در كشور ما سالهاست كه حق انتخاب شهردار براساس ماده 71 قانون شوراها بر عهده اعضاي شوراهاي شهر بوده است ما به دلايلي با تشكيل نشدن شوراها تا سال 77 اين امر توسط دولت (وزارت كشور) انجام ميشد.
با آغاز به كار نخستين دوره شوراها در اواخر دهه گذشته، حق انتخاب شهرداران به شوراهاي شهر واگذار شد اما چند وقتي است كه نمايندگان در مجلس شوراي اسلامي در طرحي خواستار واگذاري اين حق به مردم شدهاند و با موفق ندانستن مكانيزم انتخاب شهردار توسط اعضاي شوراهاي شهر، اين روند را فرسايشي و در نهايت به ضرر مردم ميدانند.
شهردار بايد پاسخگوي همه شهروندان باشد
يكي از دلايل موافقان طرح انتخاب شهردار توسط مردم، پاسخگو شدن شهرداران در برابر تكتك شهروندان و افزايش انگيزه آنها براي برنامهريزي جدي در خصوص اداره امور است.
سيدعلي ميرخليلي، عضو كميسيون اجتماعي مجلس شوراي اسلامي در اين خصوص به شهر ميگويد: اگر شهردار به طور مستقيم توسط مردم انتخاب شود در برابر همه شهروندان جوابگو خواهد شد.
وي با بيان اينكه اكثر نمايندگان مجلس با اين طرح موافقتند ميافزايد: به طور حتم مردم اين حق را دارند كه با برنامههاي كانديداها آشنا شوند و با آگاهي شهردار شهر خود را انتخاب كنند.
ميرخليلي اضافه ميكند: شهرداري كه با اين روش انتخاب ميشود ثبات شغلي دارد و بهتر ميتواند بر فعاليت خود متمركز شده و رضايت عموم را كسب كند.
وي در خصوص اظهار نظر برخي كه انتخاب شهردار توسط مردم را موجب سياسي شدن شهرداران ميدانند اظهار ميكند: همه انتخابات كشور به سياست ارتباط پيدا ميكنند و انتخاب شهردار و شوراي شهر نيز از اين امر مستثني نيست.
ميرخليلي با بيان اينكه انتخاب شهردار توسط مردم مزيتهاي بسياري دارد ميگويد: هماكنون جزييات اين طرح در حال بررسي است.
جلوگيري از سهمخواهي از شهرداران
هادي مقدسي، يكي ديگر از اعضاي كميسيون اجتماعي مجلس در اين باره ميگويد: انتخاب شهردار توسط مردم از تبديل شدن شهردار به ابزاري براي سهمخواهي برخي از اعضاي شوراهاي شهر جلوگيري ميكند.
وي ميافزايد: اگر مردم شهردار را انتخاب كنند حقي از كسي ضايع نميشود و شهر هم با ركود فعاليتها مواجه نخواهد شد.
مقدسي نيز از استقبال اكثر نمايندگان از اين طرح ميگويد و اظهار ميكند: در صورت تصويب اين طرح، اعضاي شوراهاي شهر وقت خود را معطوف به طراحي و برنامهريزي برنامههاي راهبردي شهر ميكنند.
ميزان، راي ملت است
بيشك هر تصميم و يا هر فعاليتي كه در شهر صورت ميگيرد بر سرنوشت آيندگان اثر ميگذارد بنابراين بايد با انتخاب بهترين تصميم و بهترين اقدام از نارضايتي وارثان آينده شهري جلوگيري كرد.
نگاهي به تاريخ نشان ميدهد كه هر كجا نخبگان نتوانستند براي انتخاب بهترين به نتيجه برسند به سراغ عموم مردم ميروند و مردم خود دست به انتخاب ميزنند.
مهدي سالارزاده يكي از شهروندان تهراني در خصوص طرح انتخاب مستقيم شهردار توسط مردم به شهر ميگويد: من با اين طرح موافقم چرا كه انتخاب شهردار توسط خود مردم موجب افزايش اعتماد به نفس شهردار و در نتيجه تلاش براي جوابگويي به اين اعتماد مردم ميشود.
وي ادامه ميدهد: البته بايد برخي از قوانين نيز همراه با تصويب اين طرح تغيير كند و اختيارات بيشتري به شهردار يك شهر داده شود.
سالارزاده اضافه ميكند: مديريت واحد شهري، موضوعي است كه بايد تحقق پيدا كند تا شهرهاي ما آباد شود.
ندا فلاحي كه خود را دانشجوي معماري معرفي ميكند در اين خصوص ميگويد: من فكر ميكنم تصويب و اجراي اين طرح منجر به افزايش قدرت شهرداران ميشود.
وي ميافزايد: با اجراي اين طرح ديگر شاهد بركناري مكرر شهرداران نخواهيم بود.
فلاحي اضافه ميكند: البته بايد فكري هم براي شوراهاي شهر كرد چرا تحقق اين موضوع به نظر ميرسد كه اختيارات آنها را كاهش ميدهد.
محمد الف، دانشجوي علوم سياسي نيز در اين باره به خبرنگار ما ميگويد: اين طرح بيشتر جوابگوي نياز شهرهاي كوچك است و در شهري مانند تهران جواب نميدهد.
وي ادامه ميدهد: در شهرهاي كوچك مردم تقريبا يكديگر را ميشناسند و ميتوانند فرد اصلح را انتخاب كنند ولي در كلانشهري مانند تهران احتمال اشتباه انتخاب كردن مردم هست.
تجربه دنيا
هماكنون در بسياري از شهرهاي بزرگ دنيا، روش انتخاب مستقيم شهردار جايگزين روش غيرمستقيم شده است.
به عنوان مثال در شهر توكيو (پايتخت ژاپن) از سال 1974 شهردار هر 4 سال يكبار توسط مردم انتخاب ميشود و هيچ مقام دولتي حق بركناري او را ندارد.
در شهرهاي آمريكا، انگلستان، اتريش، بلغارستان، قبرس، آلمان، ايتاليا، روماني، نروژ، تركيه و ... نيز شهرداران به طور مستقيم يا تركيبي از روش مستقيم و غير مستقيم انتخاب ميشوند.
بسياري از موافقان طرح انتخاب شهردار توسط مردم، بر جهاني بودن و موفق بودن اين روش تاكيد ميكنند و معتقدند قرار نيست اين طرح به صورت آزمون و خطا در كشور اجرا شود چرا كه نتايج مثبت خود را در شهرهاي ديگر جهان نشان داده است.
آزموني كه با سرنوشت ميليونها نفر عجين است
نمايندگان مردم در مجلس شوراي اسلامي اين روزها در حال بررسي جزييات طرح انتخاب شهرداران توسط مردم هستند و بيشك تصميمي كه خواهند گرفت با سرنوشت ميليونها شهروند ايراني عجين است بنابراين بايد با در نظر گرفتن تمام جوانب اجراي اين طرح و رفع نگرانيهاي به وجود آمده در خصوص تضعيف شوراها قانوني را به تصويب برسانند كه چالشها و اختلاف نظرها و ايرادات را به حداقل رسانده و زمينه شكوفايي شهرها را فراهم كند.
گزارش:مريم سمايي