-
- |
-
- |
-
- |
-
- |
-
يکشنبه ۳۰ ارديبهشت ۱۴۰۳
ساعت : ۰۰:۳۵
ساعت : ۰۰:۳۵
طوفان‌هاي سياسي که هر لحظه با شدت بيشتري سرزمين اعراب را در مي‌نوردد، کشورهايي مانند عربستان سعودي را بيش از پيش دچار نگراني کرده است. اين امر موجب شده مقامات سعودي، براي جلوگيري از تکرار سناريوي مصر و تونس به روابط سنتي و تاريخي خود با امريکا خاتمه دهند.
به نوشته وب سايت روزنامه نشنال‌پست چاپ کانادا، با گسترش روافزون ناآرامي‌هاي جهان عرب، عربستان سعودي خود را به شدت در تنگنا احساس مي‌کند چرا که چندي پيش «حسني مبارک»، ديکتاتور مصر که يکي از مهم‌ترين متحدان امريکا بشمار مي‌آمد، بدون تشريفات برکنار و بازداشت شد. در کشور همسايه عربستان-يمن- نيز دمل چرکين حکومت صالح پس از سه دهه نارضايتي‌هاي عمومي، سرباز کرده و ارکان حکومتي «علي عبدالله صالح» به لرزه در آمده است. در بحرين که در شرق عربستان واقع است، نيز اکثريت شيعيان براي انقلاب به پا خواسته‌اند، انقلابي که کاخ‌نشينان رياض سرايت آن را به استان‌هاي شرقي کشور نفت خيز خود، کاملا درک کرده‌اند. با اين حال، در اين شرايط «اتحاد استراتژيک ميان عربستان سعودي و ايالات متحده امريکا» است که تحت بيشترين فشار‌ها بوده است، روابطي که تبعات آن مي‌تواند، خاورميانه را دچار تغييري هميشگي کند.
«مارتين اينديک» -معاون موسسه تحقيقاتي «بروکينگز» در واشنگتن- در اين باره معتقد است: «به لحاظ تاريخي، روساي جمهور امريکا همواره امنيت پادشاهان عربستان را تامين کرده‌اند، اما در شرايط خطير کنوني «ملک عبدالله» -پادشاه عربستان-، باراک اوباما- رئيس جمهور امريکا- را تهديدي براي امنيت داخلي خود مي‌بيند.»
به گفته اينديک، ملک عبدالله از اين در هراس است که در صورت گسترش ناآرامي‌ها در عربستان (مانند آنچه بر مبارک و ديگر متحدان سرنگون شده امريکا در منطقه رفت) اوباما از او بخواهد که قدرت را واگذار کند؛ به همين دليل است که انقلاب‌هاي متعدد جهان عرب، واکنش‌هاي متفاوتي را در واشنگتن و رياض به‌دنبال داشته است.
در حالي که امريکا معتقد است پتانسيل‌هاي بالقوه آزادي‌خواهي در اعتراض‌هاي عربي وجود دارد، عربستان اين اعتراض‌ها را تهديد جدي عليه خود مي‌بيند.
«چارلز فريمن»، سفير پيشين امريکا در عربستان سعودي در اين باره گفت: «عربستان ديگر تمايلي به همکاري با امريکا در امور صلح خاورميانه، عراق، افغانستان و ديگر مناطقي که بنيادگرايان به فعاليت مي‌پردازند، ندارد.»
به گفته فريمن، عربستان سعودي کاملا تلاش دارد تا از وابستگي تاريخي خود به امريکا بکاهد و براي تحقق اين هدف، در حالي که همکاري‌هاي خود را با متحدان قديمي خود در اروپا و آسيا تحکيم مي‌کند، روابط جديدي را با کشورهايي چون چين، هند و روسيه آغاز کرده است.
بنا بر اين گزارش، زماني که حسني مبارک همچنان در مسند قدرت بود، رياض بار‌ها از سياست واشنگتن در قبال قاهره و درخواست‌هاي مکرر مقام‌هاي امريکايي، براي کناره‌گيري مبارک از قدرت زبان به انتقاد گشود. به طوري که پس از انتشار شايعاتي مبني بر احتمال قطع کمک نظامي امريکا به مصر، ملک عبدالله خشمگينانه در تماس تلفني خود با اوباما نسبت به اين مسئله به شدت اعتراض کرد و پس از سقوط مبارک نيز ديدار خود را با «هيلاري کلينتون»، وزير خارجه امريکا به اين بهانه که حال عمومي مناسبي براي ديدار ندارد، لغو کرد.
پس از آنکه ناآرامي‌ها به بحرين رسيد، سعودي‌ها تماس تلفني رئيس‌جمهوري امريکا مبني بر ممانعت از اعزام نيرو به کشور همسايه براي سرکوب مخالفان را ناديده گرفتند و به اين کشور نيرو اعزام کردند. مايکل هانا- تحليل گر موسسه سنچري امريکا- معتقد است: «سعودي‌ها در حال حاضر در موضع دفاعي و انفعالي قرار گرفته‌اند. در گذشته آن‌ها قدرتي براي خود محسوب مي‌شدند اما هم اکنون آن‌ها از حوادثي که در منطقه، مخصوصا مصر- رخ داده است بشدت بيمناک هستند».
امريکا در جريان حوادث اخير خاورميانه بار‌ها متذکر شده بود که حاکمان در قدرت از کاربرد هرگونه خشونت، اجتناب ورزند. اما مقامات سعودي از ابتدا با اين رويکرد امريکا مخالف بودند. درحال حاضر نيز آن‌ها از دريچه ديگري به موضوع مي‌نگرند که بسيار متفاوت از آن چيزي است که امريکاييان در نظر دارند. مقامات سعودي حتي مانع انجام کوچک‌ترين اصلاحاتي در بحرين شدند.
جان آلترمن- يکي از محققان در مرکز تحقيقات استراتژيک در حوزه بين الملل- معتقد است «مقامات سعودي در حال حاضر در بحرين متوجه دو خطر شده‌اند. در وهله اول آن‌ها از اين نگران هستند که نارضياتي شيعيان بحرين به قسمت‌هاي شرقي اين کشور سرايت کند و موجب برانگيخته شدن آن‌ها شود. مناطقي که بخش عمده‌اي از صادرات نفتي اين کشور را تشکيل مي‌دهد و در صورت هرگونه خطري امنيت اين کشور را دچار مخاطره خواهد کرد. در وهله دوم نيز ايجاد هرگونه تغييري در بحرين موجب تهييج شيعيان عربستان براي انجام تظاهرات براي ايجاد اصلاحات مي‌گردد».
عربستان پس از شدت گرفتن تظاهرات‌ها در بحرين، ???? نفر از نيروهاي خود را وارد اين کشور کرد و به کشتار مردم اين کشور پرداخت.
اما واشنگتن که پيش از اين از حمله جنگنده‌هاي ناتو به ليبي با هدف حمايت از غيرنظاميان پشتيباني کرده بود در برابر جنايت‌هاي سعودي‌ها و نيروهاي دولتي بحرين در اين کشور سکوت کرد. در عوض تلاش گسترده‌اي را براي احياء روابط واشنگتن ـ رياض از سر گرفت.
«رابرت گيتس»، وزير خارجه امريکا هفته گذشته در ديدار ?? دقيقه‌اي خود با ملک عبدالله تلاش کرد تا نسبت به امنيت روابط دو کشور و اينکه واشنگتن همچنان حامي رياض است، اطمينان دهد. تلاش امريکا براي احيا روابط با عربستان اما به همين جا ختم نشد و «تام دونيلون»، مشاور امنيت ملي اوباما با نامه‌اي شخصي از جانب رئيس‌جمهور امريکا راهي شبه جزيره عربستان شد.
در اين شرايط به نظر مي‌رسد، ادامه اين ناآرامي‌ها در خاورميانه همچنان ادامه يابد، که روزگارسختي براي امريکا و سياستمداران اين کشور خواهد بود. ديکتاتورهاي عرب که سال‌ها مقامات امريکايي را در آغوش مي‌گرفتند و آن‌ها نيز به حمايت از آن‌ها مي‌پرداختند، هم اکنون حاضر به باور شرايط کنوني نيستند و هر لحظه در اين هراسند که مبادا امريکا پشت آن‌ها را خالي کند و از تظاهرات کنندگان به حمايت بپردازد.
