محمد البرادعي که تا پيش از اتمام دوره اش در نوامبر سال گذشته، دوازده سال مدير کل آژانس بين المللي انرژي اتمي بود، از کميته بينالمللي درخواست کرد که بايد از حمله به عراق «درس گرفت» و از کشمکش بيشتر در خاور ميانه پيشگيري کرد.
البرادعي در مصاحبه اختصاصي با گاردين گفت که با وجود موقعيت فني، کار آژانس بينالمللي انرژي اتمي عميقاً سياسي بوده است. وي افزود: «ما سازماني فني هستيم کاملا برآمده از متن سياست، و بايد از پيشينه، مفاهيم و دستاورهاي سياسي کارمان آگاهي داشته باشيم.»
گرچه جايزه صلح نوبل همزمان به البرادعي و آژانس بينالمللي انرژي اتمي تعلق گرفت، ولي او و آژانس به دليل گزارش هايي که تهديد اتمي ايران را کمرنگ جلوه مي داد، از سوي برخي مورد نقد بودند.
گزارش اول امسال، اولين گزارش يوکيا آمانو، جانشين البرادعي، به خاطر زبان کند و نارساي وي (البرادعي) در رابطه با برنامه هسته اي ايران مورد توجه قرار گرفت...
به گفته يکي از نويسندگان مجله فوربز که اين گزارش را پيگيري مي کرد:«اکنون آشکار است که البرادعي متضمن چيزي بوده است که ممکن است اثبات شود مرگبارترين پنهانکاري تاريخ بشر نام دارد.» ا
هرچند البرادعي هرگونه پنهانکاري را در اين زمينه رد کرده است ولي تاييد مي کند که بر اساس باورش وظيفه داشته است که گزارش هاي آژانس را به گونهاي تنظيم نمايد که براي جنگ طلبان قابل استناد و بهره برداري نباشد. او مي گويد:«زماني که در آژانس کار ميکردم، پيش از آماده کردن هر گزارش، آن را به معني واقعي کلمه در سي نسخه يا بيشتر پيشنويس مي کرديم؛ زيرا ميدانم که از تک تک واژه ها بسته به طرز تفکر، ميشود بهره برداري سياسي کرد. هر واژه جداگانه سنجيده ميشد تا مطمئن شويم مورد سوءاستفاده قرار نمي گيرد. و من هميشه ميخواستم اطمينان حاصل کنم که حقايق را منتشر ميکنيم نه چيزي کمتر يا بيشتر.»
البرادعي نپذيرفت که به گونهاي اين کار ميتوانسته دخالت سياسي در کار آژانس قلمداد شود:«گمان ميکنم درست است که ضرباهنگ به وسيله من تنظيم مي شد ولي تمام حقايق، دست نخورده در تمام گزارشها موجود بودند؛ دست نخورده و پرداخت نشده.»
«سينه خيز در گريز از قيامت»نام کتابي است که در پاييز به چاپ ميرسد. در بخشي از اين کتاب ميخوانيم که گزارش هاي البرادعي با يادداشت ها و خاطرات شخصي وي در تضاد اند.
انتظار ميرود که اين کتاب جزيياتي از گفتگوهاي شخصي البرادعي با مقامات رسمي آمريکا زماني که براي اجتناب از حمله به عراق تحت رهبري آمريکا بيهوده مي جنگيد را آشکار کند. او به گاردين گفت: «اميدوارم لندن و آمريکا در حال درک درس هايي باشند که از عراق گرفته اند....."
البرادعي به ستايش از باراک اوباما براي اتخاذ رويکردي متفاوت از دولت بوش ادامه داد. او گفت: «باور دارم که آژانس اتمي نه تنها در بازرسي و تأييد نقش دارد، که مي بايد با دسته ها و حزب هاي متفاوت براي يافتن راه حل کار کند.»
وي افزود:«فکر نميکنم که هيچ راه حل ديگري به جز گفتگوي منطقي براي اين مسائل ِمربوط به ناامني وجود داشته باشد. من آژانس را با شادماني ترک کردم، هنگامي که ديدم باراک اوباما نيز همين رويکرد را اتخاذ کرده است.»