یادداشت
آغاز یک عهد جهانی- میلاد حسن‌زاده
میلاد حسن‌زاده
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فرهنگ و هنر به نقل از خبرگزاری تسنیم، تقویم شیعه سرشار از روز‌هایی است که هر کدام می‌تواند به نقطه‌ای برای تجدید عهد و حرکت اجتماعی تبدیل شود. اما برخی روزها، فراتر از یادآوری یک حادثه تاریخی، بذر آینده را در دل مؤمنان می‌کارند. نهم ربیع‌الاول از این دسته است: روزی که غم جانسوز شهادت امام حسن عسکری (علیه‌السلام) با آغاز امامت فرزندش حضرت حجت (عجل الله تعالی فرجه الشریف) گره خورده است؛ روزی که در حقیقت می‌تواند نقطه عزیمت یک تمدن باشد، اگر به درستی فهم و به درستی پاس داشته شود.
با این حال، سال‌هاست که در سایه‌ی برخی بدعت‌ها و مراسم‌های انحرافی، این روز بزرگ به حاشیه رانده می‌شود. مراسم‌هایی که به بهانه‌ی ایام قتل خلیفه دوم برگزار می‌شود _در حالی که هیچ ربط تاریخی به نهم ربیع ندارد_ فضایی از هیاهوی بی‌ثمر و حتی تفرقه را ایجاد کرده است. رهبر انقلاب و مراجع تقلید بار‌ها بر بطلان و انحراف این مراسم‌ها تأکید کرده‌اند. پرسش جدی اینجاست: چرا باید روزی که می‌تواند مبدأ امید و شکوفایی هویت شیعی در عصر غیبت باشد، در سطح جامعه به چنین حاشیه‌های فرساینده‌ای آلوده گردد؟
از منظر جامعه‌شناسی رسانه، چنین اتفاقاتی بی‌ارتباط با فرایند حاشیه‌سازی هدایت‌شده نیست. یکی از کارویژه‌های جریان‌های معارض، همواره مشغول کردن افکار عمومی به مسائل کم‌اهمیت و انحرافی بوده است تا موضوعات اصلی به حاشیه رانده شود. چه بسا همین مراسم‌های انحرافی _که هیچ نسبتی با معارف اهل بیت علیهم‌السلام ندارند_ ساخته و پرداخته همان جریاناتی باشند که رهبری از آنها به «تشیع انگلیسی» تعبیر کرده‌اند؛ جریاناتی که رسالت‌شان نه دفاع از مکتب اهل بیت، بلکه شعله‌ور کردن اختلافات و پوشاندن برکات واقعی مناسبت‌هایی همچون نهم ربیع است.
تاریخ معاصر گواهی می‌دهد که استعمار پیر، انگلیس، در فهم لایه‌های اجتماعی جوامع اسلامی هوشمندانه عمل کرده است. آنان به خوبی دریافته‌اند که چگونه می‌توانند از احساسات مذهبی، از جایگاه روحانیت، از طبقات بازار و حتی از هیجانات مردمی بهره‌برداری کنند و معادلات را در جهت منافع خویش تغییر دهند. همان‌گونه که رهبر انقلاب تصریح کرده‌اند، انگلیسی‌ها در شناخت جامعه ایران و شکاف‌های آن از هر قدرت دیگری کارآمدتر عمل کردند؛ بنابراین بعید نیست که ریشه دواندن چنین مراسم‌های مشکوکی هم در همان سیاست قدیمی «تفرقه بینداز و حکومت کن» باشد.
۹ ربیع؛ فرصت تمدنی مغفول
اگر از این غبار‌ها و حاشیه‌ها عبور کنیم، حقیقت نهم ربیع رخ می‌نماید: روز آغاز امامت امام زمان (علیه‌السلام). این روز در ذات خود یک «آغاز تمدنی» است. زیرا امامت، فقط یک رابطه شخصی میان مرید و مراد نیست، بلکه افقی است که می‌تواند سیاست، فرهنگ، اقتصاد و علم را تحت تأثیر قرار دهد. در واقع، ۹ ربیع می‌تواند به جشن امید و آغاز آینده‌ای روشن برای امت اسلامی تبدیل شود؛ روزی که شیعه نه به گذشته‌های تلخ اختلافات، بلکه به فردای درخشان ظهور چشم بدوزد.
این ظرفیت هنوز در جامعه‌ی ما بالفعل نشده است. حال آنکه اگر چنین روزی به درستی معرفی شود، می‌تواند شور اجتماعی گسترده‌ای ایجاد کند، جوانان را به گفت‌و‌گو درباره مفهوم انتظار و عدالت بکشاند، و در سطح جهانی نیز پیام تازه‌ای از اسلام به جهان عرضه نماید. درست در زمانی که تمدن غرب به بحران‌های اخلاقی و هویتی گرفتار شده، بازتعریف ۹ ربیع به عنوان روز «طلوع امامت جهانی» می‌تواند الهام‌بخش طلیعه‌ای نو برای مسلمانان و آزادگان جهان باشد.
به همین دلیل، ضروری است نخبگان، رسانه‌ها و جریان‌های فکری شیعه، دست از انفعال در برابر حاشیه‌سازی‌ها بردارند و ۹ ربیع را در افکار عمومی بازتعریف کنند. این روز نه یادآور یک منازعه تاریخی، بلکه آغاز یک عهد جهانی است؛ عهدی میان خدا، حجت او و امتی که منتظر برپایی عدالت‌اند. هرچه بتوانیم این روز را به معنای حقیقی آن زنده کنیم، قدمی در جهت تقویت هویت شیعی و تضعیف پروژه‌های تفرقه‌افکنانه برداشته‌ایم.
در پایان باید پرسید: آیا وقت آن نرسیده است که به جای افتادن در دام سناریو‌های تحریف و تفرقه، نهم ربیع را به روز امید، روز تجدید بیعت با امام عصر علیه‌السلام، و روز آغاز حرکت تمدنی برای جهان اسلام تبدیل کنیم؟