روایت نویسنده‌ای که تاریخ را داستان کرد
نوجوانی تمام نمی‌شود
حمیدرضا شاه‌آبادی، نویسنده برجسته‌ی کودک و نوجوان و پژوهشگر تاریخ معاصر، در دیداری صمیمی با نوجوانان در غرفه‌ی «کافه بچه‌کتابخون‌ها» از مسیر پرفراز و نشیب نویسندگی‌اش، پیوند میان تاریخ و ادبیات و دغدغه‌هایش درباره‌ی نوجوانی و کتابخوانی سخن گفت.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فرهنگ وهنر، در دل شور و هیاهوی سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، غرفه‌ی «کافه بچه‌کتابخون‌ها» با رنگ و بویی متفاوت به پاتوقی گرم و پرانرژی برای نوجوانان تبدیل شده است؛ جایی که سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران تلاش کرده با طراحی مجموعه‌ای متنوع از برنامه‌ها، نوجوانان را نه فقط به کتاب، بلکه به تجربه‌ی زیستن در فضای ادبیات و گفت‌و‌گو با اهالی قلم نزدیک کند.
یکی از جذاب‌ترین بخش‌های این غرفه، برنامه‌ی «دیدار با نویسنده» است. در این برنامه، نویسندگان شناخته‌شده حوزه کودک و نوجوان، در جمع صمیمی نوجوانان حاضر می‌شوند و از دنیای نوشتن، تجربه‌های شخصی و نگاهشان به زندگی و ادبیات می‌گویند. برنامه‌هایی، چون «حک کتاب»، «بازی نویسندگی»، «مدرسه قلم»، آموزش کتاب صوتی، بازی‌های کتاب‌محور، کارگاه‌های نمایشنامه‌خوانی و همچنین تور‌های سازمان‌یافته با حضور دانش‌آموزان، از دیگر بخش‌های این غرفه هستند که با محوریت ترویج فرهنگ مطالعه طراحی شده‌اند.
ظهر روز یکشنبه ۲۱ اردیبهشت، حمیدرضا شاه‌آبادی، نویسنده باتجربه و پرکار حوزه نوجوان، مهمان ویژه‌ی این نشست شد. نوجوانان گرداگرد او نشستند، سؤالاتشان را مطرح کردند و پای حرف‌های نویسنده‌ای نشستند که داستان‌نویسی را سال‌هاست با دغدغه‌ی تاریخ درآمیخته و در مسیر نویسندگی‌اش بار‌ها از نوجوانی، تجربه‌ی زندگی و پیوند کلمه‌ها با هویت انسان سخن گفته است. گفت‌وگویی که نه تنها به پشت صحنه‌ی داستان‌های او سرک کشید بلکه تصویری زنده از رابطه‌ی نسل جوان با ادبیات امروز ایران ترسیم کرد.
حمیدرضا شاه‌آبادی در این دیدار از تجربه‌های اولیه‌اش در نویسندگی گفت. به گفته او، نخستین داستانش را در سال ۱۳۶۸ در یکی از مجلات هفتگی منتشر کرد. هشت سال بعد، اولین کتاب او به بازار آمد و همین انتشار، آغازی برای ادامه مسیر نوشتن بود. اما نقطه عطف در کارنامه‌اش، سال ۱۳۸۵ و انتشار رمان «دیلماج» بود. از آن زمان، نویسندگی برای او از یک علاقه درونی به یک مسیر جدی و روشن بدل شد.
تاریخ، دریچه‌ای به داستان
شاه‌آبادی با بیان اینکه از دوران کودکی به خواندن و نوشتن علاقه داشته، تأکید کرد که ورودش به دانشگاه در سال ۱۳۶۷ و انتخاب رشته تاریخ، اگرچه در ابتدا با تردید همراه بود، اما در ادامه منجر به کشف علاقه عمیق‌تری شد. او با مطالعه دقیق‌تر در این حوزه، دریافت که تاریخ نه‌تنها او را به شناخت عمیق‌تری از جهان می‌رساند، بلکه می‌تواند بستری برای خلق داستان هم باشد. این درک، بعد‌ها به شکل‌گیری رمان‌های تاریخی‌اش انجامید.
اتصال پژوهش و تخیل
پس از فارغ‌التحصیلی، تردید‌هایی میان انتخاب مسیر پژوهشی یا ادبی برایش به وجود آمد. اما در نهایت، موفق شد میان علاقه به تاریخ و عشق به نوشتن پلی بسازد. رمان «دیلماج» نه‌تنها حاصل این پیوند بود، بلکه به گفته خودش، نقطه‌ای بود که در آن، مسیر زندگی‌اش شکل گرفت و جهت مشخصی پیدا کرد.
نوجوانی، تجربه‌ای ماندگار
او در ادامه گفت‌و‌گو، نگاهی عمیق به مفهوم نوجوانی داشت. از دیدگاه او، نوجوانی فقط یک مرحله سنی نیست، بلکه تجربه‌ای بنیادین و تاثیرگذار است که تا پایان زندگی با انسان همراه می‌ماند. به باور او، انسان در دوران نوجوانی برای نخستین بار مزه واقعی زیستن را می‌چشد؛ زمانی که کم‌کم از حمایت مستقیم خانواده فاصله می‌گیرد و خودش، مستقلا با جهان روبه‌رو می‌شود. این دوره، آغازی برای پرسش‌های مهمی درباره هویت، جایگاه فرد در جامعه و معنای زندگی است. شاه‌آبادی این بازه سنی را «فلسفی‌ترین دوره عمر انسان» نامید.
گفت‌و‌گو با نوجوانان، یادگیری مداوم
او حضور در کنار نوجوانان را تجربه‌ای ارزشمند دانست و اظهار کرد که گفت‌و‌گو با نوجوانان همواره نکاتی تازه به او آموخته است. حتی زمانی که مخاطبان اهل کتاب یا نوشتن نباشند، همچنان تعامل و شنیدن دیدگاه‌های آنها برایش مهم و آموزنده است.
فضای کتاب، نفس تازه برای نسل نو
شاه‌آبادی تأکید کرد که حضور در فضایی مملو از کتاب و ارتباط مستقیم با نویسندگان، می‌تواند در ایجاد علاقه‌مندی به کتاب و مطالعه در نسل جدید تأثیر جدی بگذارد. او این تجربه‌ها را مقدمه‌ای بر ایجاد انگیزه در نوجوانان دانست تا راه خود را در دنیای مطالعه و نوشتن پیدا کنند.
نقش مدرسه و نهاد‌های فرهنگی
در بخش پایانی گفت‌و‌گو، شاه‌آبادی بر اهمیت نقش مدرسه‌ها و نهاد‌های فرهنگی در ترویج کتابخوانی تأکید کرد. به اعتقاد او، مدارس باید کتابخانه‌هایی پویا داشته باشند و کتاب‌های با کیفیت را در دسترس دانش‌آموزان قرار دهند. همچنین، فراهم کردن بستر‌هایی برای ارتباط چهره به چهره دانش‌آموزان با نویسندگان و فعالان عرصه کتاب، می‌تواند علاقه به خواندن را در آنها زنده نگه دارد. او همچنین برگزاری نشست‌ها، جلسات نقد و کارگاه‌های آموزشی در فرهنگسرا‌ها را راهکاری مؤثر برای تقویت فرهنگ کتابخوانی دانست.
منبع: روزنامه مردم سالاری