من شیرین ابوعاقله هستم/ صبح خونین آخرین گزارش

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فرهنگ و هنر به نقل از خبرگزاری ایرنا، شیرین نصری ابوعاقله در سوم ژانویهٔ (۱۹۷۱) در بیت المقدس چهار سال بعد از اشغال بیت المقدس شرقی توسط اسرائیل در جنگ شش روزه به دنیا آمد. پدرش، نصری از یک خانواده مسیحی کاتولیک ملکی اهل شهر بیت لحم- زادگاه عیسی مسیح و مادرش لولی (با نام خانوادگی زکریا) از مسیحیان ارتودوکس اهل بیت المقدس بود.

در مقطعی از دوران کودکی شیرین خانواده اش به ایالت نیوجرسی ایالات متحده آمریکا نقل مکان کردند. خانواده مادری اش ساکن نیوجرسی بودند و او از این طریق تابعیت ایالات متحده را دریافت کرد بعد‌ها خانواده اش به بیت حنینا آمدند و شیرین در مدرسه خواهران روساری مشغول به تحصیل شد.

بعد از فارغ التحصیلی، برای ادامه تحصیل در رشته معماری وارد دانشگاه علم و صنعت اردن شد. انتخاب این رشته برای جلب رضایت والدینش بود و خودش علاقه‌ای به آن نداشت. دسامبر ۱۹۸۷ کمی بعد از ورود شیرین به دانشگاه اردن انتفاضه اول فلسطینی‌ها آغاز شد. قبل از اتمام این مقطع، رشته معماری را رها کرد و از آنجا که مشتاق بود داستان فلسطینی‌ها را به گوش جهانیان برساند، تصمیم گرفت برای ادامه تحصیل به دانشگاه یرموک در اردن برود و از همین دانشگاه در مقطع کارشناسی در رشته مطبوعات و رسانه فارغ التحصیل شد. در همان سال‌ها رادیو، تلویزیون و شبکه‌های ماهواره‌ای در حال رشد انفجاری بودند و علیرغم نگرانی پدر و مادرش در مورد آینده شغلی او برادرش او را تشویق می‌کرد که مسیر خود را ادامه دهد.

شروع حرفهٔ روزنامه نگاری او با عقد پیمان اسلو در سال ۱۹۹۳ مصادف شد. بعد از به پایان رساندن دانشگاه برای چند سال با سازمان‌های مردم نهاد و رسانه‌های مختلف همکاری کرد؛ از جمله آژانس امداد و کار سازمان ملل شرکت رادیو و تلویزیون فلسطین در برنامه صدای فلسطین» - که خود او از بنیانگذاران این برنامه بود - شبکه ماهواره‌ای آمان مؤسسۀ مفتاح در رام الله و رادیو مونت کارلوی فرانسه در سال ۱۹۹۷ وقتی که ۲۶ ساله بود به ولید العُمری و گروه کوچکی که دفتر الجزیره عربی را در اراضی اشغالی فلسطین تأسیس کرده بودند، پیوست.

الجزیره عربی همانجایی بود که شیرین توانست ۲۵ سال به صورت حرفه‌ای صدای آرمان خود و کشور خود فلسطین را به گوش مردم جهان برساند و این فعالیت تا پایان عمر او ادامه داشت این شبکه خبری تلویزیونی، یک سال پیش از پیوستن ابو عاقله توسط امیر قطر در دوحه تأسیس شده بود.

کمی بعد، انتفاضه دوم آغاز شد و گزارش‌های میدانی او در میلیون‌ها خانه در سراسر جهان عرب پخش میشد و فلسطینی‌هایی که از طریق بسته شدن راه‌ها یا اخراج از سرزمین هایشان از هم جدا شده بودند، با این گزارش‌ها به هم وصل میشدند ابوعاقله در سال ۲۰۰۰ و با شروع انتفاضه دوم به شهرت رسید.

چهره شیرین به دلیل گزارش هایش در طول ربع قرن گذشته برای الجزیره و برای همه مردم فلسطین و اعراب منطقه چهره‌ای آشنا بود. او صدای فلسطین را از طریق صد‌ها گزارش میدانی خود به گوش جهانیان رساند و تصویرش در وجدان عربی-اسلامی با آرمان فلسطین پیوند خورد.

این زندگینامه بخشی از کتاب «من شیرین ابوعاقله هستم» تحقیق و ترجمه شهریار شفیعی است که در ۱۲۶ صفحه توسط انتشارات امیرکبیر وارد بازار کتاب شده است.

از گزارش شهادت تا شهادت

نهم می‌سال ۲۰۲۲ روزنامه نگار فلسطینی - آمریکایی در حال آماده سازی پروژه خود بود تهیه گزارشی در مورد روز نکبت سال ۱۹۴۸ بود، «روز نکبت» واژه‌ای است که فلسطینی‌ها برای اشاره به سالگرد تهاجم صهیونیست‌ها و بیرون راندن صد‌ها هزار فلسطینی استفاده میکنند که منجر به تأسیس کشور جعلی اسرائیل در ۱۴ می ۱۹۴۸ شد. روز نکبت روز آوارگی دسته جمعی فلسطینی‌ها از سرزمین خود و روز آغاز اشغال تجاوز و جنایت صهیونیست هاست.

گزارشی که قرار بود روز پانزدهم همان ماه برای یادبود و بزرگداشت هفتاد و چهارمین سالگرد قتل عام روز نکبت در شبکه الجزیره پخش شود.

ابوعاقله نمی‌دانست که خیلی زنده نمی‌ماند تا این گزارش را ببیند، صبح روز یازدهم می‌اخبار کشته شدن دختر فلسطین نام مستعاری که طرفدارانش به او داده بودند به سرعت در میان آوارگان فلسطینی سراسر جهان پخش شد و در مدت زمان کمی او به عنوان کسی که توسط رژیم اشغالگر به شهادت رسیده شناخته شد.

شروع واقعه

ساعت حدود ۵ صبح نیرو‌های نظامی اسرائیلی وارد اردوگاه جنین میشوند، بعد از ورودشان تیراندازی بین آنها و شبه نظامیان فلسطینی در می‌گیرد، حدود یک ساعت بعد چند خبرنگار برای ثبت وقایع وارد صحنه می‌شوند. آخرین ایمیل ساعت ۶:۱۳ دقیقه به الجزیره فرستاده می‌شود.

فاصله آنها با خودرو‌های نظامی اسرائیلی حدود ۲۰۰ متر است. بعد از طی مسافتی شش گلوله از سمت خودرو‌های نظامی به سمت خبرنگاران شلیک میشود، بعد از تیراندازی خبرنگاران تلاش میکنند پشت درختی در کنار خیابان پناه بگیرند، خبرنگار اول تیر می‌خورد. هفت تیر دیگر نیز به سمت آنها شلیک می‌شود، خبرنگار دوم هم تیر میخورد. ابوعاقله است. گلوله به پشت سر او اصابت کرده است.

خبرنگار سوم به کمکش می‌آید تا شیرین را از معرکه بیرون بکشد که سه تیر هم به سمت او شلیک می‌شود. ۱۶ تیر در عرض چند دقیقه، در نهایت چند جوان فلسطینی که در صحنه بودند کمک می‌کنند تا شیرین را با ماشین به بیمارستان ببرند. ساعت ۷:۱۵ دقیقه است و دیگر کار از کار گذشته است. اسرائیل به سوی زنی که از قدس آمده بود شلیک کرد تا جنایاتی که در تاریکی رخ می‌دادند روشن شوند.

در این کتاب همچنین گفتگو و نقل قول‌های همکاران و اهالی رسانه‌های عربی در مورد این خبرنگار شهید آمده است.

عدالت برای شیرین

واکنش‌ها به ترور و شهادت شیرین ابوعاقله از اتفاقات کم نظیر دوران معاصر ماست. بعد از ترور او ده‌ها تظاهرات در سراسر جهان شکل گرفت؛ در شهرهای، لندن سانفرانسیسکو، لس آنجلس، شیکاگو، واشنگتن، نیویورک دوبلین، منچستر، بیرمنگام، پاریس، آمستردام، مادرید، تهران، استانبول، ادلب، بغداد، کاراچی دهلی نو، ملبورن، سیدنی، بیروت، جنین، حیفا، غزه، بیت لحم... سرعت واکنش‌ها در فضای مجازی نیز کم سابقه بود در مدت زمان کمی هشتگ‌های «شیرین شهیدة جنین»، «الشهیدة الشاهدة» و شیرین أبو عاقله شهیدة در شبکه‌های اجتماعی فراگیر شد.

در شبکه مجازی توییتر کاربران با کنار هم قرار دادن تصویر لحظه شهادت محمد الدره نوجوان فلسطینی کنار پدرش با تصویر آخر شیرین ابوعاقله که زیر درخت افتاده و همکارش کنارش نشسته بود گفتند: فاصله این دو تصویر بیست و دو سال است، اما شباهت‌های بسیاری دارد.

عصر روز ترور، جمع زیادی از مردم فلسطین مقابل منزل شیرین ابوعاقله تجمع کرده و سرود‌های ملی و حماسی می‌خواندند. نظامیان صهیونیست به این تجمع حمله کرده و تلاش میکردند مانع اجرای سرود‌ها شده و پرچم‌های نصب شده بر روی ساختمان منزل ابوعاقله را برچینند، اما با حمایت مردم آنها مجبور به عقب نشینی شدند.

به افتخار شیرین

تشکیلات خودگردان فلسطین بالاترین نشان ملی - مدال ستاره -قدس- را بعد از شهادت شیرین ابو عاقله به او اعطا کرد این جایزه به کسانی تعلق می‌گیرد که به طور قابل توجهی به فلسطین و مردمش خدمت کرده باشند. دانشگاه، بیرزیت دانشگاه‌های آمریکایی در بیروت جنین و رام الله دانشگاه یرموک و دانشگاه بیت لحم اعلام کردند که به افتخار شیرین، بورسیه رشتهٔ رسانه را فراهم خواهند کرد. علاوه بر این دانشگاه بیرزیت اعلام کرد، جایزه سالانه شیرین ابو عاقله را برای معرفی دستاورد‌های برجسته در رسانه برگزار خواهد کرد و این جایزه به خبرنگاران و روزنامه نگاران فلسطینی که زندگی تحت اشغال اسرائیل را پوشش میدهند سالانه در ۱۱ می‌اعطا خواهد شد. موسسه آمان ائتلاف مطالبه گری برای پاسخگویی و شفافیت که یک اندیشکده فلسطینی و یک نهاد تخصصی در ارائه اطلاعات فساد محلی و منطقه‌ای است اعلام کرد که جایزه شیرین ابو عاقله را به گزارش‌های تحقیقی اعطا خواهد کرد. بیت مال القدس یک سازمان مراکشی اعلام کرد که به افتخار شیرین ابوعاقله اقدام به برگزاری جایزه روزنامه نگاری خواهد کرد. انجمن صنفی روزنامه نگاران مصر و سازمان آموزشی فرهنگی و علمی اتحادیه عرب مستقر در تونس از اعطای جوایز یادبودی برای روزنامه نگار شهید فلسطینی خبر دادند.

آثار هنرمندان تصویرگر متاثر جهان از این جنایت تحت عنوان هنر برای شیرین پایان بخش این کتاب است.