-
- |
-
- |
-
- |
-
- |
-
دوشنبه ۳۱ ارديبهشت ۱۴۰۳
ساعت : ۱۷:۵۷
ساعت : ۱۷:۵۷
به گزارش شهر، فرهنگسراي ابن سينا با مشاركت بنياد علمي و فرهنگي بوعلي سينا و برج ميلاد تهران، همايش پاسداشت سالروز حكيم جهان اسلام ابوعلي سينا را با دو محور «عشق در انديشه بوعلي سينا» و نيز «تقدير از دكتر غلامرضا اعواني»، رئيس پيشين انجمن حكمت و فلسفه ايران ، برگزار كرد.
درابتداي همايش، كه در تالار سعدي برج ميلاد تهران برگزار شد، سيد قاسم سيدان ناظمي، مدير مراكز فرهنگي هنري منطقه دو و رئيس فرهنگسراي ابن سينا با بيان اينكه انديشمنداني نظير ابن‌سينا و حافظ نه تنها در ايران كه در سراسر گيتي، بي نظير و بي مانند هستند،گفت: اين افراد تنها محدود به فرهنگ و جامعه ايراني نيستند. آنان بزرگاني هستند كه فضاي جهاني را تحت تاثير قرار داده اند. ما نيز خود را موظف مي دانيم البته علاوه بر پاسداري نام و ياد اين افراد، از انديشه هايشان نيز پاسداري و قدرداني كنيم.
سپس رحيم مطهر نژاد، مديرعامل و عضو هيات مديره شركت برج ميلاد تهران، ضمن خوشامد گويي به فيلسوفان و انديشمندان حاضر در همايش پاسداشت سالروز حكيم جهان اسلام ابوعلي سينا گفت: ابوعلي سينا، فيلسوفي جهاني است. فيلسوفي كه نه تنها انديشمندان ايراني كه انديشمندان غربي نيز تحت تاثير انديشه هاي اين عالم و حكيم كم نظير هستند.
وي با بيان اينكه برگزاري مراسم و همايشهايي به نام و ياد انديشمنداني چون ابن سينا، به مناسبتهاي مختلف از بهترين راهكارهاي اشاعه تفكر و انديشه اين فيلسوفان است،گفت: اكنون كه شهرداري از نهاد خدماتي به نهادي فرهنگي مبدل گشته است، اميد است همچنان شاهد تداوم برگزاري همايشهايي علمي و فرهنگي و هنري باشيم.
يك موي ندانست ولي موي شكافت
پس از اين سخنرانان "عشق د رانديشه بوعلي سينا" سخنراني خود را با محور ياد شده ارائه دادند. در ابتدا دكتر غلامحسين ابراهيمي ديناني، سخنراني خود را پيرامون «عشق در انديشه بوعلي سينا» با قرائت رباعي از بوعلي سينا آغاز كرد:
دل گرچه در اين باديه بسيار شتافت/ يك موي ندانست ولي موي شكافت
اندر دل من هزار خورشيد بتافت/ آخربه كمال ذره اي راه نيافت
وي گفت: شايد بهتر باشد درباره اين شعري كه ازجمله اشعارِ ابن سيناست، سخن بگويم. ابن سينا شاعر نيست اما گاهي شعرهاي خوبي سروده است. چرا كه دل ابن سينا در باديه بسيار شتافته است. اما سوال اين است كه منظور وي از اين باديه، كدام باديه و بيابان است؟ اين ضمير اين، به كدام بيابان باز مي گردد؟ فكر كنيم ببينيم اين باديه كجاست؟ باديه اين زندگي است. تفكر را از اين جامعه بگيريد،چه باقي مي ماند؟ باديه؟ بيابان؟ بيابان بي آب و علف؟ برهوت؟ جامعه منهاي تفكر باديه است. بهشت اگر بهشت است، نتيجه معرفت است. بهشت بي معرفت، باديه ديگري است. باديه است عالم منهاي معرفت. بيابان است. تازه اگر تفكر نبود،اگر فرد نبود طبيعت هم نبود .
استاد بازنشسته دانشگاه تهران ادامه داد: انسان موجودي فرهنگي است. مزاج هر انساني طبيعي است . انسان بدون فرهنگ حيواني بيش نيست.حتي جامعه‌اي هم كه فلسفه نداشته باشد، مانند باديه‌اي بي‌آب و علف است، همچنين ملتي كه فلسفه ندارد دين هم ندارد؛ چراكه دين فهم و تعالي فهم است.
وي ابوعلي سينا را دانشمندي خواند كه با وجودآنكه به تمامي علوم زمان خود آگاه بود و رد پاي تفكرش در تمامي علوم ديده مي‌شود، اما متاسفانه امروزه در بيشتر كشورها فقط از حيث پزشكي و طب برايشان بزرگداشت برگزار مي‌كنند.
ديناني با اشاره به فلسفه حكمت خرد و دانايي است گفت: البته در مقابل فلسفه، كتابهاي بسياري درزمينه ضدفلسفه هم نوشته شده است .اما از ياد نبريد كه جامعه‌اي كه از فلسفه محروم است به نوعي دچار عقب‌ماندگي است .
ديناني با بيان اينكه ابوعلي سينا خدمات بسياري را درحوزه هاي مختلف علوم انساني و طبيعي و پزشكي انجام داده است ، ادامه داد: متاسفانه هنوز شناخت لازم و ضروري از اين انديشمند بي نظير وجود ندارد. متاسفانه ما نزديك به هزار سال است كه ابن‌سينا را رئيس حكمت مشائي مي‌دانيم، درحالي كه اين تصور غلط است و ابن سينا يك اشراقي تمام‌عيار است، اما به حكمت مشائي هم احاطه كامل دارد، همچنين ابن‌سينا كتابهاي زيادي نوشته است كه يك حكمت عامي است و به گفته خود او براي عام نوشته شده است.
اين استاد دانشگاه در بخش ديگري از سخنانش گفت: ر كشورهاي غربي و عرب به ابن‌سينا با عنوان افلاطون نو نگريسته مي‌شود كه متاسفانه اين موضوع حتي نزدد ايرانيان نيز مورد تاكيد ما قرار مي‌گيرد.
ديناني با بيان اينكه ساير كشورها، مانند ايران اسلام را درك نكرده‌اند، ادامه داد: حتي در ميان صحابه حضرت محمد(ص)،سلمان پاك، كه ايراني هم بود، درك بهتر و جامعتري از دستورات و آئين هاي دين اسلام داشت. ما با فكر و فلسفه و فرهنگي كه داشتيم اسلام را درك كرده‌ايم، اما متاسفانه امروزه جهان عرب به مصادره بزرگان ما مي‌پردازند، درحالي كه بزرگي مانند شيخ اشراق كاملا ايراني است .
ديناني در پايان سخنان خود به مصرع آخر رباعي ابن سينا اشاره كرد و گفت: حالا آرزو مي كنم كه اي كاش يك فيزيكدان بودم و برايتان از اين مصرع كه ابن سينا مي گويد:يك موي ندانست ولي موي شكافت،سخن مي گفتم.
ابن سينا، مشائي نيست
پس از اين ، حضرت آيت‌الله احمد بهشتي، سخنران دوم همايش سالروز حكيم جهان اسلام،ابوعلي سينا، در جايگاه سخنرانان حاضر شد. وي با بيان اينكه عنواني را كه براي همايش انتخاب شده بود، براي اين همايش ناقص است،گفت : اين عنوان باعث مي‌شود اين ديد شكل بگيرد كه ابن‌سينا عالم تفكر و عالم انديشه را از عالم عشق جدا كرده است .
وي افزود: ابن‌سينا مشائي نيست و خود داراي يك مكتب است با اينكه فلسفه مشائي مبتني بر بحث و تفكر محض است، حتي در مواردي با فكر و انديشه مشائي هم برخورد ميكند. با توجه به اينكه ابن‌سينا بنيانگذار حكمت متاليه بود كساني بودند مانند صدرالمتالهين و شيخ اشراق كه از ابن‌سينا الهام مي‌گرفتند.
بهشتي درباره ديدگاه ابن‌سينا از مراحل رسيدن عارف به سير و سلوك نير توضيحاتي را ارئه داد و گفت: اولين درجه از حركت عارف، اراده است، اما كسب اين اراده نيازمند رياضت است. اين نيز ممكن است شامل تعقلات و يا شرعيات باشد كه همان عبادات است. البته رياضت عارف دقيق‌ترين و عالي‌ترين درجه‌ي رياضت است. چراكه عارف سعي دارد كه به مقامي برسد تا غير از خداوند چيز ديگري نبيند و جز او چيزي ديگر نجويد.
اين روحاني،درجه دوم را نفس اماره خواند و گفت: عارف بايد سعي كند كه نفس اماره را كه انسان را به شهوت و گناه مي‌كشاند، مطيع نفس مطمئنه كند و براي اين راه رعايت عبادت توام با تفكر، الهان و موعظه ضروري است. اما عارف بايد براي رسيدن به درجه سوم باطن و قلب خود را تلطيف كند كه اين عالي‌ترين هدف عارف است.
آيت الله احمد بهشتي در پايان سخنراني خود، به مقايسه عشق حقيقي با عشق مجازي پرداخت و چنين گفت: عشق مجازي يا نفساني است و يا حيواني كه عشق نفساني موجب رشد و تكامل مي‌شود و عشق در اين عشق به كمالات و ويژگي‌هاي اخلاقي معشوق دل مي‌بندد، اما عشق حيواني منشأ گناه است و موجب رفتار زشت و ناپسند مي‌شود و همه عشق حيواني را محكوم مي‌كنند.
عشق كيهاني در جهانشناسي
دكتر انشالله رحمتي، مدير مسئول نشريه اطلاعات حكمت و معرفت ،سومين سخنران "عشق در انديشه بوعلي سينا" بود.
وي سخنان خود را با مبحث حكمت مشرقي و مشايي، آغاز كرد و گفت: زمانيكه بوعلي سينا به حكمت مشائي مي‌پردازد، مي‌توان از آن حكمت اشراقي استخراج كرد. در واقع اگر در يكي از مفاهيم اصلي فلكيات ابن‌سينا تعقل كنيم، مي‌توان رابطه‌ي بين حكمت مشايي و شرقي را پيدا كرد.
وي با اشاره به اينكه سهروردي در يكي از رساله‌هاي تمثيلي خود،آنجا كه اشاره به آغاز آفرينش دارد، اظهار كرد: در انديشه ابن‌سينا و سهروردي مي بينيم كه عشق كيهاني در جهانشناسي مطرح مي‌شود، همچنين حقي كه به علتش علم پيدا كرد حاملش در انديشه ابن‌سينا عقل و در انديشه سهروردي حسن است. با اينكه حسن و عقل هر دو ويژگي‌هاي مشتركي دارند و آن بي‌نيازي است.
اين استاد دانشگاه افزود: وقتي ابن‌سينا از عقل و نفس سخن مي‌گويد، سهروردي آن را حزن و عشق مي‌خواند در حالي كه در بعد ديني فيلسوفان عقل همان قوه معرفتي ماست و عقل و نفسي كه در اينجا به عنوان موجودات مستقل صادر شده‌اند موجوداتي هستند كه در لسان ديني از آنها تعبير مي‌شود.
وي با بيان اينكه ابن‌سينا معتقد است كه مساله‌اي كه مي‌تواند اداره كلي و جزيي را كنار هم قرار دهد، موجود نفساني است، اظهار كرد: اتحاد اين دو با جسم فلك از نوع اتحادي است كه بين نفس و بدون ما برقرار است. البته استنباط ديگري كه از بحث ابن‌سينا وجود دارد، اين است كه اگر بخواهيم فلك و جسم را بشناسيم بايد از شناخت خودمان شروع كنيم و خودمان را بشناسيم.
رحمتي در پايان سخنان خود خاطرنشان كرد: تشابهي بين نفس بشري و نفس فلكي وجود دارد كه نفوس فلكي بالفعل و نفوس بشري بالقوه است.
ابن سينا،مصداق انديشمندي عاشق
حجت الاسلام و المسلمين غياث الدين طاها محمدي،رئيس بنياد علمي فرهنگي بوعلي سينا و امام جمعه همدان، سخنران چهارم همايش پاسداشت سالروز حكيم جهان اسلام،ابوعلي سينا بود.
به گزارش روابط عمومي مراكز فرهنگي هنري منطقه دو، امام جمعه همدان در سخنان كوتاه خود درباره ابوعلي سينا گفت: سخن از عشق است و عشق و خود،بوعلي سينا، نماد كامل مردي است كه عاشق است و اگر او كه بيش از 58 سال نزيست،عاشق نبود،قادر به چنين هنرنمايي هايي در عرصه هاي مختلف نبود.
حجت الاسلام و المسلمين طاها محمدي ابن سينا را انديشمند و فيلسوفي خواند كه مشكل ترين مباحث فلسفي را طرح و به آن پاسخ مي داد و ادامه داد: هرچند كه طي مباحثاتي كه ميان من و حجت الاسلام والمسلمين محقق داماد بود، به اين نتيجه رسيديم كه ابن سينا از طرح مباحثي نظير حركت جوهري و معاد بازماند اما همه مي دانيم كه او انديشمند و فيلسوفي بي نظير است.
وي افزود: هرگاه وي درطرح و حل مباحث با مشكل مواجه مي شد،وضو مي گرفت. به مسجد جامع همدان مي رفت و دو ركعت نماز مي خواند.
رئيس بنياد علمي فرهنگي بوعلي سينا پس از اين به گفته اي از جوادي آملي اشاره كرد و گفت:به قول جوادي آملي، بوعلي سينا، انديشمندي است كه نه استاد دارد و نه شاگرد.او خود پيشتاز و پيشگام در عرصه هاي مختلف و متعدد طب، فلسفه، نجوم و عرفان بود.
وي در پايان سخنراني خود گفت: اميدوارم بزرگاني بيايند و مسووليت بنياد بوعلي را بپذيرند تا به جايي برسد كه از زحمات اين فرد بعد از هزاران سال تقدير شده و بوعلي سينا جهاني شود تا مردم بتوانند از افق فكري اين انسان پاكباخته استفاده كنند.
كه علم عشق در دفتر نباشد
دكتر غلامرضا اعواني،آخرين سخنران همايش پاسداشت سالروز حكيم جهان اسلام،ابوعلي سينا،بود. وي به پيشنهاد محقق داماد، در اين همايش سخناني كوتاه پيرامون عشق در انديشه بوعلي سينا ارائه داد و گفت: اين موضوع عشق در انديشه بوعلي سينا،از همان مباحثي است كه مي بايد ساعتها پيرامون آن سخن گفت: براي ورود به اين مبحث نيز ابتدا مي بايد از تفاوت ميان حس و عقل گفت. از مراتب واقعيت.عقل چيزي مي‌بيند كه حس آن را درك نمي‌كند . عقل مراتبي دارد كه در تمامي علوم از جمله رياضي و فقه از آن استفاده مي‌شود، اما يك عقل بالاتري وجود دارد كه آن عقل الهي است كه كساني كه به آن مرحله نرسيده‌اند آن را انكار مي‌كنند و راه رسيدن به آن راه وصول است، ولايت،عرفان و سلوك است، البته رسيدن به آن راهي جز عشق ندارد كه همان عقل كلي است و در قرآن هم به آن اشاره شده است.
اعواني با اشاره به عقيده افلاطون پيرامون مراتب واقعيت گفت:اگر افلاطون مراتب را مي بيند،آنان را در قالب مفاهيمي نظير سايه،پيكره هاي ديوار و خورشيد بيان مي كند.
وي با قرائت بيتي از اشعار حافظ آنجاكه مي گويد: "بشوي اوراق اگر هم درس مايي كه علم عشق در دفتر نباشد"
ادامه داد: اين شعله است كه انسان را جذب معشوق مي كند،گفت:با درس وبحث كه نمي توان سلوك داشت. اين خصلت،ويژه آناني است كه تا مرتبه بحث عقلي،بيشتر نرفته اند. نمونه آن نيز بسيار است. اما بالاتر از عشق،عقل است كه جايش در قلب است. حتي قرآن نيز به اين معنا اشاره بسيار ميكند.عشق اين مقام والا را دارد كه موجود انساني را از يك مرتبه پايين به مرتبه اي بالا برساند.
گفتني است در پايان همايش پاسداشت سالروز حكيم جهان اسلام،ابوعلي سينا، كه در روز چهارشنبه ،2شهريورماه در تالار سعدي برج ميلاد تهران برگزار شد، سيد قاسم ناظمي،رئيس فرهنگسراي ابن سينا و حجت الاسلام و المسلمين طاها محمدي، رئيس بنياد علمي و فرهنگي بوعلي سينا، مراسم تقدير از خادم حكمت سينوي، دكتر غلامرضا اعواني، را برگزار كردند.
