تفکر باید از طریقِ هنر به جهان عرضه شود

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فرهنگ و هنر به نقل از خبرگزاری ایلنا، آرش رحمانی کارگردان فیلم در ابتدای نشست نقد و بررسی فیلم گفت: تنها دغدغه‌ی قلم که ابزاری است برای ارائه‌ی آنچه که زبان از ترس و ناتوانی، شهامتِ بیانش را ندارد همان اندیشه‌ای است که قدرت و جسارت می‌بخشد بر اوراقِ بی‌روح. حال اگر این قدرت و جسارت به هر طریقی گرفته شود، عصر بی‌معنایی و زوالِ بشریت آغاز می‌گردد.

وی افزود:عصری که آدم‌ها همانند ربات فقط کار می‌کنند و بر سِیرِ دَوارِ هَستیِ مبدل شده به نیستی، دورِ باطل می‌زنند تا دور ریخته نشوند، و همچون سیزیف سنگِ جبر را بر دوش می‌کشند و از قله‌های موهوم بالا می‌روند و با افتادنِ سنگ و سقوطش، باز به همان نقطه‌ی آغازین برمی‌گردند. (این یعنی شروعِ فاجعه) که در آینده‌ای نه چندان دور گورستانی عظیم از جسد‌های بی‌روح تقدیم به کره‌ی خاکی می‌کند.

رحمانی تصریح کرد: پس اندیشه و تفکر نباید برده‌ی روزمره‌گی‌ها و سطوحِ درخشان و فریبنده، اما کاذبِ جهانی شود که کمر به نابودیِ انسان انسانیت بسته است. چرا که این مهم، تنها راه نجاتِ دنیا می‌باشد. پس چه بهتر که از طریقِ هنر که تاجی است بر سَرِ انسانِ متعالی به جهان عرضه شود تا نورش، ظلمت را درنوردد. به قول جناب مولانا؛ گر جهان پُر برف گردد سر به سر/ تابِ خـــور بگدازدش با یک نظـر

وی گقت: فیلم «یازده یازده» با سختی‌ها و مرارت‌ها ساخته شد تا از جهان فلسفی خویش و تجربه انسانی سخن بگوید و من این جنس سینما رادوست دارم و در فیلم‌های بعدی ادامه خواهم داد.

مسئله فیلم «یازده یازده» تاثیر هنر بر روی واقعیت بیرونی است

صوفیا نصرالهی، منتقد و مترجم سینما نیز در ادامه افزود: ساخت چنین فیلمی با این محتوا و ساختار، برای کار اول بلند فیلمساز انتخاب خوبی نبود و کاش در کار‌های دوم و سوم سراغ چنین تجربه‌ای می‌رفت که فیلم پخته‌تری از کار درمی‌آمد.

وی گفت بیش از مقوله‌ی انسان، مسئله فیلم تاثیر هنر بر روی واقعیت بیرونی است که در ادبیات، اسکار وایلد در «تصویر درویان گری» با رمانی سهمگین و ترسناک ترسیمش کرد و اتفاقا «یازده یازده» هم در بخس‌هابب ترسناک می‌شود. در سینما هم چارلی کافمن استاد بزرگ فیلمنامه‌نویسی در چند فیلمنامه به این مفهوم پرداخت که بعضی از آنها مثل فیلم «من به پایان دادن به اوضاع فکر می‌کنم» را خودش کارگردانی کرد یا حتی می‌توان به فیلم «جان مالکوویچ بودن» اشاره کرد که بر چنین مفهومی اشاره دارد.

وی به فیلمبرداری خوب مهدی ایل بیگی و بازی قابل قبول فرزاد حسنی اشاره کرد و افزود: بنظرم آقای ایل‌بیگی نقش‌اش را به عنوان مدیر فیلمبرداری درست انجام داده، اما به عنوان تهیه‌کننده باید جایی جلوی کارگردان را برای اینکه تا این حد طبق میل خودش پیش برود، می‌گرفت.

در فیلم یازده یازده «انسان» تبدیل به مساله شده است

محسن سلیمانی فاخر با اشاره به اینکه «رولو می»، اندیشمند اگزیستانسیالیست، می‌گوید مهترین مفهومی که کل دنیای ذهنی ام را شکل داده و تمام وجودم را گرفتار ساخته این است: «انسان بودن یعنی چه»؟ گفت: فیلم یازده یازده انگار دنبال بیان برهان‌های وجودی انسان است، اینکه کلید فهم عالم در دست آدمی است و به همین دلیل نخستین پرسش فلسفی یک متفکر در چنین عرصه ای، این است که باید از خود بپرسد آدمی چیست؟

 وی ادامه داد: اینجا متفکر یا فیلمساز بجای اینکه به مثابه فیلسوف بیندیشند باید به مثابه آدمی بیندیشند، یعنی شهودی، غریزی وعاطفی؛ که آقای رحمانی در این فیلم همین گونه پیش می‌رود، اما این دنیای وهمی، در مرز بین دنیای واقعیت و خیال گم می‌شود.

این منتقد با اشاره به اینکه فیلمساز انس و مهارت و محفوظات شگرفی درباره فلسفه دارد ادامه داد: در فیلم یازده یازده «انسان» تبدیل به مساله شده و با این پیش فرض طبعا تحقیقات از تجربیات وجودی انسان شروع می‌شود و آرش رحمانی به تجربیات وجودی انسان تاکید می‌کند و همان گونه که «آرنت» از وضع بشر، «مارسل» از جهان در هم شکسته، «لویناس» از حضور دیگری، «سارتر» از وجود و «هایدگر» از هستی می‌گوید، فیلم به نوعی این مفاهیم را مطرح می‌کند که در مضامینی همچون انتقام، فراموشی، قدرت، خَلق و... که از تجربیات خوب و بد آدمی است، مسستر است.

وی به عنوان فیلم اشاره کرد و افزود: گویی این عدد راز اعداد فرشتگان است که می‌توان از آن، هشدار، شروعی دوباره، ایجاد شدن فرصت‌های جدید و... استباط کرد که با نشانه‌های فلسفی در جای جای فیلم قابل تامل است.

 وی در پایان گفت: زبان آهنگین و مسجع شخصیت‌ها ملموس نیست و کاش فیلمساز در نیمه اول برای معرفی شخصیت‌ها بیش از حد تاکید نمی‌کرد و این راز گونگی را در کل فیلم رونمایی می‌کرد.

فیلم یازده یازده برخلاف جریان غالب ساخته شد

مهدی ایل بیگی مدیر فیلمبرداری و تهیه کننده فیلم نیز در این نشست گفت: این سینما هر چند که مخاطب خاصی دارد، اما من این جنس سینما را دوست دارم و ادامه خواهم داد.

وی گفت: من همیشه دوست دارم برخلاف جریان غالب و مرسوم حرکت کنم و فیلم یازده یازده برخلاف سینمای رایج ساخته شده و علرغم مشکلات و هزینه‌ها باز هم در این نوع سینما فعالیت خواهم کرد.