مطالعات تاریخ تشیع در ایران نیازمند دانش‌های مکمل است

به گزارش پایگاه خبری ـ تحلیلی فرهنگ وهنر، سارا لطفی در نشست معرفی کتاب «تاریخ تشیع در ایران بر مبنای سکه شناسی» نوشته مسعود شاهمرادی که در کتابخانه سراج برگزار شده بود درباره این کتاب گفت: کتاب «تاریخ تشیع در ایران بر مبنای سکه شناسی (از آغاز تأسیس صفویه)» اثر سید مسعود شاهمرادی است که در پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت (ع) پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تهیه و به چاپ رسیده است.
وی با اشاره به اهمیت مطالعات سکه شناسی در تاریخ تشیع عنوان کرد: مطالعات تاریخ تشیع در ایران نیازمند استفاده از دانش‌های مکمل مطالعات تاریخی برای دستیابی بیشتر و دقیق‌تر به حقایق تاریخی است. از جمله دانش‌هایی که می‌تواند محققان را در این مسیر یاری کند، مطالعات سکه شناسی است. کتاب حاضر، تاریخ تشیع در ایران از آغاز تا تأسیس حکومت صفویه را از دریچه متون و نشانه‌های حک شده بر سکه‌های این دوران بررسی و تحلیل کرده است.
این کارشناس ادبی درباره ساختار کتاب توضیح داد: این کتاب در ۱۷ فصل تألیف شده است؛ فصل اول با عنوان کلیات به بررسی تشیع سکه و سکه شناسی می‌پردازد. فصل دوم «سکه‌های عبدالله بن معاویه»، فصل سوم «سکه‌های ابومسلم خراسانی» و فصل چهارم «سکه‌های ولایت عهدی امام رضا (ع)» را تشریح کرده است. نویسنده در پنجمین فصل از کتاب حاضر «سکه‌های علویان طبرستان»، در ششمین فصل «سکه‌های آل مسافر (سَلاریان)» و در هفتمین فصل «سکه‌های آل بویه» را مورد بررسی قرار داده است.
لطفی ادامه داد: «سکه‌های باوندیان طبرستان»، «سکه‌های دولت اسماعیلیه نزاری ایران» و «سکه‌های ایلخانیان» به ترتیب عنوان فصل هشتم، نهم و دهم این کتاب است. در فصل یازدهم «سکه‌های آل جلایر»، در فصل دوازدهم «سکه‌های سربداران» و در فصل سیزدهم «سکه‌های مرعشیان» به رشته تحریر درآمد است. نویسنده در فصل چهاردهم «سکه‌های آل کیا»، در فصل پانزدهم «سکه‌های قراقویونلوها» و در فصل شانزدهم «سکه‌های آق قویونلوها» را مورد تأکید قرار داده است. در هفدهمین و آخرین فصل از کتاب حاضر «سکه‌های مشعشعیان» به نگارش درآمده است.
وی تصریح کرد: سکه‌شناسی نقشی مهم و اساسی در شناخت رویدادهای تاریخی دارد به‌ویژه در روشنگری تاریخ مذهبی دوران‌های مختلف نقش مؤثری ایفا می‌کند. از مهم‌ترین سکه‌های دوران اسلامی، سکه‌های ضرب‌شده در دوران ولایت‌عهدی امام رضا (ع) است. این سکه‌ها در سال‌های 201 تا 205 ه‍.ق.، و در مناطق شرقی خلافت اسلامی ضرب شده‌اند.
این کارشناس ادبی درباره شیوه پژوهش بیان کرد: پژوهش حاضر در صدد است با استفاده از روش توصیفی‌تحلیلی و مطالعات کتاب‌خانه‌ای، سکه‌های ضرب‌شده در دوران ولایت‌عهدی امام رضا (ع) را بررسی، و ضمن معرفی مشخصات این‌گونه از سکه‌ها، نکات تاریخی مستخرج از آنها را نیز بیان کند؛ و بدین وسیله اهمیت کاربرد دانش سکه‌شناسی را به عنوان یکی از علوم کمک‌کار تاریخ، در بررسی رویدادهای تاریخِ تشیع نشان دهد.

سارا لطفی با بیان اینکه استفاده از اشیاء مادی در شناخت و فهم چرخش‌های فرهنگی از مسیرهای مغفول در پژوهش‌های تاریخ مذهب است تاکید کرد: اشیاء مادی و فرهنگی از ظرفیت بالایی برای درک فضای سیاسی و مذهبی دوره انتشار خود برخوردارند. اشیای فرهنگی امروزه برای مورخین تولید روایت تاریخی می کنند، روایتی از آنچه در واقعیت تاریخی و اجتماعی روی داده، بدون ملاحظات تاریخ نویسان و مکتوبات رسمی حاکمان. سکه‌ به عنوان یک شی مادی در کنار خطبه خوانی، یکی از رسانه‌های تاریخی برای اعلام مواضع رسمی حکومت است که در این کتاب مورد توجه قرار گرفته است.