«آستان عشق» منتشر شد/ معرفی «طرح ترصیع» برای اولین بار

آلبوم «آستان عشق» به آهنگسازی توحید وحید و خوانندگی شیرزاد غفاری با هدف معرفی «طرح ترصیع» برای نخستین بار پیش روی مخاطبان قرار گرفت.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فرهنگ و هنر، «آستان عشق» عنوان یکی از تازه‌ترین آثار موسیقایی به آهنگسازی توحید وحید و خوانندگی شیرزاد غفاری است که به تازگی با هدف معرفی «طرح ترصیع» در دسترس شنوندگان قرار گرفته است.

میثاق مهرپور نوازنده عود، نبیل یوسف شریداوی نوازنده، همایون جهانشاهی نوازنده تمبک، توحید وحید نوازنده کمانچه، سه تار و کمانچه آلتو گروه نوازندگان این آلبوم را تشکیل می‌دهند.

«اشتیاق- پیش درآمد افشاری»، «خمار مستی – آواز افشاری و عود» با شعر سعدی، «انتظار- چهار مضراب افشاری و آواز عراق» با شعر سعدی، «ماجرای فراق – آواز، فرود و سه تار» با شعر سعدی، «شراب عشق- ترصیع افشاری» با اشعار مولانا، حافظ و صغیر اصفهانی، «زمزمه وصل – پیش درآمد دشتی، کمانچه و تمبک»، «آستان نو – آواز دشتی و کمانچه» با شعر حافظ، «خیال تو- ترصیع دشتی» با اشعار مولانا، سعدی، اوحدی و محتشم آثار هستند که در این پیش روی مخاطبان قرار گرفته‌اند.

توحید وحید در توضیح این مجموعه آورده است:

در این مجموعه تصانیف از نظر ادبی با شیوه‌ای متفاوت ساخته و پرداخته شده که برای معرفی نحوه طراحی و بررسی این شیوه که آهنگساز آن را «ترصیع» نامیده، باید اشاره‌ای به فرم‌های قطعات با کلام ضربی (متریک) در موسیقی امروز داشت.

ابداع و پیدایش این طرح ترصیع برآمده از چند نیاز و خلاء است: اول اینکه با تصنیف ساختن، به شیوه معمول، همواره باید تصنیف سرا برای آهنگ، شعری بسراید که با وجود ارزش‌های آن، آهنگساز در این شیوه از اشعار کلاسیک و فاخر ادبیات کهن محروم می‌شود. مگر در صورت استفاده از آرایه های ادبی چون تضمین که خود می‌تواند ناهماهنگی‌هایی از جمله ناهماهنگی‌های زبانی در پی داشته باشد و اگر آهنگساز بخواهد از اشعار کهن استفاده کند، امکان تغییر وزن در آهنگ را از دست می‌دهد و عنان آهنگ کاملاً در دست شعر قرار می‌گیرد و در نتیجه، کار عمل و با تصنیف نوع دوم حاصل می‌شود.

از نکات دیگر در ساخت تصنیف با استفاده از اشعار کلاسیک این است که اگر آهنگساز یک یا دو بیت از غزل را بپسندد ناچار است دیگر ابیات غزل را هم استفاده کند که ممکن است ابیات دیگر، سست و یا دارای واژه‌های نامانوس باشد و یا آهنگساز مجبور به تکرار بیش از حد یک یا دو بیت می‌شود که در نتیجه هر دوی این موارد منجر به محصور شدن قوه خلاقه آهنگساز می‌شود.

موضوع نامانوس (غیر موسیقایی) بودن واژه‌ها، به این منجر می‌شود که آثار بسیاری از شعرای نامدار فارسی زبان محروم شویم و در عمل حجم عمده‌ای از اشعار به کار رفته در موسیقی ایران زمین، تنها از میان آثار بزرگانی چون حافظ، سعدی و مولانا برگزیده شود.

لازم به ذکر است که آثار این سه شاعر نامدار خصوصیات برجسته بسیاری دارند که از این مقال خارج اشت. قصد نگارنده تنها اشاره به موسیقایی بودن عموم واژه‌ها در این اشعار بزرگان است.

طرح مذکور (ترصیع) به آهنگساز امکان می‌دهد که هم از اشعار کلاسیک و کهن بهره ببرد و هم بتواند با تغییر وزن در طول قطعه، به کارش تنوع ببخشد. به این گونه که تصنیفی با یک، دو یا چند وزن انتخاب می‌شود. ممکن است اشعار از یک شاعر یا چند شاعر باشد. در واقع آهنگساز تصنیفی ساخته است که شعر آن را چند شاعر سروده‌اند. این کار نیاز به گزینشی دقیق و تخصصی دارد تا اشعار هماهنگی مفهومی، زبانی و ادبی کافی داشته باشند.

به طور خلاصه می‌توان گفت هدف از ابداع و ارائه این طرح تولید آثاری با امکان بهره‌مندی از اشعار عموم بزرگان ادب فارسی، امکان تغییر وزن در طول قطعه و تنوع بخشیدن به کلام است که شاید بتوان آن را نوعی از تصنیف سازی به شمار آورد.

به گزارش مهر، از ویژگی‌های مجموعه «آستان عشق» که تصنیف‌هایش برای نخستین بار به شیوه ترصیع ساخته شده، می‌توان به حال و هوای معنوی اشاره کرد. نگاه آهنگساز، برای انتخاب اشعار از دریچه عرفان بوده و ابیات دو تصنیف این مجموعه با عناوین «شراب عشق» در مایه افشاری و «خیال تو» در مایه دشتی از میان اشعار مولانا، حافظ، سعدی، اوحدی مراغه‌ای محتشم کاشانی و اصغر اصفهانی برگزیده شده است.

گزارش خطا

پسندها:

اشتراک گذاری

فیسبوک سروش واتس‌اپ لینکدین توییتر تلگرام

برچسب‌ها:

موسیقی ایرانی آلبوم موسیقی

ارسال نظر