به گزارش رسانه خبری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، سعید بیابانکی، شاعر و مجری نشستهای «شعر و ترانه» فرهنگسرای اندیشه، ضمن گرامیداشت سالروز تولد زنده یاد فروغ فرخزاد، درباره اشعار این شاعر گفت: شعر فروغ فرخزاد منحنی رو به رشد داشته است. مجموعه نخست ایشان با عنوان «اسیر» که در سن زیر ۲۰ سالگی سروده است، شامل تعدادی شعر در قالب چهارپاره است که شجاع الدین شفا مقدمهای بر آن کتاب نوشت و در آن مقدمه آینده فروغ را پیشبینی کرد.
فروغ را نمیتوان به خاطر برخی اشعارش متهم کرد
وی در ادامه گفت: مجموعه دوم و سوم اشعار فروغ فرخزاد با نامهای «دیوار» و «عصیان» نیز در سالهای ۳۵ و ۳۶ منتشر شد. فروغ در این سه مجموعه ثابت میکند در حوزه شعر سنتی و چهارپاره شاعر مهمی است. اما این سه کتاب به نسبت دیگر آثار فروغ، اتفاق مهمی نیست و اتفاقا برخی از اشعار اروتیکی که در این آثار وجود دارد، امروز تبدیل به پاشنه آشیل شعر فروغ شدهاند. در چاپهای جدید، این شعرها از کتابها حذف شده است. اما به هر حال به خاطر این اشعار نمیتوان شاعر را متهم کرد. مولوی هم اشعاری دارد که قابل خواندن در هر جمعی نیستند و این آثار هم جزئی از کارنامه شعری شاعر هستند.
بیابانکی با اشاره به آشنایی فروغ فرخزاد با ابراهیم گلستان، گفت: این آشنایی باعث ایجاد تحول در فروغ میشود و فروغ را با شعر اروپا و غرب آشنا میکند و منجر به سرودن دو مجموعه شعر «تولدی دیگر» و «ایمان بیاوریم به آغاز فصلی سرد» میشود. در شعر تغزلی فروغ هیچ اثری از نشانههای کهنی که از معشوق داده میشد، مشاهده نمیشود و برخی ادعا میکنند غزل فروغ، آغاز غزل نئوکلاسیک است.
شهرت و اعتبار فروغ فرخزاد برای اشعار آزاداش است
این شاعر با تاکید بر اینکه عمده شهرت و اعتبار فروغ فرخزاد برای اشعار آزادش است، عنوان کرد: فروغ در اشعار آزاد کاری نو کرده است. او وزنهایی را در اشعارش انتخاب کرده که متحد الارکان نیستند. فروغ خود درباره وزن در شعرش میگوید، وزن در شعر من حضور دارد، اما حضور نامحسوس. او وزن در شعرش را به نخ تسبیحی که دانههای تسبیح را نگه میدارد، اما دیده نمیشود تشبیه کرده است.
وی افز.د: شعر فروغ متاثر از اجتماع خودش است. تنهایی زن در اشعارش هویدا است. شاید اگر فروغ در اوج از دنیا نمیرفت، به شهرتی که امروز دارد نمیرسید. فروغ فرخزاد در اوج ادبیاش میرود و باعث میشود شعرش در اوج بماند. او ازدواج ناموفقی میکند با پرویز شاپور و فرزندی هم از این ازدواج دارد به نام کامیار شاپور که متاسفانه در شرایط مناسبی زندگی نمیکند و شاید این ازدواج ناموفق نیز باعث شکل گیری فضای ذهنی فروغ میشود.
این مراسم با شعرخوانی شاعران جوان و نوقلم ادامه یافت.
کارکرد قالبهای شعری تغییر کرده است
محمود حبیبی کسبی، دیگر مجری و کارشناس این نشست درباره شعری که در قالب مثنوی خوانده شد، گفت: کارکرد قالبها در روزگار ما عوض شده است. مثنوی در قدیم تنها برای روایتگری و داستان سرایی بود. اما به طور مثال در مثنویهای امروزی علی معلم دامغانی روایت کمترین حضور را دارد. قالب غزل نیز امروز کارکردهای متفاوتی دارد و حتی از آن برای گفتن مرثیه استفاده میکنند.
وی همچنین گفت: شاعران میکشوند استفادههای مختلف از قالبهای شعری کنند و برخی از این ابداعها نیز جواب داده و نشان میدهد میتوان این خلاقیتهای شعری را در قالبهای مختلف پیاده کرد. مرتضی امیری اسفندقه نیز از جمله شاعرانی است که کارکردهای جدیدی را از قالب «قصیده» به دست آورده و نشان داده که تنها مدح بزرگان در این قالب نمیگنجد و میتوان تغزل را وارد این قالب کرد.
سعید بیابانکی نیز گفت: یکی از نکاتی که به شاعر اعتبار میدهد، تحسین بزرگان است. یک بار به محضر دکتر شفیعی کدکنی رسیدیم و در آن جلسه صحبت از امیری اسفندقه شد و ایشان او را بسیار تحسین کرد و گفت که اسفندقه در روزگار ما قصیده را احیا کرده است. وی افزود: اسفندقه قصیده را در خدمت روزگار خود و مردمش قرار داده و زبان نرم و روانی دارد.
شعر فروغ پر از حقیقت است
امیری اسفندقه نیز ضمن قدردانی از سعید بیابانکی و محمود حبیبی کسبی برای دعوتش به این برنامه، در سخنانی با اشاره به اشعار فروغ فرخزاد، گفت: شعر فروغ پر از حقیقت است. دوست داشتن در شعر فروغ موج میزند. در روزگاری که همه سرشار از کینه و نفرت حتی نسبت به خداوند میشوند، او میگوید دریافتهام که دیوانهوار باید دوست بدارم.
وی ادامه داد: شعر فروغ فرخزاد پر از پنجره، پرواز، دریچه، روزنه و خداست. او میگوید: بر روی ما نگاه خدا بوسه میزند / هر چند پی به ساحل لطفش نبردهایم. یا میگوید: پشت این پنجره یک نامعلوم، نگران من و توست. و گویی یکی از آیات قرآن را به شعر ترجمه کرده است. شاعر خوب هیچگاه نمیمیرد. فروغ زنده است تا شعرش زنده است.
امیری اسفندقه در پایان همچنین از مجموعه شعر «چین کلاغ» خود اشعاری را انتخاب کرد و برای حاضران خواند.