مداخلات آموزشی خانواده‌محور می‌تواند از خودکشی جلوگیری کند

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فرهنگ و هنر، شیوا مقدم رییس فرهنگسرای خانواده در ابتدای برنامه ضمن خیرمقدم گفت: خانواده به عنوان محل تامین امنیت عاطفی یکی از مهم‌ترین نهادها در پیشگیری از خودکشی است خانواده بحران‌زده منجر به انزوا، طرد، افسردگی، بی‌ارزشی و بی‌کسی و اقدام به خودکشی است، خانواده مستحکم و همبسته، قدرت ابراز وجود داشتن و احساس ارزشمندی، جامعه‌پذیری در خانواده، میزان تمایل و علاقه خانواده به برقراری ارتباط با محیط بیرون از خانه و تمایل به روابط اجتماعی با دیگران، دسترسی به حمایت عاطفی، آرمان خانوادگی حمایت خانوادگی می‌تواند به عنوان سپری در مقابل افکار و رفتارهای خودکشی‌گرایانه عمل کند تا زمینه خودکشی را کاهش دهد. 

در ادامه حمید پیروی نایب‌رییس جمعیت علمی پیشگیری از خودکشی ایران اظهار داشت: در عرصه قرار دادن اطلاعات صحیح و مناسب در اختیار جمعیت عمومی رسانه‌ها نقش مهمی را ایفا می‌کنند، میانگین جهانی خودکشی رو به کاهش است و هر چند میانگین کشوری این پدیده در ایران از میانگین جهانی کمتر است، اما طی سال‌های اخیر شاهد افزایش آن هستیم که این موضوع ایجاب می‌کند بیشتر درباره خودکشی صحبت و برنامه‌های علمی و مداخلات مدون اجرا شود.

وی ماه سپتامبر را ماه آگاهی از خودکشی دانست و اظهار امیدواری کرد که آگاهی از خودکشی در سطح جامعه عمومی گسترش یابد و در ادامه تأکید کرد: برای آ‌نکه بتوان درباره پدیده خودکشی و پیشگیری از آن صحبت شود باید زبان علمی حرف زدن درباره خودکشی را یاد بگیریم.

نایب‌رییس جمعیت علمی پیشگیری از خودکشی ایران با اعلام اینکه در حال حاضر افزایش میزان خودکشی در جامعه به‌ ویژه جوانان و نوجوانان یکی از نگرانی‌های سیستم بهداشت روان جامعه است، گفت: پیشگیری از خودکشی یکی از اولویت‌های سیستم نظام سلامت کشور و جمعیت علمی پیشگیری از خودکشی محسوب می‌شود و عواملی چون بیماری‌های روانپزشکی، مصرف مواد، رویدادهای استرس‌زا، ناامیدی، مشکلات قانونی، مشکلات اقتصادی، جدایی و طلاق و.. برافزایش نرخ اقدام به آن تاثیرگذار هستند.

پیروی گفت:۹۰ درصد افرادی که اقدام به خودکشی می‌کنند مبتلا به یک اختلال روانپزشکی هستند و باید با توجه به علایم هشدار به روانشناس مراجعه کنند. 

غلامعلی افروز استاد ممتاز دانشگاه تهران در ادامه این همایش اظهار داشت: قهرمان‌سازی افرادی که خودکشی می‌کنند، اثرات فراوانی در گروه‌های جوانان و نوجوانان که سطح الگوپذیری و جامعه‌پذیری بیشتری دارند و بعد هیجانی و عاطفی آنها نسبت به سایر افراد جامعه بیشتر است، همراه است. سه گروه ناشنوایان، خانم‌ها و نوجوانان هستند. ناشنوایان به این دلیل بالاترین میزان خودکشی را نسبت به جمعیت خود را دارا هستند چون خلا صوت و احساس تنهایی در بین جمع دارند، خانم‌هایی که بیش از ۱۵ سال از ازدواجشان گذشته است ناکامی‌های روانی و جنسی دارند اقدام به خودکشی می‌کنند، نوجوانان مخصوصا دختران به دلایل متعدد از جمله فقر عاطفی، ناکامی مکرر به فردای بهتر امید ندارند اقدام به خودکشی می‌کنند.  

افروز اضافه کرد: یقینا احساس تنهایی، تعارضات روانی، خودکشی‌های نمایشی گروهی با یک توهم مجموعا باعث خودکشی می‌شود ما اگر علایم و ریشه‌ها را ببنیم می‌توانیم پیشگیری کنیم به شرطی که ۷۰۰ هزار معلم امیدآفرین برای تربیت این افراد داشته باشیم همچنین مداخلات آموزشی خانواده‌محور می‌تواند از خودکشی جلوگیری کند بچه‌ها امید داشته باشند احساس درماندگی و فقر و گسست عاطفی نداشته باشند. 

وی در ادامه گفت: فرزندان حق دارند پدر و مادر را دوست داشته باشند، حق دارند توسط پدر و مادر دوست‌ داشته شوند، فرزند حق دارد مطمئن شود پدر و مادرش همدیگر را دوست دارند. 

نگین زنگنه‌نیا روانپزشک و عضو کمیته پیشگیری از خودکشی دیگر سخنران این همایش گفت: بیشترین میزان خودکشی در غرب ایران است، حمایت خانواده و دوستان به عنوان یک روش مداخله در بحران خودکشی، به ایجاد یک محیط حامی، پشتیبان و مهربان برای افراد در خطر خودکشی اشاره دارد از آنجایی که در روش حمایت خانواده و دوستان افراد در موقعیت‌های بحرانی به دنبال احساس ارتباط انسانی و پشتیبانی هستند، این روش می‌تواند موثر واقع شود.

زنگنه‌نیا اظهار داشت: اولین قدم در حمایت از افراد در خطر خودکشی، گوش دادن به احساسات و تجربیات آنهاست. بهتر است از آنها درباره اتفاقات و احساسات شخصی‌شان سوال بپرسید. سعی کنید از اوضاع و احوال آنها به آرامی و بدون انتقاد سوال کنید تا احساس اهمیت و امنیت داشته باشند، اعتراف به تجربیات و درک احساسات بسیار کمک‌کننده است. در واقع باید به افراد نشان دهید که تجربیات و احساساتشان را درک می‌کنید. اعتراف به اینکه اوضاع برایشان چالش‌برانگیز است و احتمالاً دشواری‌هایی دارد، نشان از توجه شما به اوضاع آنها دارد.

سمیه عابدینی روانشناس و عضو هیئت علمی دانشگاه کودک و نوجوان در این همایش گفت: نیمی از افرادی که اقدام به خودکشی می‌کنند سابقه خودزنی هم دارند. تعریف خودزنی عملی آگاهانه است که منجر به خودکشی نمی‌شود و در نوجوانان بیشتر دیده می‌شود. همچنین یکی از فاکتورهای مهم در خودکشی افسردگی است. افرادی که دچار افسردگی هستند دارای افکار ناامیدکننده هستند اما این دلیل نباید ما را دچار شک و شبهه کند که همه افراد دارای افسردگی خودکشی کنند. 

وی تصریح کرد: مشکلات خانوادگی، احساس یاس و ناامیدی، شکست عاطفی، عوامل استرس‌زا، اعتیاد به الکل، بحران هویت، بیماری و مشکلات جسمی، فضای مجازی و بازی‌های رایانه‌ای، تاثیرپذیری از گروه همسالان و دوستان و... از جمله عوامل زمینه‌ساز در خودکشی است. 

این استاد دانشگاه بیان کرد: خودکشی یک عامل پیچیده و چندوجهی است و سیستم حمایتی و عاطفی خانواده در پیشگیری از خودکشی نوجوانان به دلیل نقش حیاتی در سلامت روان و مشکلات روانی نقش اساسی دارد. 

ششمین همایش «فرهنگ و خانواده» با مشارکت و همکاری مرکز خدمات روانشناسی و مشاوره احیا و فرهنگسرای خانواده برگزار شد.