رياضي: موسيقي براي صدا و سيما ابزار پرکردن فضاي خالي است

به گزارش خبرنگار شهر، در ابتداي اين نشست که عصر ديروز سه‌شنبه سوم اسفندماه در پژوهشکده فرهنگ و هنر برگزار شد، افشين داورپناه که اجراي نشست را بر عهده داشت، گفت: هدف اصلي اين نشست‌ها اين بوده که برخلاف گذشته که جشنواره شکل و حالت اجرايي داشته و تنها هنرمندان در آن دخيل بودند، در اين دوره رويکرد علمي و تخصصي نيز به موسيقي داشته باشيم.


وي ادامه داد: امروز موسيقي به هيچ وجه از رسانه جدا نيست و رسانه نيز به هيچ عنوان از موسيقي جدا نيست. برخي از اين رسانه‌ها نشريات تخصصي موسيقي هستند که جايگاه حائزاهميتي دارند. با توجه به آسيب‌پذيري‌اي که در موسيقي وجود دارد، مسلما نشريات موسيقي نقش تعيين‌کننده‌اي براي هنرمندان و مخاطبان موسيقي دارند.


داورپناه سپس با اشاره به نشريات تخصصي موسيقي و جايگاه آن‌ها در ميان هنرمندان و همچنين احياي آن‌ها در چند سال پس از انقلاب اسلامي، بر رويکرد علمي و پژوهشي اين نشريات تاکيد کرد.


در ادامه آروين صداقت کيش، از فعالان عرصه موسيقي به‌ويژه در حوزه نقد موسيقي به بررسي وضعيت نشريات تخصصي در ايران با رويکرد علم‌سنجي پرداخت و به عنوان نماينده يکي از چند نشريه تخصصي که در ايران و به زبان فارسي منتشر مي‌شوند، سخن گفت.

وي اظهار داشت: درصدد بودم که طرحي فراهم کنم براي اين‌که در اينجا مقاله‌اي ارائه شود. به چند شرح و کامنت اينترنتي برخوردم و آن‌را فتح باب اين مقاله قرار دادم.


صداقت‌کيش سپس يکي از اين کامنت‌ها را که مضمون آن شکوه از نبود ارتباط ميان نشريات تخصصي و آکادمي‌هاي موسيقي بود، براي حاضران خواند و تصريح کرد: اگر چند نشريه‌اي که در ايران منتشر مي‌شوند را بررسي کنيد، از سال 67 که موسيقي دوباره به‌طور رسمي آزاد محسوب شده و دانشگاه‌ةاي موسيقي بازگشايي شدند، نشريه «آهنگ» شروع به فعاليت کرد.

اين پژوهشگر موسيقي ادامه داد: با نبش قبر تاريخ مطبوعات تخصصي موسيقي به زحمت 10 نشريه موسيقي پيدا مي‌کنيم و با بررسي صفحات آن‌ها متوجه مي‌شويم که از 5 نشريه‌اي که هم‌اکنون نيز فعالند و قرار بود نماينده‌هايشان در اين نشست حضور يابند، بيش از 50 درصد تحريريه چهار نشريه، دانشگاهي هستند.


وي افزود: ماهور، فرهنگ و آهنگ، گزارش موسيقي و مقام موسيقايي، اکثر تحريريه‌شان دانشگاهي هستند و به پايان‌نامه ةاي دانشجويي و دستاوردهاي آکادمي‌ها مي‌پردازند و يا با هدف خوانده شدن آن‌ها طراحي شده‌اند.


صداقت کيش با طرح اين سوال که چرا کسي چنين کامنتي مي‌گذارد، گفت: از اولين مجلاتي که در سال 67 ظاهر شدند، يکي «آهنگ» بود که مرکز سرودها و آهنگ‌هاي انقلابي آن‌را منتشر مي‌کرد. اين نشريه استادان را دور هم جمع کرد و تا چند شماره اين مسئله ادامه داشت و بعد از آن دو اتفاق در دنياي مقاله‌نويسي يا کار نشريات موسيقي در ايران رخ داد. دو کتاب «سال شيدا» و «ماهور» به بازار آمد که تقريبا در تقابل با هم هرکدام نماينده نگرشي بودند که درواقع باقيمانده همان دو سه مجله پيش از انقلاب بود.


وي در ادامه گفت: با فاصله کمي، نشريه‌اي ظاهر شد که گرايش‌هاي عمومي بيشتري داشت که نشريه‌اي قبل از انقلاب را به ياد مي‌آورد و «هنر موسيقي» نام داشت که مدتي پيش صدمين شماره خود را جشن گرفت. اين مجله دست به انتشار مقالاتي زد که بيشتر در حوزه اطلاع‌رساني و آموزش موسيقي قرار گرفتند.
صداقت کيش سپس با اشاره به تفاوت اساسي مجله و نشريه، اظهار داشت: اگر شما در يک نشريه مقاله‌اي بنويسيد و با موضوع آن هم بسيار عميق برخورد کنيد، ولي در آن نت و پارتي‌تور چاپ نکنيد،‌ممکن است از نظر عوام آن مجله تخصصي به حساب نيايد. پس يکي از گرايش ةاي يک نشريه تخصصي، گرايش آموزشي است.


وي در ادامه گرايش‌هاي ديگري مجلات به سوي تخصصي شدن را ذکر کرد و با تشريح تاريخ نشريات موسيقي و روند کار و گرايش‌هاي آن‌ها،‌ به موضوع مخاطبان اين نشريات پرداخت و با اشاره به آماري که استادان موسيقي در ميان دانشجويان از مطالعه اين نشريات ارائه مي دهند، گفت: با توجه به اين آمار به نظر مي‌آيد مصرف کننده اين نشريات دانشجويان موسيقي نيستند.


اين منتقد افزود: گروه ديگر هنرمندان اين حوزه هستند که متخصصان موسيقي‌اند ولي خواننده موسيقي نيستند. همچنين حدود 10 تا 12 هزار نفري که عضو خانه موسيقي هستند و با توجه به فيلتر خانه موسيقي احتمالا همه متخصص اين حوزه هستند، شاهد اين هستيم که حتي نيمي از تيراژ بسيار پايين اين نشريات نيز فروش نمي‌روند. بخش ديگر نيز هنرجويان موسيقي هستند که آن‌ها نيز اين مجلات را نمي‌خوانند.


صداقت کيش سپس به چاپ پژوهش هاي موسيقي در ايران و پيشينه آن اشاره کرد و گفت:‌ جايگاه ايران از لحاظ توليد مقالات علمي چيزي کمتر از يک درصد مقالات علمي در جهان است. متاسفانه ما در موسيقي جامعه علمي نداريم و علي رغم تلاش نشرياتي چون ماهور،‌ به مفهوم استاندارد پژوهشي، ما در حال حاضر جرياني نداريم که يک ژورنال پژوهشي موسيقي را سرپا نگه دارد.


وي در ادامه با مقايسه آماري مجلات تخصصي موسيقي در ايران و کشورهايي چون ايالات متحده، افريقاي جنوبي و ترکيه، اظهار داشت: همه فعاليت ةاي نشريات تخصصي در اين سال‌ها ما را در نقطه‌اي قرار داده که مي‌توانيم پايمان را روي آن پله بگذاريم و به سمت پله بعدي حرکت کنيم. البته فقط يک پله بالا رفته‌ايم و راه زيادي داريم تا به جايي برسيم که کشورهاي پيشرفته دنيا قرار دارند.


صداقت کيش در انتها ميزان کم مطالعه، نخواندن نهادي شده در ميان اهالي موسيقي، شفاهي بودن فرهنگ ما، نحيف بودن توان توليد و فعاليت حوزه‌هاي مجازي در اين عرصه را زنگ خطرهايي براي پيشرفت موسيقي در ايران دانست و درباره رسانه ةاي مجازي گفت: مي‌توانيم از آن، به عمق و پرهيختگي بيشتر پناه ببريم.


در اين نشست همچنين سروش رياضي به نمايندگي از ماهنامه «گزارش موسيقي» به ارائه تاريخچه‌اي از فعاليت اين نشريه پرداخت و با اشاره به تفاوت نشرياتي که تنها به موسيقي اختصاص دارند و نشرياتي که به‌طور تخصصي به موسيقي مي‌پردازند، و همچنين با اشاره به تيراژ پايين مجلات موسيقي اظهار داشت: اهالي موسيقي حوزه مطالعاتي را جدي نمي‌گيرند و اين مشکل نه تنها در حوزه موسيقي بلکه در تمام حوزه‌ها و در عموم اقشار جامعه وجود دارد.


وي سپس با اشاره به رسانه صدا و سيما و نقش آن در ترويج موسيقي گفت: آن‌چه در اين رسانه کار نشده و نمي‌شود، موضوع مطالعه است و جفايي که در اين رسانه به موسيقي شده اين است که صدا و سيما با موسيقي به عنوان ابزاري براي پرکردن فضاي خالي برنامه‌هايش استفاده مي‌کند. اين برخورد با موسيقي و جدي نگرفتن آن در يک رسانه عمومي سبب مي‌شود اين بخش از فرهنگ، در سطح جامعه نيز جدي گرفته نشود. بار اين رسانه به دوش نشريات افتاده و ما بايد يک تنه با يک محصول مکتوب اين جاي خالي را پر کنيم.


رياضي همچنين با اشاره به حمايت دولتي از نشريات تخصصي در کشورهاي ديگر گفت: متاسفانه در ايران تفاوتي از لحاظ حمايتي بين مجلات تخصصي و عمومي وجود ندارد.


داورپناه در انتهاي اين نشست به جمع بندي مطالب عنوان شده پرداخت و گفت: تصور مي‌کنم در بررسي وضعيت نشريات تخصصي موسيقي در ايران چند نکته حائز اهميت است. از اين نکات مي‌توان به ارتباط اين نشريات با جامعه علمي، حمايت هاي مالي و معنوي، اقدامات صنفي و تعيين جامعه هدف يا مخاطب براي اين نشريات و مشخص شدن سطح مقالات و مطالب براي هر نشريه، اشاره کرد.

نشست موسيقي و رسانه‌‌هاي مجازي دومين نشست از مجموعه نشست‌هاي موسيقي و رسانه بيست و ششمين جشنواره موسيقي فجر، عصر ديروز سه‌شنبه سوم اسفندماه در پژوهشکده فرهنگ و هنر برگزار شد.