به گزارش شهر به نقل از روابط عمومي فرهنگسراي انقلاب، مراسم با تلاوت آياتي چند از كلام‌الله مجيد توسط مهدي عادلي آغاز شد و در ادامه پس از پخش سرود ملي جمهوري اسلامي ايران، عليرضا راستين مجري برنامه روي سن آمد. او به حضار در سالن خير گفت و از بهروز وجداني درخواست كرد تا روي سن بيايد و درمورد رابطه بين موسيقي مذهبي ايران و ميراث فرهنگي معنوي سخن بگويد.
وي در ادامه افزود: وزن و آهنگ نوحه‌ها از آواز‌ها وگوشه‌هاي ضربي موسيقي انتخاب مي‌شود. غالبا در نوحه موسيقي و لحن اجرا اهميت بيشتري دارد. اول ريتم انتخاب مي‌شود و پس از آن شعر روي آن قرار مي‌گيرد.
بهروز وجداني پژوهشگر موسيقي، درباره نوحه‌خواني اظهار داشت: دسته گرداني و نوحه خواني از زمان صفويه در ايران رايج شد اما در عصر قاجار به اوج خودش رسيد و با تجمل‌گرايي حاكم در پايتخت، آب و رنگ زيادي به خود گرفت.
او همچنين تصريح كرد: به دنبال آن نوحه‌هايي كه براي سينه‌زدن در مجالس عزاداري و دسته‌گرداني مي‌ساختند، علمي‌تر و بهتر شد. نوحه‌ها داراي وزن ضربي و آهنگ بود و با موسيقي ارتباط مستقيم داشت. در حقيقت اين كارها نوعي تصنيف بودند كه اشعار مذهبي و ديني داشتند.
وي گفت: علاوه بر شاعران، مردم كوچه و بازار نيز علاقه زيادي به سرودن اشعار مذهبي داشتند . نوحه‌ها غالبا توسط شاعراني كه به موسيقي آشنايي داشتند ساخته مي‌شد، بعيد نيست كه در قديم هم نوحه‌ها از تصنيف‌هاي موسيقي ساخته شده باشد. مردم هم گاهي بر اساس ملودي‌هايي كه رايج بود، اشعار مذهبي مي‌ساختند و مي‌خواندند. البته بر‌عكس آن هم بود و بعضي از موسيقي‌دان‌هاي عصر قاجار براي ساختن تصنيف از مشهور‌ترين نوحه‌ها استفاده مي‌كردند.
وي در ادامه گفت: نوحه‌ها تاثير غير قابل انكاري در رواج الحان و اوزان قديمي ملي داشته و بيشتر مردم به واسطه شنيدن مكرر اين وزن وآهنگ‌ها آنها را حفظ كرده و به درستي مي‌خواندند. نوحه‌خوان‌ها هم به شاگردان خود فن نوحه‌خواني و موسيقي ايراني را مي‌آموختند. البته سابقه وجود نوحه در ايران به سال‌ها قبل از اسلام باز مي‌گردد و مي‌توان ادعا كرد كه نوحه‌ها و روضه‌ها موسيقي رايج در ايران را از گذشته دور تا امروز حفظ كرده و به نسل‌هاي بعد انتقال داده است.
به گزارش فارس، در ادامه مجري از محمدرضا بلادي دعوت كرد تا روي سن بيايد و از موسيقي و عزاداري مردم بوشهر سخن بگويد كه وي روي سن آمد و گفت: موسيقي بوشهر قدمت چنداني ندارد اما در همين قدمت اندك بسيار تاثيرگذار بوده است.
وي در ادامه افزود: قبل از هر چيز، مراسم با پامنبري آغاز مي‌شود و بعد از آن، دو سنج‌زن كار را آغاز مي‌كنند. يكي از خصوصيات اين مراسم اين است كه ريتم از كند به تند دائم تغيير مي‌كند و در ادامه، هشت سنج زن گروه را همراهي مي‌كنند و در اين جا، جاي دارد نام كساني را نام ببرم كه از پايه گذاران اين مراسم آئيني هستند. افرادي مثل: ناخدا عباس كه نقطه عطف و چهره شاخص بوشهر در اين مراسم است. مرحوم جهانبخش نوحي‌زاده، مرحوم شريفيان، مرحوم علي‌باش خرمايي، مرحوم علي دشتي و...
در ادامه فيلم «اربعين» ساخته ناصر تقوايي براي حضار در سالن پخش شد و بلادي روي تك تك صحنه‌ها توضيحاتي را براي حضار ارائه داد.
سپس يكسري عكس‌ها از اين مراسم براي حضار پخش شد و بلادي در مورد آنها توضيحاتي را ارائه داد.
به گزارش روابط عمومي فرهنگسراي انقلاب، در ادامه كاري از گروه مذهبي شهر سامان به مدت 15 دقيقه براي حضار در سالن پخش شد و سپس در ادامه «حاتم عسگري فراهاني» در مورد ارتباط بين موسيقي آوازي و مذهبي صحبت كرد. او در سخنانش گفت: مذهبيون تنها كساني هستند كه موسيقي را از چندين هزار سال پيش تاكنون حفظ كرده‌اند، اما موسيقي و به خصوص موسيقي مذهبي در ايران، به دليل بي‌توجهي مظلوم واقع شده است.
وي در ادامه افزود: هر موضوعي كه با مذهب توأم باشد، سالم‌تر مي‌ماند. در پوشش مذهب، انسان از خيلي مسائل به دور است. فرد مذهبي بيش از ساير انسان‌ها عمر مي‌كند و اوست كه موسيقي را بيش از همه با سينه زني‌ها، زاري‌ها و مويه‌ها نگهداري و حفظ مي‌كند. در ايران بعد از قرن دوم و سوم موسيقي به كلي نهي شد و اين تقصير خود اهل موسيقي بود كه مغرور شدند و از حد خود پا بيرون گذاشتند.
وي مراسم سينه‌زني را يكي از ريشه‌هاي موسيقي هارمونيك غربي دانست و اظهار داشت: در زمان محرم «پاپ گريگورين» به ايران آمد و با مراسم سينه زني مواجه شد و بعد دو صدايي را لرو پابينان بنيان گذاشت.
وي در ادامه تصريح كرد كه 9 شعبه موسيقي در مراسم تعزيه خواني وجود دارد. 9 شعبه يعني 9 آهنگ اصلي كه در موسيقي قديم ما وجود داشت. پيش واقعه، شعبه اول است و تمام كساني كه تعزيه را اجرا مي‌كنند، آهنگي را در آغاز مي‌خوانند كه به آن پيش واقعه مي‌گويند. اين شعبه از بم رين صدا شروع مي‌شود و به زيرترين صدا مي‌رسد.
وي در ادامه افزود: شعبه دوم، رزمي نام دارد. آوازي كه در تمام رزم‌هاي دنيا از آن استفاده مي‌شود و اولين كسي كه آن را باب كرد، كورش هخامنشي بود. شعبه سوم هم، رجز خواني است در تمام دنيا دو ارتش كنار هم مي ايستاند و رجزخواني مي‌كردند كه اين در تعزيه هم وجود دارد.
حاتم عسگري در ادامه تصريح كرد: شعبه چهارم يعني موسيقي عرفاني را بزرگان مذهب در تعزيه مي خوانند.همچنين موسيقي غم نام شعبه پنجم است و نوبت شادي، شعبه ششم كه در تعزيه دو گروه شادي مي‌كنند. گروهي كه مي‌خواهند به وصال خدا برسند و گروهي كه مي‌خواهند در جنگ پيروز شوند.
وي در پايان گفت: شعبه هفتم، وزين خواني است و كساني كه در تعزيه نقش امامان را ايفا مي كنند آن را مي‌خوانند. شعبه هشتم بحر طويل نام دارد و شعبه نهم سينه زني است كه قبل از اسلام نيز در موسيقي ايران وجود داشته و مذهبيون آن رادر موسيقي نگهداري كرده‌اند.
بنابراين گزارش، در ادامه مجري از هوشنگ جاويد دعوت کرد تا روي سن بايد و در مورد سوگواري در فرهنگ مردم ايران سخن بگوييد، وي روي سن آمد و گفت: تعريف جامع و دقيقي از مقوله نوحه‌خواني وجود ندارد و اغلب جوانان تفاوت نوحه و ترانه‌هاي سوگواري را نمي‌شناسند.
وي در ادامه افزود: بخش عظيمي از فرهنگ موسيقايي به نام موسيقي مذهبي در کشور ما وجود دارد که ظرفيت‌هاي آن هنوز شناخته نشده است و همين عدم شناخت مقوله نوحه‌خواني را در مسير انحرافي قرار داده است. به اين معنا که در فرهنگ موسيقايي ما ترانه‌هاي سوگواري وجود دارد که اين ترانه‌ها در سوگ‌هاي عشايري و قبايلي خوانده مي‌شود، مثل «راوراو» که در مراسم سوگ عشاير لر خوانده مي‌شود يا آيين «چمرخواني» کردها که در آيين سوگ طايفه‌اي براي از دست دادن بزرگان قوم با سرنا و دهل اجرا مي‌کنند.
وي گفت: با نگاهي گذرا به ترانه‌هاي سوگواري و با توجه به نيازي که به اينگونه ترانه‌ها در جامعه وجود دارد، متوجه مي‌شويم که اين ترانه‌ها به نادرست به الگوهايي براي نوحه‌خواني تبديل شده‌اند.
وي در پايان گفت: به دليل عدم پژوهش مناسب الگوهاي درستي براي جامعه به وجود نيامده است و همين مسئله، آسيب جدي به پيکره آيين عاشورا وارد کرد و به همين دليل است که در حال حاضر، جوانان فکر مي‌کنند كه ترانه‌هاي سوگواري مي‌توانند به عنوان نوحه استفاده شود و اين غلط است. البته ناگفته نماند کم‌دانشي برخي نوحه‌گران نسبت به مسائل نوحه‌خواني و پشتوانه‌هاي دانش مذهبي و فرهنگي سبب به وجود آمدن آسيب‌هايي اينچنيني شده است و وجود چنين مسائلي حاصل بي‌تفاوتي مسئولان نسبت به بازشناسي فرهنگ‌ها و بازآموزي آنها در زمينه موسيقي است.
در ادامه گروه موسيقي مذهبي يالرود نور به مدت 10 دقيقه به اجراي برنامه پرداختند و سپس از پيشکسوتان توسط مدير فرهنگسراي انقلاب تقدير به عمل آمد.
