به بهانه روز تجلیل از امامزادگان؛
جایگاه امامزادگان در فرهنگ عامه/ زیارتگاه‌ها؛ نقطه اتصال مردم به امام عصر(عج)
آغاز سال نو، ایام جشن یا سوگواری، ازدواج، پختن نذری، اجتماعات بزرگ عمومی و ... از دیرباز در بقاع متبرکه برگزار شده است که این موضوعات با فرهنگ زیارت که نیازی معنوی و سبب آرامش و امنیت روحی می‌شود، گره خورده است.
پنجم ذی‌القعده که در ایام دهه کرامت با نام تجلیل از امامزادگان و بقاع متبرکه نامگذاری شده، اقدام خوبی در جهت پاسداشت و تکریم معارف شیعی و مودت اهل‌بیت(ع) است. در واقع، تکریم امامزاده‌ها احترام به پیامبر(ص) و اهل‌بیت(ع) است چرا که احترام به فرزندان رسول خدا است.
امامزاده‌ها نورهای پرفروغ و ستارگان درخشانی هستند که در جای‌جای کشور با ظرفیت عظیم فرهنگی و اجتماعی را ایجاد می‌کنند و جزو مراکز اصلی گردهمایی‌ها و اجتماعات دینی، مذهبی و فرهنگی هر منطقه هستند.
در این گزارش، نخست جایگاه امامزادگان و بقاع متبرکه در فرهنگ عامه به بحث گذاشته شده است، سپس معاون فرهنگی اداره‌کل اوقاف وامور خیریه استان به اهمیت فرهنگ زیارت و نقش امامزادگان در تعمیق شعائر دینی پرداخته است.
عباس قنبری عدیوی، رئیس بنیاد ایران‌شناسی واحد چهارمحال‌وبختیاری و دکترای ادبیات عامه در گفت‌وگو با ایکنا از چهارمحال‌وبختیاری با اشاره به اینکه حوزه جغرافیایی زاگرس از لرستان تا اصفهان و فارس و خوزستان و چهارمحال‌وبختیاری مردمان شیعه اثنی‌عشری را در خود جای داده است، اظهار کرد: این مردمان علاقه خاصی به فرهنگ شیعی و ارادت ویژه به اهل‌بیت(ع) و اعقاب آنان در هویت و فرهنگ طولانی‌مدت خود دارند. سادات و کسانی که نسبتی با اهل‌بیت دارند در نزد مردمان این خطه محترم هستند.
وی ادامه داد: امامزادگان فرزندان امامان(ع) هستند و ویژگی معصومیت، عفت و عزت را از آن بزرگواران دریافت کرده‌اند لذا مردم در بقاع متبرکه بیتوته و نذر می‌کنند و با طلب حاجت و توسل و مشکل‌گشایی، به کرامت آنان متوسل می‌شوند تا با واسطه قرار دادنشان در پیشگاه خداوند به حاجت خود برسند. عموما امامزادگان را با نام‌هایی چون «شاه»، «شاهزاده»، «پیر»، «سید»، «بابا»، «میر»، «آقا» خطاب می‌کنند.
جایگاه امامزادگان در فرهنگ عامه/ زیارتگاه‌ها؛ نقطه اتصال مردم به امام عصر(عج)
تاثیرات اجتماعی و فرهنگی امامزادگان
این مدرس دانشگاه با بیان اینکه بسیاری از ارادتمندان بنا بر وصیت خود در جوار امامزادگان به خاک سپرده می‌شوند و معمولا قبرستان‌های قدیمی و جدید در کنار این اماکن مذهبی به چشم می‌خورد، افزود: در جریان دفاع مقدس و پس از آن نیز شهدا بنا به وصیت خود یا درخواست خانواده‌ها در جوار بقاع متبرکه دفن شدند و این امر نشان از ایمان مردم به تقدس خاک این اماکن مذهبی دارد.
قنبری به حضور گسترده مردم در روزهای پنج‌شنبه و جمعه در بقاع متبرکه اشاره کرد و گفت: این رسم دیرینه از دیرباز با روشن کردن شمع، عبادت، نماز، دعا و مناجات، بیتوته، حاجت‌خواهی، پخت و توزیع نذری، نذر قربانی، نذر خوراکی‌ها و آش‌های محلی یا صنایع دستی مانند فرش و گوش سپردن به سخنان خطیبان دینی همراه بوده است.
وی ادامه داد: دختران و پسران جوان نیز به نیت خوشبختی به نظافت و جاروکشی بقاع متبرکه می‌پردازند. همچنین در نزد بختیاری‌ها، خادمان امامزادگان در زمان کوچ به محل اقامت عشایر بختیاری می‌روند و نذورات ارادتمندان را جمع‌آوری می‌کنند.
زیارت در فرهنگ بختیاری‌ها
این مدرس دانشگاه با بیان اینکه در فرهنگ بختیاری‌ها به امامزادگان زن لقب بی‌بی و خاتون داده‌اند، ادامه داد: در نزد این مردمان امامزادگان بسیار اهمیت دارند و هر طایفه در ایل بختیاری یک امامزاده مختص به خود دارد که نذورات و هدایا را به آن امامزاده تقدیم می‌کند. اصطلاحا به سادات آن امامزاده و آن طایفه پیر و مرید گفته می‌شود.
وی افزود: امامزادگان مشهور ایل بختیاری اکثرا در گرمسیر بختیاری در شمال و شرق خوزستان و یا سردسیر چهارمحال‌وبختیاری قرار دارند، هر امامزاده در باور مردم بختیاری نماد برآوردن حاجات مختلفی می‌باشد، مثلا در زمان خشکسالی، بختیاری‌ها به پابوس امامزاده شاه ابوالقاسم روستای شاه‌آباد شهرستان لالی می‌روند.
قنبری با اشاره به کارهایی که از دیرباز در راستای تعمیق دینی و افزایش معرفت و اردات نسبت به امامزادگان انجام شده، بیان کرد: عجین شدن فرهنگ بومی با فرهنگ دینی با محوریت امامزادگان به‌ویژه در منطقه بختیاری مشهود است که وجود شیرهای سنگی و یادمان‌های تاریخی، آرامگاه شهدای گمنام، کتابخانه‌ها و ... در این راستا بوده است.
این کارشناس فرهنگی در استان تصریح کرد: زیارت‌نامه‌ها، شجره‌نامه‌ها، تصاویر، یادمان‌ها و ... که در زیارتگاه‌ها وجود دارد، بسیار ارزنده بوده، بخشی از فرهنگ زیارت و عبادت به‌شمار می‌روند.
زیارت؛ نیاز فطری انسان
قنبری با بیان اینکه زیارت یک نیاز فطری و درونی است، ادامه داد: انسان برای رفع مشکلات و تقدیر و سپاس و عرض نیاز به درگاه خدا نیازمند زیارت است. زیارت فضای مناسبی را در جهت تهذیب نفس بندگان فراهم می‌کند که این فرهنگ با زندگی مردم کاملا عجین شده است.
رئیس بنیاد ایران‌شناسی در خصوص جایگاه امامزادگان در فرهنگ عامه ، بیان کرد: آغاز سال نو، ایام جشن یا سوگواری، ازدواج، پختن نذری، اجتماعات بزرگ عمومی و ... از دیرباز در بقاع متبرکه برگزار شده است که این موضوعات با فرهنگ زیارت که نیازی معنوی و سبب آرامش و امنیت روحی می‌شود، گره خورده است.
قنبری گفت: گرامیداشت جایگاه امامزادگان، گرامیداشت راستگویی، پاکی، نیک‌اندیشی، مهر و محبت و خیرخواهی است و رسومی مانند بستن چهل‌قرآن، نذر و زیارت و ... ابزاری در جهت اتصال به خداوند هستند. درواقع مردم با بهره‌گیری از منزلت این مکان‌های شریف تلاش می‌کنند خود را به خدا نزدیک‌تر کنند.
جایگاه امامزادگان در فرهنگ عامه/ زیارتگاه‌ها؛ نقطه اتصال مردم به امام عصر(عج)
در ادامه گزارش، حجت‌الاسلام والمسلمین علی مهرابی، معاون فرهنگی اداره‌کل اوقاف و امور خیریه چهارمحال‌وبختیاری در گفت‌وگو با ایکنا، با اشاره به اینکه امامزادگان در نزد خداوند محبوب هستند، اظهار کرد: تکریم امامزادگان در واقع مودت ذی‌القربی است که در کنار محبت اهل‌بیت(ع) مودت نسبت به نزدیکان آنان حائز اهمیت است.
وی با یادآوری وجود بیش از ۸ هزار امامزاده در کشور، گفت: این بزرگواران از زمان ورود اسلام به ایران، در جهت ظلمت‌زدایی گام برداشتند و بسیاری از آنان توسط دستگاه ظلم و ستم به شهادت رسیدند.
امامزادگان؛ نقطه اتصال مردم به امام عصر(عج)
حجت‌الاسلام مهرابی امامزادگان را نقطه اتصال مردم به امام عصر(عج) دانست و تصریح کرد: مردم هرگاه بخواهند به آن حضرت ابراز ارادت و محبت کنند، امامزادگان را واسطه قرار می‌دهند و با حضور در بقاع متبرکه به‌ویژه در روز جمعه به قرائت دعا و راز و نیاز می‌پردازند.
معاون فرهنگی اداره‌کل اوقاف به اهمیت بقاع متبرکه از دیدگاه امامین انقلاب پرداخت و بیان کرد: امام خمینی(ره) می‌فرمودند که ما می‌خواهیم مردم در کنار این اماکن به آرامش برسند، مقام معظم رهبری نیز همواره تاکید دارند که این اماکن شریفه باید به قطب فرهنگی کشور تبدیل شوند که این نکات مهم از سوی سازمان و ادارات اوقاف وامور خیریه در سراسر کشور عملیاتی شده است.
حجت‌الاسلام مهرابی تاکید کرد: مردم هیچگاه اتصال خود را با امامزادگان قطع نمی‌کنند و در ایام تعطیلی نیز شاهد ابراز ارادت و احترام مردم به این بزرگواران بودیم چرا که درون ما انسان‌ها نیازمند این فضاها است و روح ما در جوار ایشان به روح بلندشان متصل می‌شود و به آرامش می‌رسد.
این کارشناس مذهبی امامزادگان را جزئی از تاریخ، هویت و فرهنگ مردم ایران دانست و گفت: ایران به این هویت و فرهنگ افتخار می‌کند، بسیاری از این امامزادگان در زمان حیات خود اهل علم و قلم یا سیاستمدار و تاثیرگذار بوده‌اند و این تاثیرگذاری آنان بر جامعه همچنان ادامه دارد.
اهمیت برنامه‌های فرهنگی در بقاع متبرکه
حجت‌الاسلام مهرابی با تاکید بر اهمیت کارها و برنامه‌های فرهنگی در جوار امامزادگان، بیان کرد: در ایام کرونایی، این برنامه‌ها در یکصد و یک بقعه متبرکه سراسر استان در بستر فضای مجازی ادامه داشت و متوقف نشد، ایجاد اپلیکیشن زیارت مجازی، برگزاری هیئات مجازی در برخی امامزاده‌ها، برگزاری محافل قرآنی و منبرهای مجازی، امکان پرداخت نذورات مردمی از طریق مجازی، ایجاد کانال‌ها و گروه‌های مجازی اطلاع‌رسانی بقاع متبرکه و ... از اقدامات مهم اداره اوقاف وامور خیریه استان در این ایام بود که همچنان ادامه دارد.
معاون فرهنگی اداره اوقاف استان بیان کرد: در وضعیت کنونی شیوع کرونا، امامزادگان استان به‌صورت روزانه و مستمر ضد عفونی می‌شوند و ماسک به تعداد فراوان موجود است، همچنین دستگاه‌های ضدعفونی کننده اتوماتیک در بیشتر بقاع متبرکه استان تعبیه شده است تا حضور مردم در این اماکن با ایمنی بالایی همراه باشد.
حجت‌الاسلام مهرابی به ظرفیت بالای گردشگری برخی بقاع متبرکه استان اشاره و تاکید کرد: از رسانه‌های مجازی و حقیقی انتظار می‌رود که این ظرفیت‌ها را برای مردم و علاقمندان معرفی کنند تا زمینه جذب و حضور زائر و گردشگر فراهم شود و شاهد رونق بیشتر این اماکن مذهبی باشیم.
گزارش خطا
پسندها:
۰
ارسال نظر