هنرمندان بر چه اساسی «درجه هنری» می‌گیرند؟

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فرهنگ و هنر،احمد صدری دبیر شورای ارزشیابی هنرمندان، نویسندگان و شاعران در گفتگو با خبرنگار مهر درباره تغییر و تحول در سیاست‌های این شورا بیان کرد: در حال حاضر، سیاست‌ها و رویکردهای شورای ارزشیابی هنرمندان، نویسندگان و شاعران متناسب با آیین‌نامه‌هایی که شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب کرده است، تعیین شده و ما مکلف به اجرای آن‌ها هستیم. بنابراین این شورا خودش نمی‌تواند به تنهایی در مسائل ورود کند و دخل و تصرفی داشته باشد. امیدواریم در شرایط جدید با توجه به اینکه ریاست شورای هنری شورای عالی انقلاب فرهنگی بر عهده وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی است، بتوانیم مصوبه‌های جدیدی به آئین نامه اضافه کنیم و در واقع یک بار دیگر این آئین نامه را بازنگری و بتوانیم برخی تغییرات را ایجاد کنیم.

احتمال تغییرات در شورای ارزشیابی هنرمندان

وی در ادامه گفت: این تغییرات نیز باید متناسب با شرایط و دوره‌های تاریخی که با آن‌ها مواجهیم، باشد، چراکه این آئین نامه متعلق به سال ۱۳۸۸ است و از آن زمان تغییری پیدا نکرده است، در حالی که در زمینه‌های هنری، دچار تغییر و تحول فراوان شده‌ایم؛ برای مثال دیجیتال آرت و آثار چندرسانه‌ای، در این آئین نامه دیده نشده است و نمی‌تواند در این حوزه‌ها ورود کند، در حالی که اگر بازنگری صورت گیرد، احتمالاً در این شورا تغییراتی ایجاد خواهد شد.

صدری با بیان اینکه پیشنهاداتی را برای اصلاح امور ارائه کرده است، اظهار کرد: باید بتوانیم شورای ارزشیابی را به صورت سامانه ثبت کنیم تا نیازی نباشد هنرمندان به صورت حضوری مدارک‌شان را ارائه و ثبت کنند. البته نمونه آثار هنری باید به صورت فیزیکی دیده شوند، چراکه آثار دیجیتال شائبه برانگیز هستند؛ به همین دلیل در دوران کرونا وقتی به سمت آنلاین شدن رفتیم، دیدیم اصلاً امکان‌پذیر نیست. در هر حال سامانه برای پیگیری اطلاعات هنرمندان بسیار کاربردی است.

راه‌اندازی سامانه و بانک اطلاعاتی هنرمندان دارای درجه هنری

وی همچنین بیان کرد: کاری که بعد از دولت دوازدهم و آغاز دولت سیزدهم انجام دادیم، این بود که تمامی اطلاعات مربوط به هنرمندانی که طی این چند سال درجه هنری اخذ کرده‌اند، در قالب یک بانک اطلاعاتی آماده کردیم که همه نوع آماری را در اختیار قرار می‌دهد، اعم از استان و جنسیت هنرمندان تا تعداد درجه‌های هنری.

صدری افزود: آن بخشی که خیلی به کار می‌آید مربوط به عزیزانی است که در قید حیات هستند، چراکه این شورا مستقیم با صندوق اعتباری هنر و مؤسسه هنرمندان پیشکسوت ارتباط نزدیک کاری دارد؛ به همین دلیل تلاش‌مان این است تا سامانه مذکور را هر چه سریع‌تر راه‌اندازی کنیم و جلسات برگزار شود تا هنرمندان به صورت لحظه‌ای از اطلاعات مطلع شوند.

دبیر شورای ارزشیابی هنرمندان با اشاره به اقدام دیگر این شورا، گفت: قصد داریم در کمیته فرهنگی شورای ارزشیابی هنرمندان، بتوانیم فعالان شاخه داستان و شعر را تحت پوشش قرار دهیم تا در طبقه‌بندی مشاغل وزارت کار قرار بگیرند، چراکه این اقشار در نظام ساختاری مشاغل کشور، جزو طبقه‌بندی مشاغل نیامده‌اند. امیدواریم جایگاه این هنرمندان نیز شناخته شود تا بعد از آن، در بحث بیمه‌ای آن‌ها بتوانیم کاری انجام دهیم.

شورای ارزشیابی هنرمندان شأن و جایگاه هنرمندان را در نظر می‌گیرد

وی در پاسخ به اینکه آیا شورای ارزشیابی هنرمندان نسبت به تشکیل پرونده برای هنرمندانی که تواضع و افتادگی دارند و خودشان مدارک‌شان را تحویل نمی‌دهند، اقدامی انجام می‌دهد یا خیر، توضیح داد: ما دسته‌ای از هنرمندان را داریم که همانطور که مستحضرید نه تنها در میان حرفه خودشان شناخته‌شده هستند، بلکه در میان سایر حرفه‌ها هم شناخته شده‌اند. برخی هم هستند که از این مدار خارج می‌شوند؛ نه تنها در حرفه و پیشه هنرمندان، بلکه در جامعه نیز شناخته شده هستند و نقش تأثیرگذاری دارند. این عزیزان اغلب به جهت شأنی که دارند، حضور پیدا نمی‌کنند و به همین دلیل ما در تمامی شاخه‌های هنری ورود و این دست هنرمندان را شناسایی می‌کنیم.

صدری درباره مکانیسم شناسایی این هنرمندان گفت: طبیعی است در شاخه‌های مختلف، کمیته‌های مشورتی تخصصی داریم که این‌ها، خودشان همدیگر را می‌شناسند، بنابراین کامل می‌دانند که کدام هنرمند در چه حد، سطح و جایگاهی است. معرفی هنرمندان توسط دبیر یا اعضای شورا به کمیته مشورتی تخصصی صورت می‌گیرد که بعد از آن هنرمندان و جایگاه آن‌ها مورد سنجش قرار می‌گیرد. در این شورا، ما با هنرمند و کسی که خلق هنری انجام داده، سروکار داریم نه با فعال فرهنگی. متأسفانه اینجا همان جایی است که همیشه شبهه وجود داشته است؛ طبق مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی ما نمی‌توانیم و اجازه نداریم به سنجش جایگاه فعالان فرهنگی مثل کیوریتورهای هنری یا دبیران جشنواره‌ها که هنرمند نیستند، بپردازیم.

وی تصریح کرد: در این زمینه پیشنهاد داده شد تا برای فعالان فرهنگی هم شاخه‌ای را در نظر بگیریم. از طرف دیگر، مهمترین ویژگی شورای ارزشیابی هنرمندان این است که تحت هیچ شرایطی دخالتی را برای اعطای درجه هنری به یک شخص که شرایطش مورد تأیید نیست، نمی‌پذیرد و حتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و دیگر مدیران نیز دخالتی در این امر و اعمال فشاری در این زمینه، نداشته‌اند.

ماجرای حاشیه‌ساز اعطای درجه هنری به معاون هنری سابق

دبیر شورای ارزشیابی هنرمندان در پاسخ به این پرسش که سرانجام ماجرای حاشیه‌ساز اعطای درجه هنری به سیدمحمد مجتبی حسینی معاون هنری سابق چه شد؟ گفت: در مورد آقای حسینی لازم است تاکید کنم که آثارش مجدد مورد بررسی قرار گرفت و اگر از همه در حیطه خوشنویسی، ۱۰ اثر دریافت می‌کردیم، از آقای حسینی ۲۰ نمونه گرفتیم، فارغ از اینکه معاون هنری باشد یا نباشد و این موضوع، اتفاقاً مورد تاکید بود که ایشان به عنوان هنرمند باید درجه هنری بگیرد نه معاون هنری. آثار آقای حسینی نیز مجدداً در کمیته تخصصی بررسی و در شورا مطرح شد.

وی درباره معیارهایی که شورا برای سنجش آثار و خود هنرمند برای دریافت درجه هنری مدنظر قرار می‌دهد توضیح داد: تلاش ما همواره این است که آثار هنری که هنرمند عرضه می‌کند، متناسب با اثری که عرضه می‌شود، بررسی شود. در این راستا، مشکلی که ما داریم این است که برخی هنرمندها در پرزنت یا نمایش آثارشان، دچار مشکل هستند که ممکن است بر اساس همان آثار، ما درجه ۵ هنری به یک هنرمند اعطا کنیم. به این معنی که برخی از هنرمندان وقتی قرار است آثارشان را برای ما بفرستند، اصلاً توجهی به کیفیت آنها ندارند و اثری را با پرزنتی نامناسب ارائه می‌دهند. همچنین نکته بعدی این است که ارائه یک رزومه به تنهایی کافی نیست، بلکه اثری که برای ما نمایش داده می‌شود، برای ما مهم است.

در واقع ما به هنرمندان حرفه‌ای که سال‌ها فعالیت دارند، درجه هنری اعطا می‌کنیم. حضور در رویدادهای متعدد هنری به ویژه نمایشگاه‌های خارجی و کنسرت‌های خارج از کشور برای ما ملاک محسوب نمی‌شود، چراکه ما به روابط موجود میان افراد در برگزاری رویدادهای هنری در داخل و خارج کشور آشنا هستیم و اینگونه رویدادها را کاملاً می‌شناسیم در جریان‌شان هستیم که حضور در آنها، الزاماً بر اساس شایستگی‌های یک هنرمند نیست. وقتی این مباحث را لحاظ می‌کنیم، بر اساس آنها درجه هنری اعطا می‌کنیم.

صدری در پایان گفت: در هر ماه چهار جلسه داریم که هر جلسه به بررسی متقاضیان یکی از کمیته‌های چهارگانه تخصصی فرهنگی، هنری، میراث فرهنگی و سینمایی اختصاص پیدا می‌کند. طی هر سال تقاضا زیاد است، برای مثال سال گذشته ۹.۸ درصد از کل متقاضیان، درجه یک هنری دریافت کردند.