كمربندي براي تنفس بهتر تهران

به گزارش «شهر»، مهم‌ترين شاخصه توسعه يافتگي يک شهر ارتقاي سلامت و بهبود آب و هوا و توسعه فضاي سبز آن است. در تهران سرانه فضاي سبز به دليل وجود بافت‌هاي فشرده مسکوني بسيار پايين است و برابر با استانداردهاي بين المللي نيست. هم اكنون سرانه فضاي سبز در تهران 12.9مترمربع است. استاندارد جهاني سرانه فضاي سبز درختكاري شده به ازاي هر نفر 25 متر است. تهران هم اکنون 1503 پارک دارد . تهران براي رسيدن به استاندارهاي جهاني راه زيادي را در پيش دارد و يكي از تدابير براي رسيدن به استاندارد جهاني بستن كمربندي سبز دور شهر تهران است.

توسعه فضاي سبز برون شهري

براي توسعه فضاي سبز شهري در تهران، درختكاري و كاشت چمن همچنين بوستان‌هاي كوچك در محلات  راهكارهاي شهرداري تهران بوده، همچنين كاشت درختان در نواحي حاشيه اي كه به كمربندسبز مشهور است و در كشورهاي مختلف از اين روش براي تامين فضاي سبز مورد نياز استفاده مي شود.

كمربند سبز در منابع مختلف به صورت نوار سبزي از درختان و درختچه ها تعريف شده است كه به دور شهرها كشيده شده و داراي كاركرد چند جانبه اي از قبيل حفاظت شهرها در برابر آلودگي، تلطيف هوا، غربال گرد و غبار، تحديد شهر، خاصيت تفرجگاهي، ضربه‌گيري اراضي دروني شهرها، مقابله با پديده حرارت جزيره‌اي، افزايش محصولات زراعي و بادشكن است و به صورت كمربندهاي سبز محاط كننده ، كمان‌هاي سبز و محورهاي سبز ديده مي‌شود كه مورد اول شناخته شده‌تر است و به صورت يك بخش كاملا پوشش دهنده فضاي پيرامون شهرها عمل مي كند .

كمربند سبز عملاً براي جلوگيري از گسترش بي رويه و تحديد شهر است و جايگزين مناسبي براي برج و باروها يا دروازه هاي شهر قديم است. اما كمان‌هاي سبز قطعات جداگانه اي از فضاهاي سبز است كه در حاشيه شهرها احداث شده و حالت به هم پيوسته مانند كمربند ندارد و نهايتاً محورهاي سبز مشتمل بر فضاهاي سبزي است كه به طور مستقيم از كمربندي به درون شهر راه مي‌يابد.

علاوه بر اين اهداف، در مورد شهر تهران چند هدف ديگر نيز مورد توجه است که استفاده اقتصادي از درختكاري هاي مثمر و غيرمثمر ، استفاده از آب‌هاي سطحي و زيرزميني با ايده پايين آوردن سطح آب‌هاي زيرزميني جنوب شهر تهران و نهايتاً ايجاد مناطقي با عملكرد شهري كه احتياج به فضاي سبز زياد داشته باشد و مي‌بايست در حاشيه شهر باشد مانند پارك‌هاي جنگلي در دست كاشت، اردوگاه ها ، نهالستان‌ها ، باغ‌هاي‌وحش ، باغهاي گياه شناسي و گورستانها از جمله آنها محسوب مي شود.

كمربند سبز دور تن تهران

كمربند سبز تهران قرار است شعاعي به قطر 5 کيلومتر را در بر بگيرد و در دو فاز ايجاد شود. در اين كمربند سبزقرار است انواع مجموعه هاي فضاي سبز تفريحي، ورزشي و گردشگري ايجاد شود.

بر اساس آمار و ارقام سازمان پارک ها و فضاي سبز شهر تهران که مجري طرح کمربند سبز پيراموني بوده فاز اول آن به مساحت 30 هزار هکتار اجرايي شده و در حال حاضر نيز 2 هزار هکتار از فاز اول اجرايي مي شود. فاز 2 طرح کمربند سبز پيراموني تهران پروژه اي 10 ساله است که در متراژ مختلف اجرايي خواهدشد.

علي محمد مختاري، مديرعامل سازمان پارک ها و فضاي سبز شهرداري تهران در مورد طرح کمربندي سبز پيراموني تهران مي گويد: مطابق برنامه ريزي هاي صورت گرفته اين طرح که يک فرايند طولاني مدت است و به دو فاز تقسيم مي شود که در فاز اول به مساحت 30 هزار هکتار كمربند سبز تهران اجرايي شد و در فاز 2 نيز قسمتي از طرح اجرايي مي شود.

او در مورد مساحت و وضعيت فاز 2 مي افزايد: فاز 2 طرح کمربند سبز ايمني مساحتي 50 هزار هکتاري را در برمي گيرد که در حال حاضر در دستور کار شهرداري بوده و ما دو هزار هکتار از آن را اجرايي مي کنيم.

مختاري در مورد فرايند اجراي اين طرح چنين توضيح مي دهد: در حال حاضر اقدامات اوليه جاده سازي به اتمام رسيده و گونه‌هاي گياهي انتخاب شده اند.

مديرعامل سازمان پارک ها و فضاي سبز شهر تهران معتقد است: در حواشي شهر تهران اراضي که بلامعارض بوده وجزو اراضي ملي محسوب مي شود، براي طرح کمربند سبز شهر تهران مورد استفاده قرار مي گيرد و براي اجراي طرح کمربند سبز از گونه هاي سازگار، ماندگار و مناسب با شرايط اقليمي شهر تهران استفاده مي شود.

مختاري مانند ديگر کارشناسان شهري بر اين نکته تاکيد دارد که طرح فضاي سبز پيراموني تهران مي تواند فضاي سبز مناطق حاشيه اي شهر تهران را تامين کرده و از گسترش بي رويه شهر جلوگيري کند.

او مي گويد: در هر هکتار 600 اصله درخت کاشته مي شود که اين رقم در دو هکتاري که اجرايي مي شود به يک ميليون و 200 اصله درخت مي رسد.

سازمان پارک‌ها در سال جاري دو هزار هکتار از اراضي پيرامون شهر تهران در محدوده‌هاي «وردآورد»، «سولقان»، «ارتفاعات لتمان کن»، «جماران»، «مسعوديه» و «اراضي دهکده مقاومت» و اراضي «آرادکوه » کهريزک را تحت پوشش جنگل کاري قرار داده است و با توجه به توانايي اين مجموعه با تامين اراضي مناسب مي‌تواند مساحت بيشتري را تحت پوشش قرار دهد.

طرحي جامع براي آبياري فضاي سبز تهران

تامين منابع آبي فضاهاي توسعه يافته سبز تهران بايد از طريق بهره‌گيري از شيوه‌ها و فن‌آوري‌هاي نوين آبياري و استفاده از گونه‌هاي ماندگار و سازگار با شرايط آب و هوايي تهران و با توجه به مصلحت عمومي شهروندان باشد. سازمان پارك‌ها و فضاي سبز تهران براي جلوگيري از اتلاف آب شرب براي آبياري فضاي سبز شهري طرح جامع آب خام را به اجرا گذاشته است.

طراحي جامع شبكه آب خام فضاي سبز شهر تهران با ساماندهي 421 حلقه چاه، 155 رشته قنات و يك دهنه چشمه براي آبياري فضاي سبز و طراحي و اجراي 154 پروژه آبرساني و شبكه‌هاي آبياري تحت فشار در قالب طرح جامع آب خام فضاي سبز شهر تهران در حال اجرا است.

اجراي اين طرح باعث بهبود كامل كيفيت آب شرب شهروندان ، كاهش مصرف شبكه آب بهداشتي به ميزان 35 درصد، تكافوي منابع آبي موجود، شامل سدهاي سه گانه اميركبير، لتيان و لار و عدم نياز به ساير سرمايه‌گذاري‌ها و بهره‌گيري از منابع دور دست ، اختصاص آب‌هاي درجه دو (چاه‌هاي درونشهري) به آب خام و كاهش اثرات نامطلوب كيفي آب چاهها براي شرب، استفاده بهينه از آب قنوات تهران به تعداد 155 رشته در مظهر و رهايي آنها از سرگرداني در جوي خيابان‌ها و ممانعت از آلودگي آن‌ها و استفاده از پساب تصفيه خانه‌هاي فاضلاب براي آبياري قطرهاي جنگل‌كاري‌هاي شهري و اطراف شهر خواهد شد.