به گزاش پایگاه خبری تحلیلی فرهنگ هنر، سال سختی که کشور و البته عرصه فرهنگ و هنر از لحاظ اقتصادی پشت سر گذاشتند باعث شد تا توجه اهالی این عرصه نسبت به اعداد و ارقام بودجه 1400 جلب شود. ارقامی که قرار است بعد از پشت سر گذاشتن این سال سخت بخشی از زخم‌های حوزه فرهنگ و هنر را درمان کند. امیدی که البته با روند افزایشی هزینه‌ها در کشور آن را در هاله‌ای از ابهام قرار می‌دهد.
با انتشار جزئیات لایحه بودجه سال 1400 و تقدیم آن به مجلس در اواخر هفته گذشته؛ بار دیگر اظهارنظرها و انتقادها درمورد بخشی از ماده واحده‌ها و همچنین افزایش و کاهش رقم بودجه نهادها در رسانه ها افزایش یافت. بودجه‌های نهادهای فرهنگی و به‌خصوص بودجه صداوسیما ازجمله مواردی بود که بیشترین بار حرف و حدیث را به دوش کشیدند. اما مگر چقدر رقم بودجه این نهادها افزایش یافته است؟
• سهم مساجد، کتاب و سینما از بودجه وزارت ارشاد
بودجه پیشنهادی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای سال آینده هزار و دویست و پنجاه و پنج میلیارد تومان است. بودجه مصوب سال گذشته این وزارتخانه هشتصد هزار میلیارد ریال بوده است.
از این میزان بودجه، ۱۳۰۰۸۰۳ میلیون ریال به برنامه حمایت از گسترش فعالیت‌های فرهنگی در مساجد، ۵۲۷۰۰۰ میلیون ریال برای توسعه فعالیت‌های تبلیغی ترویجی قرآنی کشور، ۲۳۲۰۰۰ میلیون ریال برای حمایت از بهبود فضای کسب و کار‌های فرهنگی و ۱۰۲۰۰۰ میلیون ریال به حمایت از توسعه و الگو سازی مد و لباس اسلامی اختصاص پید ا کرده است.
در حوزه کتاب و ادبیات تفاوت خاصی در رقم بودجه حوزه نشر دیده نمی‌شود. از مجموع بودجه‌های پیشنهادی در لایحه بودجه ۱۴۰۰، ۱۸۸ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان به توسعه نشر و ترویج کتابخوانی اختصاص یافته است که تفاوت خاصی با بودجه سال پیش ندارد. سهم حوزه نشر، کتاب و مطبوعات در بودجه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ ۸۰۵۸۱۰ میلیون ریال برای توسعه نشر و ترویج کتابخوانی، ۶۱۶۰۰۰ میلیون ریال برای برنامه حمایت و ارتقای مطبوعات و ۱۴۰۰۰۰ میلیون ریال برای نمایشگاه بین المللی کتاب تهران است.
در بخش سینما و تئاتر، بودجه پیشنهادی دولت برای این دو حوزه افزایش یافته است. بودجه سال قبل سازمان امورسینمایی، ۲۱۰میلیارد تومان بوده و امسال رقم پیشنهادی دولت ۲۷۵میلیارد تومان شده است. این سازمان زیرمجموعه‌های مختلفی دارد که برای هرکدام جداگانه ردیفی مشخص شده؛ برای مثال حمایت از جشنواه فیلم فجر ۲۰میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان و حدود ۱۷۲میلیارد تومان هم برای حمایت و گسترش سینمای ملی در نظر گرفته شده است.
• سهم هنرهای نمایشی، تجسمی و موسیقی
در بخش حمایت و گسترش هنرهای نمایشی یعنی همان حوزه تئاتر ۱۲۰میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان در بودجه ثبت شده است که سال قبل این رقم کمی بیش از ۸۴ میلیارد تومان بود. در جزئیات برآورد هزینه‌های هنرهای نمایشی در سال‌های قبل نام موزه تئاتر جداگانه و درکنار نام خانه تئاتر می‌آمد که برای سال آینده حذف شده و فقط به درج نام موزه تئاتر عروسکی با در نظرگیری بودجه دومیلیارد و ۵۰۰ میلیون تومانی اشاره شده است. البته نیاز به یادآوری نیست که این رقم بودجه‌ای هم که در اختیار مجلس قرار گرفته اگر با همین میزان تصویب شود، حتی بعد از تصویب هم مشخص نیست که تمام این رقم تخصیص پیدا کند.
در لایحه بودجه سال 1400 حوزه هنرهای تجسمی و موسیقی با افزایش در مقایسه با سال قبل ارقام قابل ملاحظه ای را به خود اختصاص داده‌اند، هنرهای تجسمی ۴۵۴۰۰۰ میلیون ریال از بودجه فرهنگی کشور را به خود اختصاص داده است. بخش «برنامه حمایت و صیانت از موسیقی ملی»، ۸۰ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده است. این درحالی است که در بودجه پیشنهادی سال۹۹، این رقم ۵۵ میلیارد و ۹۰۷ میلیون بوده که امسال با افزایش حدودا ۲۵ میلیاردی همراه است.
بنیاد سعدی هم با بودجه ۲۰۰۰۰۰ میلیارد ریال هم قرار است در سال آینده برای گسترش زبان فارسی فعالیت کند.
• سهم صدا و سیما از بودجه نهادهای فرهنگی
بیشترین اظهارنظر و حرف و سخن‌ها در بودجه نهادهای فرهنگی امسال مربوط به رقم پیشنهادی بودجه صداوسیماست.
سهم صدا و سیما برای تولید برنامه‌های صوتی و تصویری از بودجه پیشنهادی، معادل 2 هزار و 619 میلیارد تومان است. این درحالی است که بودجه مصوب نهایی سازمان صداوسیما در سال ۹۹، مبلغ ۱۹۱۵ میلیارد تومان بوده است.
ضمن اینکه سازمان صداوسیما همانند وزارت ورزش مکلف شده است درآمدهای تبلیغاتی ناشی از پخش مسابقات ورزشی را نزد خزانه‌داری کشور واریز کند که این وجه به نسبت 30 به 70 به ترتیب در اختیار وزارت ورزش و صداوسیما قرار می‌گیرد. گفته می‌شود قرار است تسهیلات ارزی هم برای توسعه کمی و کیفی برنامه‌های تولیدی، پویانمایی، مستند، فیلم و سریال در اختیار صداوسیما قرار گیرد.
ارقامی که البته با وجود مشکلات متعدد عرصه فرهنگی در سال‌های اخیر و به خصوص سال گذشته با وجود تعطیلی‌های طولانی مراکز فرهنگی هنری، باید دید تا چه انداره مثمر ثمر خواهند بود.
علی مغازه‌ای پژوهشگرو دبیر هنری فستیوال موسیقی نواحی آینه‌دار می‌گوید: «من بر این باورم اگر چه ارتقا و افزایش میزان بودجه می‌تواند تاثیر بسیار مهمی در جریان فعالیت‌های فرهنگی هنری کشور داشته باشد، اما اکنون «میزان بودجه» مشکل ما نیست، بلکه «مدیریت بودجه» است که در رویکرد‌های کلان فعالیت‌های فرهنگی هنری کشور به ویژه حوزه موسیقی از نوسانات بسیاری برخوردار است.
پرداختن به بودجه فرهنگی سال 1400 اما با نقدهایی از برخی رسانه‌ها ربرو بوده است مبنی بر اینکه چه مقدار از بودجه موجود به نهادها و موسسات فرهنگی و مذهبی اختصاص پیدا می‌کند یا گفته شده است افزایش بودجه برخی از این اسامی و مراکزی که در لایحه بودجه آمده، چندان ضرورتی ندارد یا می‌توان آن را تقلیل داد و در استان‌های آسیب‌پذیر و آفت‌زا هزینه کرد .
یک عضو کمیسیون برنامه و بودجه در مجلس مهرداد گودرزوند چگینی در گفت‌وگو با «انتخاب» در پاسخ به پرسشی درمورد اختصاص بودجه به حوزه و نهادهای فرهنگی گفت: من درباره این مساله باید بگویم که این رقم‌هایی که به این نهادها اختصاص پیدا کرده است، رقم‌های خیلی بالایی نیستند که منجر شود، بودجه سالانه کشور تحت تاثیر قرار بگیرد. هرچند که در جامعه نسبت به این مساله حساسیت‌هایی وجود دارد.
این عضو کمیسیون برنامه و بودجه در مجلس شورای اسلامی همچنین در پاسخ به این پرسش که چرا در لایحه بودجه ردیف‌هایی مختص سازمان‌ها و نهادهای موازی مانند سازمان تبلیغات یا دفتر تبلیغات قرار گرفته است و آیا بهتر نیست یک تجمیع و ادغام در این موارد صورت بگیرد، گفت: این موضوعاتی که به آن اشاره شد باید در خود سازمان‌ها و دستگاه‌های متولی قبل از آمدن لایحه بودجه و بحث آن در مجلس، انجام شود. اینکه مجلس در ایام بودجه به این موضوعات ورود کند، خیلی ممکن نیست. مثلا دولت باید مشخص کند که ماموریت وزارت ارشاد یا شورای فرهنگی یا سازمان تبلیغات چقدر تسری دارد و عملکرد آنان را تعریف کند و نسبت به آن یک تفکیک یا ادغام انجام بدهد.
در خصوص وضعیت بودجه فرهنگ وهنر نکته ای که وجود دارد تفاوت در بودجه مصوب و تخصیص یافته است. ارقام لایحه بودجه تا کنون فقط بر روی کاغذ است و در موقع تحویل بودجه به برخی از از این نهادهای فرهنگی، فقط 30 تا 40 درصد بودجه مصوب آنها در اختیارشان قرار می گیرد وگاهی اوقات حتی کمتر.
این‌ها همه در حالی است که لایحه بودجه باید در کمیسیون تخصصی و صحن علنی مجلس نیز به تصویب برسد و به قطع یقین، در روز‌ها و ماه‌های آینده، باید به انتظار ماند تا نوبت به نمایندگان مجلس برسد.
گزارش از مهدی نوروزوندیان
