زبان پل ارتباطی میان فرهنگ‌هاست / گاهی دیپلماسی اقتصادی به دیپلماسی فرهنگی می‌‌‌چربد

به گزارش رسانه خبری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، دومین نشست از مجموعه نشست‌های تخصصی چهارمین همایش و جشنواره ملی دوسالانه ارتقای کیفیت محصولات و فعالیت‌های فرهنگی با موضوع دیپلماسی فرهنگی در حوزه نشر و تولید کتاب با حضور احمد شاکری، علی فریدونی و سمیرا یافتیان در مرکز مطالعات فرهنگی شهر تهران برگزار شد. 

 

احمد شاکری در ابتدای جلسه با اشاره به صحبت‌های جلسه پیشین مقدمه‌ای درباره دیپلماسی فرهنگی بیان کرد. سپس علی فریدونی مدیر کل مجامع تشکل‌ها و فعالیت‌های فرهنگی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره موضوع دیپلماسی فرهنگی گفت: حوزه تخصصی من فلسفه سیاسی غرب است. در موضوع دیپلماسی فرهنگی باید گذری کوتاه به تحولاتی که در نظام بین‌الملل رخ داده و فضای جغرافیایی فکری ما را تحت تاثیر قرار داده، داشته باشیم. دوره مدرن از لحاظ تاریخی و زمانی ۱۴۹۲ مطرح می‌شود که از لحاظ فکری و اندیشه‌ای جهان غرب وارد دوره جدیدی از اندیشه‌ها می‌شود و نظریه فلسفی هابز منجر به تاثیرگذاری‌های سیاسی و اجتماعی می‌شود. در این نظریه انسان‌ها چشم دیدن همدیگر را ندارند و تشبیهی که می‌آورند انسان‌ها گرگ همدیگرند.

 

وی در توضیح موضوع فرهنگ بیان کرد: فرهنگ آن چیزی است که می‌تواند تناسب‌های ذهنی برقرار کند و در نظام بین الملل عنصری به نام عنصر ذهنی اخلاق را باید به کار بگیریم. سرانجام این عنصر فرهنگی به عنوان یک عنصر ذهنی موجب تحولی در نظام بین‌الملل می‌شود که شکل‌گیری مفهومی به نام جهانی شدن است. این ابزارهای ارتباطی که انفجار اطلاعات را سبب شده از لحاظ شکلی توانسته انسان‌ها را بر اساس ذهنی به هم نزدیک کند. 

 

سمیرا یافتیان مدیر روابط عمومی بنیاد سعدی به عنوان دیگر سخنران این نشست در ابتدا تعریفی از واژه دیپلماسی ارائه کرد و گفت: دیپلماسی وسیله‌ای است که سیاست خارجی با استفاده از آن‌ها به جای جنگ از راه توافق به هدف می‌رسد. درباره دیپلماسی فرهنگی نیز می‌توان گفت که تاثیرگذاری فرهنگ در حوزه سیاست خارجی به حدی است که در عصر کنونی از فرهنگ به عنوان قدرت نرم در سیاست خارجی بحث می‌شود و به معنای استفاده از ابزارها و مکانیسم‌های فرهنگی برای معرفی و انتقال فرهنگ و تمدن یک سرزمین به سرزمین و فرهنگ دیگر است. امروزه حتی قوی‌ترین کشورها نیز ترجیح می‌دهند تا جایی که ممکن است از شیوه‌های فرهنگی برای تامین منافع خود استفاده کنند تا سایر اهرم‌ها.

 

وی درخصوص اهمیت زبان فارسی و بحث گسترش آن به غیر فارسی زبانان توضیح داد: زبان مهم‌ترین دریچه برای آشنایی با فرهنگ دیگر ملل است. در حقیقت زبان پل ارتباطی میان فرهنگ هاست، از این رو فراگیری زبان می‌تواند در ایجاد علاقه نسبت به فرهنگ آن زبان نقش مهم و اساسی داشته باشد. زبان آموز در فرایند فراگیری زبان، به صورت مستمر اطلاعاتی در خصوص فرهنگ مربوطه کسب می‌کند. بنابراین در آموزش زبان می‌بایست متونی انتخاب شوند که معرف فرهنگ، باورها و اعتقادات رایج در آن جامعه باشد.

 

یافتیان در ادامه به معرفی مختصری از بنیاد سعدی پرداخت و گفت: این بنیاد گرته برداری از حدود ۲۵ بنیاد مشابه در سراسر جهان مانند بنیاد «گوته» آلمان، «سروانتس» اسپانیا، «دانته» ایتالیا و «کنفوسیوس » چین است که کارشان گسترش زبان و ادبیات کشورشان در جهان است. همکاری بنیاد سعدی با نهادهای مختلف داخل کشور برای هم‌افزایی در امر آموزش و گسترش زبان فارسی منجر به آن شده است که تفاهم نامه‌هایی را با موسسه‌ها و نهادهای مختلف کشور امضا و اجرایی کند. از جمله این تفاهم نامه‌ها، معرفی فارسی‌آموزان خارجی به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (شورای طرح حمایت از ترجمه و انتشار کتاب ایران در بازارهای جهانی «گرنت») برای ترجمه آثار ایرانی توسط فارسی آموزان به دیگر زبان‌هاست.

 

احمد شاکری در پایان اقتصاد نشر و امنیت نشر را از مسائل مرتبط در حوزه دیپلماسی فرهنگی دانست و گفت: وقتی درباره دیپلماسی فرهنگی صحبت می‌کنیم قاعدتا دیپلماسی اقتصادی هم همیشه با آن همراه خواهد بود. حتی گاهی دیپلماسی اقتصادی به دیپلماسی فرهنگی می‌‌‌چربد. بحث کپی رایت نیز بیشتر ناظر بر وجه اقتصادی است تا فرهنگی. 

 

وی ادامه داد: بدنه نشر کشور ایران نیاز به تقویت دارد و بروکراسی‌های حوزه نشر در هر کشور نیز قوانین خاص خود را دارد. موضوع دیگری که باید به آن توجه کرد فرهنگ کتاب و کتاب‌خوانی است. اتفاق نظری هم راجع به زمان مطالعه هم‌وطنانمان وجود ندارد و همواره آمار مختلفی بیان می‌شود. دیپلماسی فرهنگی نشر در حوزه ناشران بین‌المللی بوده‌است. اصلا آیا نشر ایران را می‌توانیم نشر بین‌المللی قلمداد کنیم؟! 

دیگر نشست تخصصی چهارمین همایش و جشنواره ملی دوسالانه ارتقای کیفیت محصولات و فعالیت های فرهنگی یکشنبه ۱۷ دی ماه ساعت ۱۴-۱۶ در مرکز مطالعات فرهنگی شهر تهران و با موضوع شاخص‌ها و معیارهای ارتقای کیفیت در بازی‌های رایانه‌ای از منظر مخاطبان و ذی‌نفعان برگزار می‌شود.