رادیو در ایران ۸۲ ساله شد/ این رسانه هنوز «گرم» و «مهربان» است

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فرهنگ و هنر، اولین فرستنده عمومی رادیو در ایران به ساعت نوزده ۴ اردیبهشت ۱۳۱۹ در تهران با نام «رادیو تهران» گشایش یافت. از فردای آن روز برنامه‌های عادی رادیو آغاز شد و چون برنامه‌ها تنها در تهران قابل دریافت بود رادیو تهران نامیده می‌شد.

البته در آن دوره بیشتر برنامه‌های رادیو را موسیقی و خبر تشکیل می‌داد و کارکرد دیگری برای آن در نظر گرفته نشده بود تا اینکه کم‌کم برنامه‌های ادبی و طنز نیز به این جعبه خیال‌انگیز راه پیدا کردند و این رسانه بی‌رقیب دل مردمان بسیاری را به‌دست آورد تا جایی که مونس زنان قالی‌باف و چوپانانی شد که در دل صحرا به جای نواختن نی برای گوسفندانشان، دل را با برنامه‌های رادیو جلا می‌دادند.

در شهرها نیز وضعیت به همین منوال بود و در هر سرای عمومی صدای رادیو به گوش می‌رسید و در مواقع مهم‌تر نیز مردم برای گوش دادن به رادیو گردهم می‌آمدند.

**رقابت تنگاتنگ با تلویزیون و فضای مجازی

خوش اقبالی رادیو همچنان ادامه داشت تا اینکه خبر آمد جعبه جادویی در راه است. اوایل که تلویزیون آمد، گران بود و کم. به همین دلیل رادیو همچنان یکه‌تازی می‌کرد اما با وفور تلویزیون و اخت مردم با آن، ‌کم‌کم رادیو به حاشیه رانده شد و به همان میزان هم مخاطبانش کمتر شدند.

اما این رسانه دست از تلاش برنداشت. سعی کرد هر کجا که هنوز پای تلویزیون، ماهواره و اینترنت باز نشده خود را سر پا نگه دارد تا مخاطبش او را به قیمت تصویر نفروشد. نتیجه آن شد که کارکرد آموزش یکی از مهم‌ترین بخش‌های رادیو شد و کم‌کم رادیو به سمت تخصص‌گرایی قدم برداشت و در این مسیر دل مخاطبان همیشه همراهش را به دست آورد و در این مسیر نیز موفق بود. رادیو هنوز مخاطبانی دارد که به هیچ قیمت حاضر به ترک او نیستند و او را با هیچ همنشین دیگری عوض نمی‌کنند.

**صاحب این صدا متخصص است!

امروز شبکه‌های رادیویی بسیاری داریم که در ایران فعالیت می‌کنند و هر کدام هم جامعه هدف خود را دارند؛ یکسری جوانان را مشغول می‌کنند، یکسری اقتصاددان‌ها را و یکسری زنان خانه‌دار را و خلاصه هر علاقه‌مند به رادیویی می‌تواند نیاز خود را در این حیطه برآورده کند.

البته نقش گویندگان و هنرمندان رادیو را در توفیق آن نمی توان نادیده گرفت. از زمان راه اندازی رادیو در ایران چهره های بسیاری برای این رسانه تلاش کردند و آن را به جایگاه امروزی رساندند تا جایی که پس از گذشت سالها هنوز نام آنها برای مخاطبان آشناست.

**تنها صداست که می ماند

مرحوم مهران دوستی، رضا صفدری، منوچهر نوذری و بهروز رضوی، علیرضا معینی، ژاله علو، مریم نشیبا و ... همه از جمله صداهای ماندگاری هستند که «تنها صداست که می ماند» را ماندگار کردند.

البته در حال حاضر نیز جوانان بسیاری در شبکه های مختلف رادیویی فعالیت می کنند و پا جای پای بزرگان خود در این عرصه نهاده اند.

**شنونده رادیو از پناه گاه هستید

این را هم به یاد نبریم که رادیو به واسطه ارزان و در دسترس بودن، همواره بهترین گزینه برای ارسال اخبار فوری بوده است. در طول سال های جنگ تحمیلی، رادیو مهمترین ابزار برای اطلاع رسانی بود. تا جایی که هنگام موشک باران و اعلام وضعیت قرمز، خانواده ها درحالی که به پناهگاه های خود می رفتند، بیشترشان رادیوهای کوچکی در دست داشتند تا از آخرین اخبار و وضعیت کشور مطلع شوند.

**خزایی: این رسانه هنوز گرم است!

اما درباره حال و روز رادیو حمیدرضا خزایی از پیشکسوتان رادیو که بیشتر او را به عنوان قائم مقام معاون صدا در دوران حسن خجسته و البته مدیر رادیو جبهه در دوران دفاع مقدس می شناسند، گفت و گو کردیم و او به ایرنا گفت: خدا را شکر رادیو امروز حال و روز و در حقیقت اوضاع خوبی دارد. بالاخره تکنولوژی پیشرفت کرده و راه‌ها و ابزارهای انتقال پیام هم گسترده‌تر شده است.

وی ادامه داد: الان برنامه سازی با قدیم خیلی فرق کرده است. نوع برنامه‌سازی‌ها تفاوت‌های بسیاری کرده و اصلا قابل مقایسه با گذشته نیست. همکاران ما در رادیو موفقیت‌های بسیاری را هم در داخل و هم در خارج از کشور به دست آورده‌اند که نمی توان نادیده گرفت.

خزایی همچنین راجع به تخصصی شدن شبکه های رادیویی نیز اظهارداشت: بله درست است که شبکه‌ها تخصصی شده‌اند ولی همین موضوع کار برنامه‌سازی را سخت‌تر کرده است که البته همکاران ما به خوبی از پس آن برآمده‌اند و امروز شاهد بهترین و به روزترین برنامه‌ها در رادیو هستیم.


این برنامه ساز پیشکسوت در پاسخ به این پرسش که احتمالا شما در دوران جنگ تحمیلی با شرایط سختی در زمینه انتقال اخبار و اطلاعات مواجه بوده‌اید که امروز این حرف را می زنید؟، نیز عنوان داشت: بله. آن زمان همه چیز محدود بود. دسترسی‌ها بسیار سخت بود و نیروی انسانی در انتقال اطلاعات نقش بسیار مهمی داشت. می‌توانم بگویم که مدیریت برنامه‌های رادیو در آن زمان از سخت‌ترین مسئولیت‌ها در دوران تاریخ رادیو بود چون بسیاری از رویدادها را ما برای اولین بار درک می‌کردیم و درباره آن تجربه قبلی نداشتیم.ولی به همان نسبت هم باعث می‌شد تا ما تلاش بیشتری داشته باشیم و از همفکری و خرد جمعی بیشتری بهره ببریم.

وی درباره اینکه این روزها و با پیشرفت تکنولوژی مخاطبان رادیو ریزش کرده اند، گفت: در ظاهر این طور به نظر می رسد ولی نسبت به ابزارهایی که امروز در اختیار افراد قرار دارد، این طور نیست. رادیو در حال حاضر شنوندگان وفاداری دارد که او را با هیچ چیز عوض نمی کنند و البته از این نکته غافل نشویم که بسیاری به دلیل سهل الوصول بودن رادیو، آن را کنار نگذاشته اند و همچنان شنونده رادیو هستند. ضمن اینکه برخی هم به دلیل طرح همان مباحث تخصصی آن را دنبال می کنند.

**صحراگرد: رادیو؛ صدای مهربانی است

حمیدرضا صحراگرد مدیر شبکه رادیویی تهران نیز با تبریک روز رادیو در گفت و گو با ایرنا درباره۸۲ سالگی رادیو در ایران گفت: از زمان حضور رادیو در ایران که با تولد رادیو تهران و جمله ماندگار«اینجا تهران است» همراه شد، تا به امروز که تعدد شبکه های رادیویی را شاهدیم، این رسانه گرم رسالت ابلاغ مفاهیم ارزشمندی را در بستر صدا بر دوش گرفته است و صدای مهربانی را در جای‌جای تهران و ایران طنین انداز کرده است.

وی رسانه رادیو را در دنیای معاصر، محملی برای تقویت گفتمان مردمی دانست و اظهارداشت: رادیو تنها یک جعبه جادویی نیست بلکه یک جبهه بزرگ فرهنگی است که به وسعت طنین اندازیش در مسیر عدالت طلبی و هویت بخشی به میراث ارزشمند ادبی و معنوی این مردم آگاهی می بخشد و امید می آفریند و در نهایت به دنبال تحولی مقدس است.

صحراگرد درباره استقبال مخاطب امروز از رادیو نیز تصریح کرد: رادیو رسانه‌ای است که هنوز گستره و اعتبارش پابرجاست و این توانایی منحصر به فرد به این معنی است که رادیو با این تنوع مخاطب می‌تواند عرصه ای برای شنیدن و شنیده شدن همه صداها باشد.