آثاری که کودکانه نیست

سی و چهارمین جشنواره بین‌المللی فیلم کودکان و نوجوانان با شعار «سینما، سرزمین خیال» در اصفهان گشایش یافت. به همین بهانه منتقد سینما حسین سلطان محمدی یادداشتی در اختیار پایگاه خبری تحلیلی فرهنگ و هنر قرار داده است که با هم می‌خوانیم:

شعار «سینما، سرزمین خیال» شعاری آرمانی و خوبی است اما با واقعیات ما همخوانی ندارد. به خصوص در حوزه کودکان و نوجوانان تخیلی برای بچه ها مشاهده نمی شود و عنصر تخیل بسیاری از آثاری که در این سال ها ساخته شده، ایرانی و به روز نیست و کودک مستمسکی شده برای ساخت آثاری که در ذات برای بزرگسالان است.
در سینما ایران تخیلی که واقعا منحصر به کودک باشد و کودک را وادار کند تا داستان های گوناگون متصور شود، وجود ندارد. با اینکه همه مدعی هستیم که کودکان و نوجوانان این دوره غرق در مظاهر و قهرمان های غربی هستند، لیکن اثر متناسب با کودک و نوجوان ایرانی یا آینده آرمانی که برای این قشر متصور هستیم، نداریم.در حال حاضر به جایی رسیده ایم که تولید فیلم کودک و نوجوان برای کسی منفعت ندارد.قیاس حجم تبلیغات برای سریال نارگیل با ظاهر کودکانه با سریال‌های خاتون، زخم کاری و … مویدی برای این مطلب است.
آیا می‌توان گفت که با ماه پیشانی سیدجواد هاشمی و آهنگ هایی که برای آنها به کار برده شده به نقطه آرمانی رسیده ایم. در حالیکه در گذشته ما «دره شاپرک ها» را داشتیم، حتی در تخیل مدل غول چراغ جادوی علاءالدین «پاتال و آرزوهای کوچک» داشتیم و اندازه زندگی دوره کودکان خودمان بود. از آن دوره عبور کردیم و به دوره ای رسیده ایم که فیلم های کودکان و نوجوانان کشور کپی شده است.
کلاه قرمزی از مجموعه یک به بعد کاملا متفاوت می شود، کلاه قرمزی سری یک به شدت کودکانه، اما سری دو و سه آن به شدت متفاوت می شود که نه ساعت پخش آن و نه آیتم ها مختص کودکان است.
جشنواره فجر کودکان و نوجوانان به زور خواستار این است که بگوید ما نمادی از سینمای کودک و نوجوانان ایران هستیم. با نگاهی به تولیدات سینمایی آثار کودک و نوجوانان و بررسی آن به راحتی می توان دریافت که هیچ کدام از آنها کودکانه نیست. فیلم های سینمایی مانند «گلنار»، «دزد عروسک ها» جزو فیلم های کودکانه ای بود که مفهومی و ساده و مناسب کودکان بود. اما تولیدات کنونی مانند سریال نارگیل یا ماه پیشونی با هزینه بسیار بالا و زرق و برق چقدر فروش داشته، بازخوردها پاسخ می دهند.
متاسفانه سریال در حوزه کودک و نوجوان ساخته نمی شود. پیرو نیاز ایجاد شده و محدودیت های بیرونی که در سینما به دلیل شرایط حاصل از کرونا وارد شد دست اندرکاران تولید قدم در ساخت سریال در شبکه خانگی گذاشتند. اما چرا سریالی برای کودکان و نوجوانان ساخته نشد؟
اگر ساختار فیزیکی جوابگو نیست می توان از ساختار آنلاین استفاده کرد. در این دو سالی که سامانه شاد راه اندازی شده است، حداقل باید به اندازه یک زنگ اجباری به عنوان سینما همه را وادار می کردند تا فیلم تماشا کنند. پتانسیل سنگینی برای ساخت فیلم کودک و نوجوان وجود دارد اما متاسفانه در این راستا سرمایه گذاری نمی شود و پلتفرم بر آن کار نمی کند و هیاهوی رسانه ای جذاب برای مردم که حس کنجکاوی آنها را برانگیزد، ایجاد نمی شود.
فیلمساز شاید بخواهد که فیلم مختص کودک و نوجوان بسازد اما فکر می کند که برای اخذ مجوز باید بیشتر به سمت واقعیت گرایی برود و کمتر خیال پردازی کند. اگر هم فیلم نامه نوشته شود و کارگردان هم پیدا شود، سرمایه گذار اطمینانی برای برگشت سرمایه ندارد. استثناء در حالیکه در این دو سال فیلمی ساخته و اکران نمی شود به شعار معروفی رسیده ایم که این روزها بسیار عنوان می شود «سود در تولید است نه در اکران». اما جای تعجب است که برای حوزه کودک و نوجوان این سود در تولید معنا پیدا نمی کند.