اعتکاف؛ لحظه اتصال فرشيان با عرشيان

اعتکاف؛ خلوت جان با خداست، زيباترين لحظه راز و نياز و  مغتنم ترين فرصت براي هم کلامي انسانها با معبود خود است.فرصتي براي يافتن پاسخي براي همه پرسش ها خود؛ آري، اعتکاف دعوت شدن به مهماني خداوندگار و متنعم شدن از سفره احسان و لطف اوست.

اعتکاف، از ريشه عکف است و در آينه لغت  ازجمله به معني التزام به يک مکان و اقامت در آن، اقامت، ملازمت و مواظبت، حبس و توقف، اقامت کردن و ماندن در جايي و ملازم بودن با چيزي است، ولي در شرع اسلام، اقامت در مکاني مقدس به منظور تقرب جستن به خداوند متعال بيان شده است.

اعتكاف در قبل از اسلام در بين اديان الهى و اسلام وجود داشته است. با نگاهى به آيات قرآن كريم در مى‏يابيم كه اعتكاف در بين پيامبران و اديان الهى جايگاه ويژه‏اى داشته است. در مجموع چند بار ماده عكف در قرآن مجيد آمده است كه نشان ازاهميت اين سنت حسنه دارد؛مانند: سوره هاي اعراف آيه 138، طه آيه‏هاى 91و97، انبياء آيه 52، شعرا آيه 71، حج آيه 25، بقره آيه هاي 125و187.

در آيه 125 سوره بقره در مورد جايگاه و فضيلت آن تاکيد شده است: " ( وَإِذْ جَعَلْنَا الْبَيْتَ مَثَابَةً لِّلنَّاسِ وَأَمْنًا وَاتَّخِذُواْ مِن مَّقَامِ إِبْرَاهِيمَ مُصَلًّى وَعَهِدْنَا إِلَى إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ أَن طَهِّرَا بَيْتِيَ لِلطَّائِفِينَ وَالْعَاكِفِينَ وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ ، و چون خانه [كعبه] را براى مردم محل اجتماع و [جاى] امنى قرار داديم [و فرموديم] در مقام ابراهيم نمازگاهى براى خود اختيار كنيد و به ابراهيم و اسماعيل فرمان داديم كه خانه مرا براى طواف‏كنندگان و معتكفان و ركوع و سجودكنندگان پاكيزه كنيد."

نکته قابل تامل در اين آيه اين است که در زمان حضرت ابراهيم و اسماعيل (ع) عبادتي به نام اعتکاف وجود داشته و پيروان آن حضرت گرداگرد کعبه معتکف مي شده اند. انسانها با معتکف شدن در خانه خدا با پالايش روح، خانه تکاني دل از اغيار و ناآرامي هاي دنياي مادي ضمن نزديک شدن به معبود خويش به آرامش  معنوي مي رسند که کمترمي توان آن را در ساير عبادتهاي ديني مشاهده نمود. چرا که انسان هاي معتکف با چشيدن طعم شيرين ايمان و انس با خداوند و دور کردن لذت هاي مادي و شهواني ازخويشتن، به گرانبهاترين سرمايه زندگاني و بهترين زاد و توشه آخرت دست  پيدا مي کنند.

نيت، توقف در مسجد جامع شهر يا مساجد چهارگانه معروف(مسجد الحرام، مسجد النبي«ص»، مسجد جامع کوفه و مسجد بصره)، کمتر از سه روز نبودن و روزه‏دار بودن معتکف در ايام اعتکاف از جمله ارکان اعتکاف بيان شده است .

 هر زماني که انسان معتکف بتواند حداقل سه روز در مسجد بماند صحيح است، و بهترين ايام اعتکاف، دهه آخر ماه رمضان و نيز ايام البيض (سيزدهم و چهاردهم و پانزدهم) ماه رجب مي باشد. در اين خصوص بايد توجه داشته باشيم که اعتکاف، همانند ساير عبادات،بايد با نيت و قصد قربت‏ باشد.

در اين راستا آنچه بايد بيشتربه امر اعتکاف توجه داشته باشيم، اينکه دردوران زندگي ماشيني ما انسان ها که از آن عصر ارتباطات و عصري كه از آن به «دهكده جهاني» ياد مي شود و عصري كه روزنامه ها، مجلات، راديو و تلويزيون، اينترنت، ماهواره و... در صدد نقش آفريني الگوهاي نويني در کشورمان  از جمله تهاجم فرهنگي و شبيخون فرهنگي در زندگي بشر در راستاي اهداف غيرانساني هستند، نبايد از آثار سوء رسانه هاي گروهي بر زندگي مان غافل بشويم.

از اين رو جا دارد متوليان اين امر بيش از پيش بر نقش سازنده اعتکاف، تاکيد داشته باشند، زيرا اعتکاف انس با معشوق است که زمينه را براي گسستن فرد از سرگرمي هاي پوچ فراهم مي آورد، انسان را با خداوند پيوند مي دهد و از آفت خدا فراموشي و از خودبيگانگي نگه مي دارد.

اين ايام فرصتي است تا انسان هاي عاشق و به خصوص جوانان و نوجوانان با حضور چند روزه  در خانه حضرت حق و سفر به سرزمين صفا و صداقت و غوطه ور شدن در زلال معني با تفکر به اعمال خويش علاوه بر بهره برداري از فيض معنوي اين مراسم، بيشتر با مفاهيم و آيات قرآن آشنا شوند. لذا با سخن گفتن و به تحرير درآوردن اين لحظه ها نمي توان به عظمت و صداقت اين لحظه هاي پاک، مقدس الهي رسيد چرا که بايد با حضور عملي و تجربه اين لحظه هاي الهي است که مي توان به ذات اقدس الهي رسيد و لذت خدايي بودن را چشيد.

اين چه سري است که هر ساله بر عاشقان آن اضافه مي شود، بطوري در سال جاري بيش از يک ميليون نفر در بيش از 5 هزار مسجد معتکف شده اند که بيش از 80 درصد آنان جوانان و نوجوانان هستند.

ياداشت: موسي کاظم زاده