-
- |
-
- |
-
- |
-
- |
-
دوشنبه ۳۱ ارديبهشت ۱۴۰۳
ساعت : ۰۶:۰۸
ساعت : ۰۶:۰۸
خبرنگار شهر: در دنياي ادبيات فارسي کمتر شخصيت بزرگي وجود داشته که از شخصيت بزرگ‌تر از خود متاثر نبوده باشد. رودکي، شاعر مشهور دوره ساماني، از همان بزرگاني است که بسياري از اهالي فکر، فرهنگ و ادب جغرافياي فارسي‌زبان، مستقيم يا غيرمستقيم از او تاثير گرفته و آموخته‌‌اند.
پايه و اساس شعر رودکي، مسائل بنيادين زندگي انسان چون عشق، ايمان و مرگ است؛ موضوعاتي که هيچ‌گاه کهنه نمي‌شوند و براي انسان متفکر همواره دغدغه‌اند. پدر شعر فارسي، با سخني شيرين و کلامي لطيف و در عين حال سهل و ساده، براي شاعران فارسي پدري مي‌کند و بخشي از هويت، فرهنگ و تمدن ايران‌زمين مي‌شود؛ بخشي از اين فرهنگ به قدمت هزارسال که آن‌چه از زنگاني‌اش باقي است بيش از آن‌که مستند باشد شبيه به افسانه‌پردازي است.
ابوعبدالله جعفر بن محمد رودکي سمرقندي در اواسط قرن سوم هجري در روستاي بنج از قراي رودک سمرقند به دنيا آمد. او شاعر سبک خراساني و دوران ساماني است؛ نخستين سلسله‌اي که پس از اسلام فرهيختگان و اديبان و هنرمندان را در دربار خود گردآورد و از آن‌ها حمايت کرد. ريچارد نلسون فراي، ايران‌شناس و استاد بازنشسته دانشگاه هاروارد معتقد است او در تغيير خط از پهلوي به فارسي نقش داشته و سعيد نفيسي در صفحه 17 کتاب «محيط زندگي و احوال و آثار رودکي» مي‌نويسد: «از چند سال پيش در جست و جوي اشعار وي وقتي چند گذراندم و نزديک چهار سال در اين خدمت گذشت و اگر زندگي خويش را در اين راه گذرانده بودم، باز چيزي فروگذاشته بودم.»
«رودکي‌نامه» کتابي است در بررسي احوال و اشعار اين شاعر پرآوازه اهل موسيقي، که ايوب هاشمي آنرا نوشته و انتشارات بنياد رودکي به‌تازگي منتشرش کرده است. اگر مي‌خواهيد با آثار رودکي آشنا شويد فصل سوم اين کتاب به طور مفصل به آن پرداخته است. از «کليله و دمنه»اش به نظم گرفته تا «سندبادنامه» و مدايح و رباعيات و قصايدش.
هاشمي کتاب‌را به خوبي دسته‌بندي کرده و يک معرفي همه جانبه از رودکي ارائه داده است، طوري که انگار براي تحقيق و پژوهش نوشته شده يا براي کسي که عاشق رودکي است. شيوه و سبک سرايش رودکي، جنبه‌هاي زيباشناختي شعر او و مصداق‌هاي صنايع ادبي مثل هجو، تلميح، تضاد، استعاره و تشخيص را مي‌توان به طور کامل در صفحات فصل چهارم اين کتاب خواند. نويسنده حتي 18 صفحه را به اين اختصاص داده که رودکي چه کساني را ستوده و در مدح کدام شخصيت‌ها شعر سروده است.
تقسيم‌بندي موضوعي شعر رودکي از بخش‌هاي جالب «رودکي‌نامه» است که مثل يک لغتنامه، مي‌شود آنرا ورق زد و به دنبال موضوع دلخواه گشت. حقيقت مرگ يا درس زمانه، قناعت يا همدردي، رياستيزي يا شادزيستي و در مجموع 39 موضوع متنوع، فصل ششم رودکي‌نامه را با عنوان «آموزه‌هاي اشعار رودکي» شکل مي‌دهد.
«روزگار رودکي»، «زندگي رودکي»، «رودکي در آيينه ديگران» و «کتابشناسي آثار رودکي» فصل‌هاي اول، دوم، هفتم و هشتم اين کتاب 408 صفحه‌اي هستند. صفحه‌آراي آن سيدمحمود نوربخش و ويراستارش سيدعلي نوربخش است و يحيي پاکدل جلد آنرا طراحي کرده است. تيراژ کتاب دو هزارتايي ولي قيمتش 10 هزار تومان است!
«رودکي‌نامه» کتاب ِ مقاله‌هاي سنگين و نظريه‌پردازي‌هاي مفصل نيست؛ ولي هاشمي در آن به شکلي فشرده و گذرا به جوانب مختلف رودکي و زندگي‌اش پرداخته است. پس براي خواندن آن نيازي به اطلاعات تخصصي ادبيات و موسيقي نيست و هر مخاطبي با هر سن و سالي مي‌تواند آنرا ورق بزند و درباره رودکي هرچه خواست و هرچه در تاريخ به جا مانده و در دسترس بوده بداند.
اين کتاب ِ به ظاهر سنگين و حجيم با 330 صفحه فارسي و 78 صفحه انگليسي در قطع وزيري، که متني روان و سليس و در عين حال جدي دارد، متعلق به نويسنده‌اي است که پيش از اين دو کتاب «همت و کار در آيينه شعر ديني» و «رنگ صبر» را که دومي مجموعه شعر است منتشر کرده است.
