خبرنگار؛ عنصر مهمی در دیپلماسی نرم

در هفدهمین روز مرداد سال ۱۳۷۷ محمود صارمی خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران به همراه تعدادی از اعضای کنسولگری ایران در مزار شریف أفغانستان به دست گروهک تروریستی طالبان به شهادت رسید، از این رو شورای فرهنگ عمومی، این روز را به عنوان روز خبرنگار در تقویم رسمی کشور ثبت کرده تا علاوه بر پاسداشت مقام شهید صارمی، تجلیلی از خبرنگاران به عمل آید.

خبرنگاری حرفه‌ای متعلق به دوران معاصر و مدرن بشر است، گرچه در حیات مدنی جوامع بشری همیشه کاتبانی به منظور ثبت و ضبط وقایع و رویدادهای حساس حضور داشته اند، اما خبرنگاری به عنوان یک حرفه و شغلی که در لحظه، رسالت اطلاع رسانی و انتقال پیام را بر عهده دارد، محصول دوران مدرن به ویژه پس از وجود پدیده هایی چون صنعت چاپ، روزنامه نگاری، تکنولوژی، ارتباطات، آی تی و فضای مجازی است؛ در واقع جوامع انسانی در مسیر پیشرفت و توسعه متوجه شدند که به حرفه ای نیاز است تا مسیر انتقال اخبار، دانایی، آگاهی و اطلاعات به نحو مطلوب تری پیش رود.

حرفه خبرنگاری عنصری مهم در نظریات مدرنی چون دیپلماسی نرم و یا جنگ نرم به شمار می آیند، خبرنگاران به پشتوانه دانش، تخصص، مهارت، بصیرت و هوش خود می‌توانند در بسیاری از حوزه های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی نقشی مثبت و سازنده ایفا کنند، خبرنگاران متعهد به سان طبیبی که درد بیماران را تشخیص داده و برای درمانش تلاش می‌کنند، به دنبال تشخیص و شناسایی خطاها، اشتباهات، آلام و نواقص جامعه البته معطوف به حل و فصل و درمان هستند، آنچه باعث تشخیص سره از ناسره در این حرفه می شود توجه به همین نکته مهم است، این که دغدغه، نگاه و آسیب‌شناسی یک خبرنگار معطوف به جلب توجه، منفعت، سیاه نمایی و تشویش است یا اینکه با اندیشه اصلاح گری معطوف به حل و فصل مشکلات است. 

متاسفانه با گسترش فضای مجازی و فقدان قوانین مناسب، اصول و چارچوب های حرفه خبرنگاری با اشکالات عمده ای مواجه شده و عده‌ای با مقاصد و نیات مختلف به این حرفه ورود کرده اند، خبرنگار نماهایی که گاها خواسته یا ناخواسته در زمینی به ایفای نقش می‌پردازند که توسط دشمن طراحی شده و به گمان خود در مسیر آگاهی بخشی قدم بر می‌دارند. از این رو به جای اینکه به عنوان افسر جنگ نرم در مسیر مصلحت عمومی جامعه فعالیت کنند به اشتباه گاها به ستون پنجم دشمن نیز تبدیل می‌شوند، کافیست مروری کوتاه بر عملکرد و فعالیت بسیاری از خبرنگاران داخلی داشته باشیم که این روزها در شبکه‌های معاندی که دشمنی شان با مردم ایران آشکار است داشته باشیم تا دریابیم که حرفه خبرنگاری تا چه میزان حساس است و عدم درک صحیح شرایط، نبود بصیرت و نداشتن سواد رسانه‌ای چگونه می‌تواند یک خبرنگار را از رسالت اصلی خود دور کند.

البته اکثریت فعالان عرصه خبرنگاری در کشور ما افرادی دغدغه ‌مند، دلسوز و با وجود داشتن روحیه نقد، در مسیر واقعی خبرنگاری قلم می زنند، مرز بین اینکه یک پیام، خبر و رویداد کجا در مسیر اصلاح جامعه و کجا در مسیر تخریب آن است، نکته ظریفی است که یک خبرنگار متعهد را از غیر متمایز می‌کنند، خوشبختانه غالب فعالان خبری در کشور افرادی از همین دست هستند و شایسته است روز خبرنگار را به خبرنگارانی که با تعهد، بصیرت و دلسوزی برای جامعه در این کسوت فعالیت می‌کنند تبریک بگویم.