نقد کارکردی داستان کوتاه «میز، میز است» در عصرانه با کتاب فرهنگسرای فردوس

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فرهنگ و هنر؛ بیست و چهارمین نشست عصرانه با کتاب از ساعت ۱۶:۳۰ روز چهارشنبه، چهارم مهر ١٤٠٣، با خوانش و بررسی داستان کوتاه «میز، میز است» اثر پیتر بی‌کسل در فرهنگسرای فردوس برگزار شد.
‌
در آغاز این نشست که با حضور بهبد بهلولی، کارشناس و منتقد ادبی برگزار شد، داستان کوتاه «میز، میز است» اثر پیتر بی‌کسل، نویسنده س آلمانی‌زبان سوئیسی به‌صورت جمع‌خوانی خوانده شد و پس‌از‌آن توسط اعضای کانون نقد ادبی و کارشناس برنامه، تحلیل و بررسی شد.
‌
کارشناس مجری «عصرانه با کتاب» در جمع‌‎بندی تحلیل‌های ارائه‌شده گفت: با نگاهی اجمالی و از نظرگاه نقّادانه‌ی عام به آثار پیتر بی‌کسل؛ به‌خصوص در داستان کوتاه «میز، میز است»، می‌توان اذعان کرد که بنیادی‌ترین مولفه‌ی مازاد ساختار این اثر؛ به مثابه حلقه‌ی گمشده در پیکره‌ی محتوایی، همانا عنصر معناست و کارکرد فرماسیون داستان، به‌چالش‌کشیدن نقش واژگان برای خلق معنا در بی‌معنایی است. همان‌گونه که در عنوان اثر، واژه‌ی میز ثانویه، بار ثقیل معنایی میز نخستین را در برای ذهن مخاطب به دوش می‌کشد.
‌
بهلولی در نقد کارکردی «میز، میز است» اضافه کرد: با دو رویکرد مستتر در قامت هنری اثر روبه‌رو هستیم؛ نخست، جایگاه انسانی فرسوده در مدرنیته قرن بیستم است و احتمالا عدم تطابق سالخوردگی و تجدد از منظر همبستگی؛ که خالق اثر، زایش این نهیلیسم وجودی را با انزوا و کسالت شخصیت پیرمردی به تصویر می‌کشد که با عدم پذیرش این ضد قهرمان و برای رفع خمودی روزمرگی‌اش به هیئت بدوی، در پی خلق معنا در ایجاد بی‌معنایی مستقیم واژگانی، به انگیزه‌ی بدعت زبانی می‌رود. البته با پذیرش تقارن چندوجهی شخصیت پیرمرد و قدرت غالبه‌ی نویسنده در آفرینش شخصیت‌های ژرف و غامض، نباید منکر این مدعا شد که شخصیت به‌صورت خواسته یا ناخواسته و در عین درگیری با معانی اگزیستانسیالیسم، فرصت‌های اگزیستانسیال جهان هم‌عصرش را هم‌تراز با ذهنیت خالقش؛ به بوته‌ی آزمایش و نقد می‌سپارد.
‌
دومین رویکرد نهفته در قالب هنری داستان، باور متصلبانه‌ی خالق اثر به ارتباط مستقیم و مثبت پدیده‌ی زبان و فرگشت انسانی است؛ به گونه‌ای که پیکره‌ی تکامل‌یافته‌ی ذهن و جسم بشر با حذف عنصر زبان، به مثابه اصلی‌ترین وسیله‌ی ارتباط جمعی، توفیر چندانی با کالبد اسلاف بدوی‌اش ندارد و دستانش در اجتماع با همنوعان متعالی‌ترش، از دستان بی‌شفقت مادر طبیعت در معنای «عدم انتخاب طبیعی» رها شده و در باتلاق بی‌معنایی محض و انزوای مضاعف فرو می‌رود؛ که این بی‌معنایی توفیق ضد قهرمان در مقابل قهرمان کنشگر بی‌معنایی‌های ما در این اثر را در پی دارد.
‌
 
«پی‌تر بی‌کسل»، متولد ١٩٣۵، ژورنالیست، داستان‌نویس و رمان‌نویس آلمانی‌زبان سوئیسی است که بسیاری او را استاد داستان‌های کوتاه می‌دانند. «بیکسل» در نوشتن داستان کوتاه و ایجاد موقعیت و وقایع منحصر‌به‌فرد، با خلق شخصیت‌هایی پیچیده، توانایی شگرفی دارد و در داستان‌هایش با جملاتی ساده و کوتاه، پیام‌هایی پیچیده و معنادار را به مخاطب ارائه می‌دهد. تنهایی، عدم مخاطب و نداشتن روابط انسانی، از‌جمله مباحثی‌ست که در آثار او نمایان است.
‌
داستان کوتاه «میز، میز است»، درباره پیرمردی تنهاست که زندگی کسالت‌بار و نداشتن هم‌صحبت، باعث می‌شوند تا پیرمرد واکنشی عجیب نشان دهد. زبانی اختراع می‌کند تا از پوچی زندگی‌اش رهایی پیدا کند. اما این زبان جدید، پیرمرد را از چاله‌ی تنهایی به چاه انزوا می‌اندازد.
‌
«در واقع خانم بلوم دلش می‌خواهد با شیرینی‌فروش آشنا شود» (سال ۱۹۶۴) «فصل‌ها» (سال ۱۹۶۷) و «داستان‌های کودکان» (سال ۱۹۶۹) از‌جمله آثار بی‌کسل است. مجموعه‌ای از داستان‌های او با عنوان «آمریکا وجود ندارد» به فارسی چاپ و ترجمه شده‌است.
‌
«عصرانه با کتاب» چهارشنبه‌های هر دوهفته یک بار، از ساعت ١٦. ٣٠ در فرهنگسرای فردوس میزبان دوستداران کتاب و کتابخوانی خواهد بود و حضور در آن برای عموم آزاد است.
‌
علاقه‌مندان می‌توانند برای حضور در این برنامه به فرهنگسرای فردوس، واقع در فلکه دوم صادقیه، بلوار فردوس شرق، بعد از خیابان شهید سلیمی جهرمی، کتابخانه فردوس مراجعه کنند. برای اطلاعات بیشتر به نشانی ferdos. farhangsara در شبکه‌های اجتماعی مراجعه کنند و یا با شماره تلفن ٤٤٠٨١٠٤٣ تماس بگیرند.