«این‌جا امن نیست» شعار یازدهمین نشست بچه‌های رستا در فرهنگسرای رسانه

به گزارش پایگاه خبری تحلیل فرهنگ و هنر، فرهنگسرای رسانه یازدهمین نشست نوجوانانه «بچه‌های رستا» را با موضوع «شبکه‌های اجتماعی مجازی» و با مضمون «این جا امن نیست»، با حضور دانش‌آموزان  ۳ کلاس سال سوم دبیرستان فتح روز چهارشنبه ۱۸بهمن ماه ساعت ۸ در سالن اجتماعات مدرسه برگزار کرد.

در آغاز جلسه حمید رزاقی کارشناس برنامه گفت: اینترنت بزرگ‌ترین شبکه‌ای است که تاکنون به دست انسان طراحی، مهندسی و اجرا شده است. این شبکه عظیم جهانی قریب چهار دهه است که به صورت یک شبکه همگانی و جهان‌شمول درآمد. درهم تنیدگی بسیاری از فعالیت‌های بشر به اینترنت در مقیاسی بسیار عظیم و در زمانی کوتاه، حکایت از آغاز یک دوران تاریخی نوین در عرصه‌های علوم، فن‌آوری و در نحوه تفکر و زیست انسان دارد. به همین دلیل عصر حاضر را عصر انقلاب رایانه‌ای و فن‌آوری‌های پیشرفته اطلاعاتی می‌نامند. انقلاب الکترونیک در جهان تفاوت‌های کمی و کیفی بسیاری با خود نسبت فن‌آوری‌های قبلی به همراه آورده است. اینترنت پیش قراول انقلاب دیجیتالی محسوب می‌شود و تأثیر آن بر تمامی حوزه‌های علمی، تجاری، تعلیم و تربیت و فرهنگ روشن و روزافزون است. پیشرفت در فن‌آوری اطلاعات، راه و روش انسان را در تولید و ثبت و ضبط زندگی اجتماعی، جهان‌بینی و تفکر، مهارت‌های علمی و فنی و وقایع تاریخی به کلی تغییر داده و بر دگرگونی سبک‌ زندگی و تعامل افراد و گروه‌های اجتماعی با یکدیگر اثری بنیادین گذاشته است.

وی در ادامه اظهار داشت: فضای مجازیِ اینترنت امکان ظهور و گسترش شبکه‌های اجتماعی مجازی را در دو دهه اخیر نیز مهیا کرده است. در این مدت شبکه‌هایی مانند فیس‌بوک، تلگرام، اینستاگرام، واتس‌آپ و توئیتر و غیره به عنوان ابزارهای مجازی، با قابلیت‌ها و امکانات خود در فضای اینترنتی سربرآورده‌اند که نه تنها تأثیر عمیقی بر جنبه‌های زندگی روزمره در جوامع گوناگون گذاشته، بلکه در زمینه‌های آموزش و پرورش، پزشکی، صنعت، تجارت و قانون کاربرد فراوان یافته‌اند.

کارشناس برنامه افزود: با این که ظهور و فراگیری شبکه‌های اجتماعی مجازی در عصر ارتباطات دستاوردهای فراوانی از حیث توانمندسازی علمی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برای جوامع امروز به ارمغان آورده است، اما کاربران را با آسیب‌ها و چالش‌های متعددی مواجه ساخته است. آسیب‌ها و مخاطراتی که لازم است همه کاربران و به ویژه قشر نوجوان نسبت به آن‌ها آگاه و هوشیار باشند و با درایت و تدبیر از این شبکه‌ها بهره‌مند شوند. به طوری که قادر شوند در برابر آسیب‌ها و خطراتی که ممکن است در معرض‌شان قرار گیرند، از خود محافظت نمایند. نقض حریم خصوصی کاربران، سودجویی، کلاهبرداری، و هم چنین اعتیاد به اینترنت از جمله آسیب‌های شبکه‌های اجتماعی در فضای مجازی هستند که شما دانش‌آموزان را تهدید می‌کند و صدمات جانی، روحی و مالی فراوانی را می‌تواند بر شما وارد کند. از این رو شما دانش‌آموزان را فرا می‌خوانم در استفاده از شبکه‌های مجازی نسبت به پیامدهای منفی آن‌ها به لحاظ فنی و محتوایی وقوف پیدا کرده و در مواجهه با خطرات احتمالی این شبکه‌ها خود را مصون دارید.

دانش‌‌آموزی پرسید منظور شما از حریم خصوصی کاربران چیست؟ و چگونه می‌تواند در شبکه‌هایی مانند اینستاگرام مورد تعدی قرار گیرد؟

کارشناس برنامه در پاسخ بیان کرد: حریم خصوصی قلمرويی است که شخص توقع دارد تا دیگران به آن دست نیابند. هر انسانی حق دارد به دور از تفتیش و تجسسِ دیگران زندگی کند. این حق، ارتباط تنگاتنگی با استقلال و کرامت انسانی دارد. بنابر این شناسایی موارد نقض حریم خصوصی در شبکه‌های اجتماعی و تلاش برای جلوگیری از آن محوری‌ترین و مهم‌ترین حق و نیاز بشری محسوب می‌شود.

رزاقی در ادامه گفت: با مجهزشدن اکثر افراد جامعه به تلفن‌های هوشمند و پیوستن‌شان به شبکه‌های اجتماعی، موضوع نقض حریم خصوصی روز به روز ابعاد جدیدتر و گسترده‌تری به خود گرفته است و ضروری است تمهیدات مؤثری اعم از آموزش، آگاه‌سازی و فرهنگ‌سازی در استفاده از شبکه‌های اجتماعی برای مقابله با نقض حریم خصوصی با پشتوانۀ حقوقی و علمی صورت گیرد. ظهور تلفن‌های همراه هوشمند و نصب نرم افزارهای مورد نیاز زمینه را برای سودجویی و تعدی به حریم خصوصی کاربران به طور فزاینده‌ای فراهم کرده است. سرقت و انتشار اطلاعات شخصی و خانوادگی (در حوزه عکس و فیلم)، دسترسی به اطلاعات مالی و بانکی افراد و دستبرد به اموال کاربران، لو رفتن اطلاعات محرمانه شغلی، تحصیلی، سوابق بیماری و پرونده پزشکی افراد و دسترسی غیرمجاز به داده‌های رایانه‌ای نظیر هک ایمیل یا اکانت اشخاص از جمله موارد نقض حریم خصوصی کاربران به وسیله افراد سودجو در فضای مجازی هستند.

وی افزود: از این رو لازم است دانش‌آموزان به موارد نقض حریم خصوصی به لحاظ قانونی و حقوقی آشنایی پیدا کرده و ابعاد و تبعات‌شان را دریابند و مهارت‌های فنی مقابله با آن‌ها را بیاموزند. در حین نصب این نرم‌افزارها دسترسی‌هایی از سوی کاربر داده می‌شود که به طور عمده از روی ناآگاهی است. بدین ترتیب کاربر حریم خصوصی خود را بی دفاع می‌گذارد. به طور مثال در فضای اینستاگرام افرادی هستند که با شیوه‌های مختلف طعمه سودجویان شده و با هتک حریم خصوصی‌شان، ضرر و زیان فراوانی را چه به لحاظ خانوادگی و اجتماعی چه به لحاظ روحی و روانی و چه به لحاظ مالی متحمل می‌شوند. برای مثال با افشاء شدن اطلاعات بانکی،‌ حساب‌هایشان خالی شده و یا با انتشار یک عکس خصوصی‌شان زمینه‌ساز اختلافات خانوادگی گردیده است. بارها مشاهده شده است که انتشار یک فیلم یا عکس از لحظات خصوصی افراد چه عواقبی را برای آنان به همراه داشته است.

دانش‌آموز دیگری اظهار داشت: من خودم در روز بیش از ۱۰الی ۱۲ ساعت و حتی بیشتر از شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام استفاده می‌کنم. دنیای امروز دنیای اینترنت و اطلاعات است و طبق نظر سازمان ملل افرادی باسواد محسوب می‌شوندکه سواد اینترنتی داشته باشند. شما چرا استفاده از اینترنت را به عنوان اعتیاد معرفی می‌کنید؟

رزاقی در پاسخ در بیان کرد با وجود محاسنی که استفاده از فن‌آ‌وری‌‌های نوین مانند اینترنت براي انسان به همراه دارد، ولی همچون یک شمشیر دو لبه می‌تواند مضرات و مشکلات فراوانی را به ‌ویژه براي نسل نوجوان و جوان به همراه آورد. جامعه‌شناسان روان‌شناسان حوزه اینترنت همگی بر ماهیت اعتیادآور اینترنت به‌خصوص در قشر جوان تأکید دارند. به نظر صاحب‌نظران، کاربرانی که بیش از 8 ساعت از فضای مجازی استفاده می‌کنند معتاد به اینترنت محسوب می‌شوند. اعتیاد به اینترنت در سال‌های اخیر به ‌طرف شبکه‌های اجتماعی مجازی گرایش پیدا کرده است تا جایی که اعتیاد به آن‌ها اقشار نوجوان و جوان را در برگرفته است. در این میان اقشار مزبور نیاز دارند تا در مواجهه با تهدیدات اینترنت و شبکه‌های مجازی آموزش‌های لازم را بدست آورند.

وی در پایان گفت: از آن جا که اینترنت و مهم‌تر از آن شبکه‌های اجتماعی در حال تبدیل شدن به تأثیرگذارترین عوامل بر زندگی فردی و اجتماعی دانش‌آموزان هستند و اعتیاد به آن‌ها اثرات منفی بر روابط خانوادگی و سلامت عمومی آن‌ها خواهد داشت. از منظر جامعه‌شناسی ما شاهد گسترش افت و فرسودگی تحصیلی، سردی، جدا افتادگی و بیگانگی فرزند از خانواده، سطحی شدن مناسبات دوستی، از هم گسیختگی مناسبات اجتماعی و حتی گسترش رفتارهای خشونت‌آمیز و بد اخلاقی‌هایی در میان نوجوانان هستیم که بخشی از آن‌ها به اعتیاد به اینترنت و شبکه‌های اجتماعی باز می‌گردد. از منظر روان‌شناسی استفاده مدام از این شبکه‌ها به شکل اعتیاد در سلامت نوجوانان نظیر اضطراب، افسردگی، کج خلقی، بی‌قراری، وسواس و خیال‌بافی‌های مخرب تأثیرگذار است. از منظر سلامت جسمی استفاده اعتیادآور به اینترنت موجب کم تحرکی و ضعف قوای جسمی، سردرد، کمردرد، آشفتگی در خواب، کاهش یا افزایش وزن، تاری دید و فشار بر چشم می‌شود، لذا به شما نوجوانان توصیه می‌کنم در طول شبانه روز حداکثر۲ الی ۳ساعت از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی استفاده نمایید. به ورزش و تفریحات سالم پرتحرک و با نشاط روی آورید و تا می‌توانید میزان استفاده از بازی‌های اینترنتی را کاهش دهید.