فرهاد مومني کارشناس ارشد طراحي شهري در گفتوگو با خبرنگار «شهر» در رابطه با طراحي معابر شهري با اولويت عابرپياده گفت: نقش عابر پياده در طراحي شهري بسيار مهم و اساسي است که متاسفانه دربسياري نقاط دنيا از جمله ايران به فراموشي سپرده شده است.
او ادامه داد: ما دراغلب موارد خيابانها و فضاهايي را طراحي ميکنيم که اولويت رابه عبور وسايل نقليه داده است و بنابراين براي انسانهايي که ازاين فضاها استفاده ميکنند شهري خطرناك، بدون احساس امنيت و آسايش در هنگام حضور در فضاهاي شهري آن ميسازيم.
اتومبيلها روز به روز حاکميت خود را بر شهر بيشتر ميکنند
مومني تاکيد کرد: اتومبيلها روز به روز حاکميت خود را بر شهر بيشتر ميکنند و به دنبال آن نقش و حضور عابرپياده در فضاهاي شهري کمرنگتر ميشود. نتيجه اين عمل ساختن شهرها با خصوصيات انساني پايين است. فضاها فاقد حس هويت و صميميت هستند و انسان به فردي غريبه در فضاهاي شهري تبديل ميشود.
او يکي ديگر از پيامدهاي منفي اين معضل را عدم امکان حضور افراد ناتوان و کم توان در فضاهاي شهري دانست و افزود: در واقع با ايجاد فضاهاي غير ايمن و مخاطره آميز سالمندان و معلولان و خردسالان امکان استفاده از اين نوع فضاها را نخواهند داشت که اين به نوع خود نقص بزرگي در عملکرد يک محيط شهري به شمار ميرود.
او تاکيد کرد: طراح شهري به عنوان سازمان دهنده به اين عوامل بايد به راهکارهاي در اين رابطه بيانديشد تا فضاهاي شهري خاصيت انسانيتري پيدا کند و در نتيجه محيطي امنتر و قابل قبولتر براي زيست انسان ايجاد شود.
عابرپياده و پيادهگرايي اولويت نخست شهرهاي جهان
اين کارشناس طراحي شهري اظهارکرد: اکنون در بعضي از نقاط جهان عابرپياده و پياده گرايي اولويت اول را در هنگام طراحي شهري و سياست گذاريهاي مربوط به آن دارد در واقع با تجربه به اين قضيه رسيدهاند که پيادهگرايي سبب ارتقاء و بهبود محيط آن منطقه شهري يا مجتمع زيستي ميشود.
مومني در ادامه به مناسب سازي محيط هاي شهري از جنبه هاي گوناگون پرداخت و افزود: بهنظر ميرسد انگاره تقدم سواره بر پياده و توانمند بر کمتوان نزد اکثر مديران شهري و متوليان ساخت و ساز شهرها، اگر نه بصورتي آگاهانه، دست کم به شکلي سهوي شرايطي مشابه را در همه شهرهاي کشور بوجود آورده است که همانا امکان بسيار محدود و نامناسب بهرهوري از فضاهاي شهري بصورت پياده است که حالت مناسب آن تضمين کننده آسايش، تندرستي، بهداشترواني، پويايي و پايداري شهري، تعامل فرهنگي، عدالت اجتماعي و رضايت و شادماني مردمان است.
حق شهروندان پياده را به رسميت بشناسيم
او با تاکيد براهميت و لزوم بازنگري روشها و کيفيتهاي معيار شده کنوني در ايجاد و نگهداري فضاهاي شهري، گفت: تغيير باور تفوق و تقدم اتومبيل به نفع امکان بهرهوري پياده از فضاهاي شهري و به رسميت شناختن حق شهروندان اعم از زنان، کودکان، سالمندان و افراد با توانمنديهاي محدود حسي و حرکتي در بهرهمندي پياده از محيطهاي مناسب شهري ضروري است.
مومني علت تقدم سواره بر پياده از نظر کالبدي را اقدامات عملي شهرسازانه و از جنبه رفتاري،پيامد اجتماعي- فرهنگي ناشي از آن دانست و اظهارکرد: در فقدان به رسميت شناختهشدن حقوق شهروند پياده توسط مديران شهري که خود ميتواند ناشي از تلقي ايشان از شهر يا مواجه بودن با انبوهي از مشکلات روزمره اداره شهرها باشد، شهروندان نيز به تدريج و تحت شرايط واقعي، برتري سواره بر پياده را همچون يکي از اصول بديهي زندگي شهري پذيرفته و همانگونه نيزرفتار ميکنند.
او ادامه داد: در اين زمينه ميتوان به رفتار پرخاشگر و تهاجمي سوارهها نسبت به پياده در خيابان يا حرکت موتورسوارها در پيادهروها و پاركها اشاره کرد .
عدم توجه به استانداردهاي اوليه پيادهروها را غيرقابل استفاده ميکند
برگزيده دور دهم کنفرانس مهندسي حملونقل و ترافيک گفت: در کنار اين آسيبهاي اجتماعي که تاثيرات و پيآمدهاي آن فقط به همين مساله محدود نميشود، فقدان قوانين و ضوابط لازم و ناظر بر ايجاد حداقل کيفي هاي مورد نياز معابر پياده در شهرها، زيان هاي اقتصادي قابل ملاحظهيي رابه دنبال دارد.
او افزود: اين مساله به اين معني است که عليرغم ايجاد پيادهرو در حاشيه معابر سواره، به دليل عدم توجه به استانداردهاي اوليه در طراحي و اجراي پيادهروها، عملاً آنها را به فضاهايي غير قابل استفاده تبديل کرده و هزينهها و اراضي مربوط به احداث چنين پيادهروهاي نامناسبي در واقع تلف شده تلقي ميشود.
وقتي پيادهروي ميچسبد
اين کارشناس طراحي شهري تاکيد کرد: براي پيادهگرايي دلايل متعددي وجود دارد. مهمترين هدف آن شايد ارتقاء ايمني عابرپياده است .مزيت مهم ديگري که از پياده گرايي بدست ميآيد محدودکردن دسترسي وسايط نقليه و کمک به کاهش سروصداوآلودگي هوا است.
مومني تصريح کرد: همچنين ميتوان با دلچسبتر و لذتبخشتر کردن تجربه پيادهروي در يک محيط مطلوب کمک به ارتقاء پيادهروي به عنوان يک روش حمل ونقل کرد.
او ادامه داد: اين به اين معني است که پيادهگرايي ايجاد محيط مطلوبي مينمايد که مردم ميتوانند در فعاليتهاي مختلف اجتماعي،فرهنگي،توريستي نيز درگير شوند و پيادهگرايي باعث رشد اقتصادي منطقه ميشود.
اين کارشناس طراحي شهري گفت: مشاهدات نشان ميدهند که تفاوت بين محيط هاي شهري مناسب و نامناسب عمدتاً در چنديها و چونيهايي است که بطور معمول در آمارها و بيلانهاي کاري مديريتي جايگاهي نداشته و قابل ارايه نيستند. اما همين کميت ها و کيفيت هاي ظريف است که تفاوتهايي را باعث ميشوند که موجب افتراق و تشخيص مديريتهاي شهري کارآمد، حساس و مسئول از مديريتهاي شهري پيشپا افتاده از يک سو و تمايز محيط هاي شهري فعال، سرزنده و مناسب از محيطهاي شهري منفعل،ناکارآمد و نامناسب از سوي ديگر است.
مومني پيشنهاد کرد: بايد بر امر آموزش همگاني دانشهاي شهري و شهروندي به ويژه به مديران شهري تمرکز شود. بديهي است که نوع و نحوه اين آموزش ها با توجه به مخاطبان مي بايست از برنامه، محتوا و تکنيکهاي متناسب برخوردار باشد.
در همين زمينه ببينيد: