری آئینی و سنتی حیات خود را در این دوران به اثبات برسانند و در کارهای خیریه نیز خدمات بی‌مانندی داشتند، اما بی‌شک در آستانه چند ماهه پایانی این اپیدمی که احتمالاً از نظر پزشکی و تلفات آن هم ماه‌های بسیار سنگین و شاید تلخی باشد، رسالت نظام فرهنگی بیشتر از اینکه متوجه حیات خود و انجام کارهای روزمره خود از طریق فضای مجازی باشد، می‌تواند به افق‌های تازه‌ای متوجه شود که علاوه بر انجام مأموریت های روزمره، از انفعال در مقابل کرونا به فعالیت مؤثر و مفید و لازم در این زمینه ارتقا یابد.

نکته مهم در این زمینه آن است که ابتدا بدانیم وظیفه دستگاه فرهنگی و تبلیغی کشور ما که عموماً از طریق روش‌های هنری به ایفای نقش می‌پردازد در مقابل جامعه بحران‌زده و وحشتی که سال‌ها در وجود کودکان و نوجوانان امروز از این سال باقی خواهد ماند، آن است که انگیزه و امید حیات و از سر گرفتن روزهای خوب و تندرست را در دل‌ها باقی نگه دارد.

در ماه‌های اخیر به دلیل هماهنگی و بسیج عمومی در مقابل کرونا این وظیفه تا حد زیادی به عکس عمل شده و شاید هم به حق تمام تلاش رسانه‌ها و دستگاه‌های فرهنگ عمومی متمرکز بر ایجاد حساسیت، بزرگداشت شهدای سلامت و اخطار به جامعه درباره عمق فاجعه معطوف بوده است و متاسفانه به دلیل نبود قرارگاه واحد فرهنگی هیچ تقسیم کار درستی در این زمینه صورت نپذیرفته است. به عبارت واضح‌تر بخشی از نظام فرهنگی کشور در کنار همه دستگاه‌های تبلیغی که به حساس سازی اجتماع و آموزش او در مقابل اپیدمی همت گمارده باید فقط مأمور آرامش بخشی، امیدآفرینی و دور کردن بخش‌های آسیب‌پذیرتر از ناامیدی متراکم و ترس کشنده‌ای باشد که به دلیل کرونا در جامعه پخش شده است.

در این میان رسیدگی به وضعیت بغرنج سالمندان که با محدودیت‌های بی سابقه‌ای روبرو شده‌اند و متاسفانه به دلیل فوت ۸۰ درصد تلفات کرونا از میان همسالانشان در وضعیت بسیار شکننده بدنی و روحی هستند، بسیار مهم و حیاتی‌تر است. کودکان و نوجوانان نیز که با انرژی بسیار زیاد خود حالا محصور آپارتمان‌ها هستند و بر اساس برخی از مراجعات اصطکاک روحی زیادی با خانواده پیدا کرده‌اند نیز از دیگر اقشاری هستند که نیازمند توجه نظام فرهنگی ما هستند.

در میان آموزش‌های بسیار لازم جامعه در خصوص کم کردن ترددهای غیر ضروری و استعمال ماسک و رعایت بهداشت، آموزش خانواده‌ها برای مدارا و همراهی بیشتر در این ایام می‌تواند به رفع تعارضات و مشکلات درون خانوادگی کمک کند. به نظر می‌رسد لزوم این کارها برای بهبود تاب‌آوری عمومی و عبور از کرونا و مسائل آن از جلوگیری از انتشار ویروس منحوس کرونا از طریق تدابیر پزشکی کمتر نیست و باید نظام فرهنگی ما یعنی آموزش و پرورش، مراکز فرهنگی، مساجد و رسانه و در نهایت هر کسی که می‌تواند در این روزهای حساس برای جامعه مفید و امیدآفرین باشد، دست همت برآورده برای برداشتن این بار بر زمین مانده همت کنند تا به یاری خداوند مردم ما بتوانند از این برهه سخت عبور کنند و تبعات فکری و روحی آن تا سال‌ها مخل زندگی شاد و عادی جامعه نباشد.

گزارش خطا

پسندها:

اشتراک گذاری

فیسبوک سروش واتس‌اپ لینکدین توییتر تلگرام

ارسال نظر