چهاردهمین نشست «بچه‌های رستا» به همت فرهنگسرای رسانه برگزار شد

وی افزود: هویت، همان تشخص و شخصیت است. شخصیت دو وجه دارد. اول هویت فردی و دوم هویت جمعی. هویت فردی همان ویژگی‌های شخصیتی فرد است. هویت فردی دو گونه است. نخست ویژگی‌های جسمانی مانند جنس (دختر یا پسر)، رنگ چشم، اثر انگشت که منحصر به خود آن فرد است و وی در ایجاد آن نقشی ندارد. دوم مکان و زمان تولد فرد است، این که فرد، در مکان و زمانی که به دنیا می‌آید، دخالتی ندارد. این هویت‌های فردی که از پیش تعیین شده است را هویت انتسابی گویند. از دیگر وجوه شخصیت آدمی، هویت اخلاقی و روحی روانی است. ویژگی هایی است که فرد تا حدودی از جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کند، در فرآیند فرهنگ‌پذیری کسب می‌کند، علی‌رغم این که ممکن است شخصیت فرد تا حدی منبعث از ویژگی‌های ژنتیک باشد. اما فرد می‌تواند با تربیت درست از سوی جامعه، خودش در رشد هویت فردی‌اش مؤثر باشد. مانند موفقیت در تحصیل، صبوری، همدلی یا در مقابل تنبلی، پرخاشگری و غیره. لذا هویت اخلاقی و روانی فرد تا حدودی جنبه اکتسابی دارد و فرد می‌تواند در تغییر و بهبود آن نقش ایفاء نماید.

نقیبی در ادامه گفت: اما هویت وسیع‌تری وجود دارد که به آن هویت اجتماعی اطلاق می‌شود که به انواعی مانند هویت تحصیلی، هویت شعلی، هویت شهری و مهم‌تر از همه هویت ملی تقسیم می‌شود. این هویت‌ها بیان‌گر شخصیت جمعی است که افراد خود را با آن‌ها می‌شناسند و معرفی می‌کنند. هویت اجتماعی بازنمای هویت جمعی در افراد است. من تهرانی هستم، من ایرانی هستم. این هویت‌ها فقط نشانه من نیست، بلکه نشان‌گر «ما تهرانی هستیم، ما ایرانی هستیم»، می‌باشد. این‌ها نمایان‌گر هویت‌های عام و گسترده در جامعه است. وقتی می‌گویم من ایرانی هستم یا ما ایرانی هستیم، یعنی احساس تعلق اعضای جامعه در یک گستره وسیع است. این که افراد یک کشور خود را متعلق به یک ملت واحد ببینند. هویت ملی  یک احساس و ادراک روحی مشترک در میان مردمی است که خود را تابع آن می‌دانند و به آن افتخار می‌کنند. به عبارت دیگر هویت ملی، روح ساری و جاری مشترکی است که از یک سو ما را به عنوان ایرانی به همدیگر پیوند می‌زند و از سوی دیگر ما را از هویت‌های ملی دیگر (کشورهای دیگر) متمایز می‌سازد. البته احساس و ادراک ایرانی بودن ما به معنای برتری ما از هویت‌های ملی سایر کشورها نیست، بلکه نماد همبستگی و پیوستگی هویت ملی ایرانی در بستر جهانی است.

یکی از دانش‌آموزان پرسید: ما در کنار دوستانمان که هستیم، اخلاق و روحیه‌های مختلفی داریم که گاهی با هم نمی‌خواند. یکی خوش اخلاق است و دیگری بداخلاق و عصبانی است. هویت ملی که شما روی آن تأکید دارید، چطور با اخلاق‌های مختلف جور در می‌آید؟

نقیبی در پاسخ گفت: این خلق و خوی‌هایی که گفتید ویژگی‌های روانی و شخصیتی افراد است که از هم ممکن است متفاوت باشد. ما می‌توانیم خلق و خوی‌های متفاوتی داشته باشیم، اما در عین حال خود را به یک کشور و یک روح ملی یعنی «مای ایرانی» متعلق بدانیم. در این جا هویت ملی یعنی تفاوت‌پذیری توأم با همبستگی است. البته این که صبور باشیم و خوش اخلاق باشیم برای ارتباط سالم و تفاهم اجتماعی بهتر است.

وی در ادامه اظهار داشت: هویت ملی ویژگی‌هایی دارد که عبارت است از:

اول- مردم ساکن در یک سر زمین، خود را به یک محدوده سرزمینی و جغرافیایی مشترک متعلق بدانند.

دوم- احساس کنند که تاریخ و میراث فرهنگی مشترکی دارند.

سوم- نوعی آگاهی و روح مشترک جمعی در ذهن‌شان برقرار و جاری باشد.

چهارم- زبان مشترکی به نام زبان ملی علی‌رغم تفاوت‌های گویشی و لهجه‌ای داشته باشند.

پنجم- یک ملت واجد نمادهایی است که با آن‌ها خود را معرفی می کند و از طریق آن‌ها به خود تشخص می‌دهد.

نقیبی از دانش‌آموزان پرسید: ما ایرانیان از چه نمادهایی برخورداریم که با آن‌ها خود را معرفی می کنیم و از طریق آن‌ها یک شخصیت جمعی به نام هویت ملی در ذهنمان ظاهر می‌شود؟

دانش‌آموزی پاسخ داد: پرچم و سرود ملی و یا شاعرانی مانند حافظ و سعدی که ما به آن ها احترام می‌گذاریم.

کارشناس برنامه در پایان گفت. درست است پرچم و سرود ملی و یا شخصیت هایی مانند حافظ، سعدی و مولوی و غیره از نمادهای ملی ما هستند و برایمان اررزشمندند. علاوه بر این نمادها، خلیج فارس هم بخش جدایی ناپذیر و بهم پیوسته هویت ملی ماست. خلیج فارس وصله تن ما محسوب می‌شود. خلیج فارس نماد ملی ماست. خلیج فارس از دیرباز و از گذشته‌های دور متعلق به سرزمین عزیزمان ایران است. ما خود را با آن می‌شناسیم و با آن خود را به دیگر کشورها معرفی می‌کنیم. خلیج فارس به مثابه موهبتی گران بها است که آفریدگار آن را با همه ابهت، زیبایی‌ها و نعماتش به ما ایرانیان ارزانی داشته است. پس برماست که همواره نام «خلیج فارس» را ببریم. هم آب‌هایش را دوست بداریم، هم کرانه‌هایش را پاس داریم و هم روزاش را گرامی بداریم.